هزینه کلان تراکنش های خرد

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، محمدرضا جمالی، کارشناس حوزه فناوری‌های قانون‌گذاری در این رابطه می گوید: در ایران از فناوری بیشتر برای ابزار فساد استفاده می‌شود.در سیستم‌های پرداخت به بهانه اینکه سکه و اسکناس کثیف است، به پرداخت‌های الکترونیکی روی آورده شده؛ به‌طوری که حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد تراکنش‌هایی که انجام می‌شود، زیر ۲۵ هزار تومان است که این داستان هزینه زیادی را به اقتصاد ایران تحمیل کرده است. وی هم چنین در ادامه  به “راه پرداخت” گفت: نزدیک به ۹۳ درصد پرداخت‌های الکترونیکی کمتر از صد هزار تومان هستند. جای سؤال است که هزینه مورد نظر چگونه پرداخت می‌شود؟ تمام این هزینه‌ها با کاهش ارزش پول و نرخ بهره به مردم تحمیل خواهد شد. ایران به مقصدی برای کارت‌خوان‌ها تبدیل شده که با هر تراکنشی، اقتصاد ایران رو به نابودی می‌رود و روی آن اثر منفی می‌گذارد. از طرف دیگر با ابزاری مانند کارت‌خوان می‌توان از هزار تومان تا ۵۰ میلیون تومان مبادله کرد؛ بنابراین چنین ابزاری نه‌تنها کمکی نکرده؛ بلکه به وسیله‌ای برای پولشویی تبدیل شده است.

اداره نظام‌های پرداخت و معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی حتی به خودش زحمت نداده تا بازار مناسب برای رشد فناوری را ایجاد کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد یک سکه یکصدتومانی که از اقتصاد کشور حذف می‌شود، می‌تواند ۰.۱۶ درصد تورم ایجاد کند. البته لازم به ذکر است که رئیس‌کل جدید خوشبختانه به این موضوع توجه کرده و قصد دارد دوباره مسکوک و اسکناس را به جایگاه خودش برگرداند. او معتقد است که فناوری به‌مانند شمشیر دولبه‌ای می‌ماند که در ایران لبه تاریک آن فساد نامیده می‌شود و نادیده هم گرفته شده است. مشکل ما جلو یا عقب‌بودن از فناوری نیست؛ بلکه مشکل اصلی قانون‌گذاری درست و صحیح و استفاده درست از فناوری در این حوزه است! در حال حاضر ایران نتوانسته در این حوزه قانون‌گذاری درستی انجام دهد؛ بنابراین نه‌تنها در این راستا رشد مناسبی نخواهد داشت، بلکه در حال تبدیل‌شدن به یک معضل هم هست.

برای شفاف کردن وضعیت پرداخت های خرد می توان این مثال را هم مطرح کرد: فرض کنید هر ایرانی روزانه پنج هزار تومان خرج کند یعنی روزی ۴۰۰ میلیارد تومان و در یکسال ۱۴۶ هزار میلیارد تومان؛ با این محاسبه هر ایرانی معادل ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی به اقتصاد کشور کمک می کند. تحلیلگران نظام های پرداخت درباره اینکه چرا بانک ها با وجود آگاهی نسبت به زیانی که این شیوه برای منابع آنها دارد، به این روش ادامه می دهند، گفت: وضعیت امروز نظام های پرداخت بی شباهت به یک معتاد نیست که هم نمی خواسته معتاد شود اما شده و اکنون نمی توان انتظار داشت که خود، برای خلاصی از این وضعیت اقدام کند.

تمایل مردم به انجام پرداخت های بسیار خرد

علیرضا لگزایی، کارشناس بانکی

تغییر و تحولات در سیستم بانکی باید از سالهای قبل کلید می خورد چراکه سیستم سنتی این شبکه اجازه انجام کارهای بزرگتر را در راستای بهبود خدمت رسانی به مشتریان نمی دهد. در تمام دنیا ورود فناوری به توسعه سیستم بانکی منجر شده در حالی که در ایران هنوز بر سر ورود فناوری های نوین به شبکه بانکی اختلاف وجود دارد. اشکالات بسیاری متوجه این سیستم است که یکی از اشکالاتی که سبب شده مردم عادی برای پرداخت های بسیار خرد به انجام تراکنش های رایگان روی آورند، این است که بانک مرکزی وظیفه اصلی خود یعنی ضرب سکه و نشر اسکناس یا همان پول خرد را به درستی انجام نداده و حتی می توان گفت که این ابزار سنتی را تضعیف کرده است.

از طرفی دیگر ضرر و زیان زیادی به شبکه بانکی بابت پرداخت های خرد تحمیل می شود که در انتها این مشتریان و مردم هستند که متضرر خواهند شد. بیش از ۸۰ درصد تراکنش ها در شبکه بانکی زیر ۲۵ هزار تومان است که مردم به اختیار این کار را انجام می دهند. بنابراین سیستم بانکی باید برای جذب و نگهداری منابع ارزان قیمت هزینه زیادی کند. هزاران میلیارد تومان هزینه نگهداری و جذب منابع ارزان قیمت است که امروز سیستم بانکی به آن دچار شده است.