اینجا ثانیه‌ها از نفس می‌افتند وقتی می‌گویند توده‌ات بدخیم است

هوای دل بیمار کمی گرگ و میش می‌شود. نمی‌داند برود یا بماند. پاها یاری نمی‌کنند اما چشم‌ها خیلی همراهند در اشک ریختن. اینجا آزمایشگاه پاتولوژی است.

فاصله بین زمین و آسمان بیماران سرطانی.

بیماران دوست داشتنی‌ای که به طرز عجیبی با خودشان و دیگران مهربان می‌شوند. اینجا امید و ناامیدی از همیشه پررنگ‌تر است.

در میان هجوم این همه احساس خاکستری، بیماری آهسته به من می‌گفت شوهرش کارگر است، هزینه درمان بیماری بالاست به همین خاطر دیر اقدام کرده، اما به درمان امیدوارم است.

اما مریم ۳۸ ساله می‌گفت با بیم و امید به این مرکز آمده، گرچه هیچ وقت فکر را نمی‌کرد در دهه سوم زندگی سرطان، خرچنگی‌اش شود.

مریم اما بیشتر از بقیه توضیح می‌داد و می‌گفت: سال گذشته متوجه توده کوچکی در سینه‌ام شدم، سریعاً به پزشک مراجعه کردم و آزمایش دادم. اول گفتند توده چربی است، اما اسکن نظر پزشکان را عوض کرد و گفتند چربی نیست، چند توده است که باید عمل کنی و بعد هم شش ماه شیمی درمانی شدم. این مساله از ابتدا برای خودم و خانواده خیلی دردناک و هولناک بود، اما الان خوبم و مرتب تحت درمانم.

تومور سرطان پستان جزو تومورهای علاج‌پذیر است

دکتر مهیار منصوری فوق تخصص آنکولوژی و خون با بیان این‌که سرطان پستان یکی از بیماری‌های رایج بین بانوان است و در بین تومورها رتبه اول را در شیوع بین بانوان دارد، اظهار کرد: خوشبختانه این تومور علاج‌پذیر است که درصورت تشخیص به موقع، تحت درمان قرار می‌گیرد و باید علاج قطعی آن را انتظار دانست.

وی اضافه کرد: علائم بالینی این بیماری به اشکال متفاوتی متصور است، ممکن است یک خانم احساس کند در داخل سینه‌اش توده‎ای وجود دارد و البته بانوان باید در معاینات دوره‎ای، روش خود معاینه‎ای را یاد بگیرند و هرماه آن را انجام دهند و به محض اینکه توده کوچکی احساس کردند با مراجعه به پزشک نسبت به تشخیص و درمان اقدام کنند.

منصوری عنوان کرد: در مواردی بانویی ممکن است احساس کند یکی از پستان‌هایش نسبت به دیگری سنگین‌تر است و یا احساس درد در ناحیه سینه داشته باشد؛ در مواردی با پیشرفت تومور ممکن است پوست روی سطح سینه حالت زخمی داشته باشد.

این فوق تخصص آنکولوژی و خون اضافه کرد: سرطان سینه جزو تومورهایی است که علائم بالینی آن ممکن است به صورت ترشح خود را نشان دهد، البته معمولاً ترشحات از دو پستان نشان دهنده علامت مخاطره‌آمیز نیست اما ترشحات خونی را باید جدی گرفت و به پزشک مراجعه کرد تا اقدامات لازم انجام شود.

وی تاکید کرد: در صورت مشاهده علائم فوق توصیه می‌شود فرد هرچه سریع‌تر به پزشک فوق تخصص خون و سرطان بالغین مراجعه کند.

منصوری گفت: پس از مراجعه چنانچه پزشک تشخیص دهد از پستان فرد مذکور نمونه‎برداری انجام می‌شود و پاتولوژی تعیین تکلیف خواهد کرد و در صورت مواجهه با این بیماری درمان شامل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی در روند بهبود این افراد مؤثر خواهد بود.

در تشخیص سرطان سینه، ماموگرافی مقدم بر سونوگرافی است

وی در پاسخ به این سوال که وجود کیست در پستان می‌تواند علائمی از سرطان باشد، عنوان کرد: سرطان خود را بصورت توده‌های تو پر نشان می‌دهد در حالی‌که کیست‌ها توخالی هستند.

این فوق تخصص آنکولوژی و خون با اشاره به این‌که بیماری رایجی که در بین بانوان وجود دارد بیماری فیبروکیستیک پستان بوده که همراه با ایجاد کیست‌های متعدد است و امکان دارد شرایط مشابهی با تومورهای سرطانی داشته باشد، بیان کرد: این کیست‌ها زمینه‎ساز بروز بدخیمی نیستند و این بیماری نگرانی ندارد.

منصوری با بیان این‌که در تشخیص سرطان پستان ماموگرافی مقدم بر سونوگرافی است و می‌تواند اطلاعات کیفی را به ما دهد و این امر با تصمیم پزشک معالج تجویز می‌شود، افزود: تمام خانم‌ها باید در سن ۴۰ سالگی و بانوانی که در نزدیکان خود سرطان مشاهده کردند در سن ۳۰ سالگی ماموگرافی غربالگری را انجام دهند.

این فوق تخصص آنکولوژی و خون با بیان این‌که ماموگرافی غربالگری در تشخیص بسیار کمک کننده است، گفت: تشعشعی که ماموگرافی غربالگری دارد بسیار اندک است و عملاً قابل صرف نظر است و نباید از این لحاظ نگرانی داشته باشید.

وی اظهار کرد: این بیماری ممکن است در برخی خانواده‌ها شایع‌تر باشد اما عموماً حالت ژنتیکی ندارد.

سرطان پستان ناشی از رشد خارج از قاعده سلول‌های غیرطبیعی در پستان است. در هر دو نوع تومورهای خوش خیم و بدخیم، رشد سریع و زیاد سلول‌ها وجود دارد. روند زیاد شدن سلول‌ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می‌شود، در تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیرقابل مهار ادامه می‌یابد تا حدی که در صورت عدم درمان، تمامی قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می‌اندازد.

در لرستان به ازای هر ۱۰۰ هزار زن، ۱۴.۷۱ نفر به سرطان پستان مبتلا هستند

در این خصوص دکتر مریم کوشکی مدیرگروه بیماری‌های واگیر و غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: به تناسب افزایش جمعیت، تعداد مبتلایان به سرطان سینه رو به افزایش است.

وی ادامه داد: وضعیت لرستان در این رابطه نیز همانند سایر استان‌های کشور است.

مدیرگروه بیماری‌های واگیر و غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان اضافه کرد: براساس آخرین آماری که دریافت کرده‌ایم به ازای هر ۱۰۰ هزار زن بالای ۳۰ سال در لرستان، ۱۴.۷۱ نفر به سرطان پستان مبتلا هستند.

کوشکی با بیان این‌که شایع‌ترین سرطان‌ها در کل جمعیت لرستان پستان است، عنوان کرد: البته در مردان سرطان معده و در بانوان سرطان پستان شایع است.

سرطان پستان ۲۵ درصد از تمام موارد سرطان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۱۲، بر پایه گفته متخصصان در ایران سالانه ۸۰۰۰ نفر به این سرطان مبتلا می‌شوند و شیوع ابتلاء در بین زنان ایرانی حدود ۳۰ تا ۳۵ مورد در ۱۰۰ هزار نفر است.

سرطان پستان قابل درمان است

در این خصوص دکتر امید علی عادلی متخصص پاتولوژی با بیان این‌که بیماری‌ها همواره در طول تاریخ بشری جان انسان‌ها را تهدید کرده‌اند، گفت: در سال‌های دور بیماری‌های واگیری نظیر وبا، طاعون، آبله و … به‌خصوص در زمان قحطی‌ها عامل تهدید کننده حیات بوده‌اند.

وی ادامه داد: امروزه بدلیل پیشرفت علم پزشکی و افزایش سطح زندگی بشری، اسمی از بیماری‌های فوق در میان نیست.

این متخصص پاتولوژی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر جامعه امروز را بیماری‌های غیرواگیر نظیر سرطان‌ها عنوان کرد و با اشاره به این‌که البته آنها تا اندازه‌ای قابل پیشگیری هستند و با تشخیص به موقع می‌توانند درمان شوند، افزود: سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در جامعه زنان ایرانی است که به همراه سرطان دستگاه گوارش از شایع‌ترین علل مرگ و میر است.

وی بیان کرد: سرطان پستان قابل درمان است، به‌شرطی که زنان جامعه ما یاد بگیرند ماهی یک‌بار خود را معاینه کرده و سالی یک‌بار به پزشک مراجعه کنند.

این متخصص پاتولوژی افزود: با انجام این کار در صورت وجود توده، می‌توان در مراحل اولیه آن‌را تشخیص داد و چنانچه بدخیم باشد قبل از این‌که به سایر نقاط بدن سرایت کند آن‌را درمان کنیم و فرد پس از درمان به زندگی عادی خود برگردد.

میوه‌ها و سبزیجات خطر ابتلاء به سرطان پستان را کاهش می‌دهند

در خصوص تغذیه این بیماران، دکتر سید حسین داودی، عضو مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی و همکارانش با انجام مطالعه‌ای بر روی نزدیک به ۳۰۰ نفر، ارتباط تنوع رژیمی و خطر ابتلاء به سرطان پستان را مورد بررسی قرار دادند، این پژوهشگران دریافتند که تنوع رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلاء به این سرطان همراه است؛ هم‌چنین تنوع بیشتر در مصرف زیر گروه‌های گروه میوه‌ها و شیر و لبنیات خطر ابتلاء به سرطان پستان را کاهش می‌دهد.

بر اساس مطالعاتی که انجام شده، تصور می‌شود که میوه‌ها و سبزیجات به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدان زیاد و هم‌چنین مصرف لبنیات کم‌چرب، به دلیل وجود کلسیم و ویتامین D خطر ابتلاء به سرطان پستان را کاهش می‌دهند، درحالی‌که غلات تصفیه شده (مثل برنج سفید، آرد سفید و…) و نیز مصرف گوشت‌های قرمز و فرآوری شده (مثل سوسیس و کالباس) با خطر ابتلاء به سرطان پستان مرتبط هستند.

رژیم‌هایی که متنوع هستند، بدن را در برابر بیماری‌های مزمن مانند سرطان و سندروم متابولیک محافظت می‌کنند و باعث افزایش طول عمر و بهبود وضعیت سلامت می‌شوند. به همین دلیل دکتر داوودی و همکارانش، این مطالعه را از اردیبهشت تا بهمن ۱۳۹۴ با ۲۹۸ شرکت کننده شامل ۱۴۹ مورد سرطان پستان و ۱۴۹ زن به ظاهر سالم در بیمارستان شهدای تهران انجام دادند.

در این مطالعه داده‌های فردی شرکت‌کننده‌ها مانند قد، وزن، شاخص توده‌ی بدن (BMI) و میزان فعالیت فیزیکی افراد محاسبه شدند. خوراک مصرفی افراد نیز از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری شد و محققان میزان انرژی دریافتی، امتیاز تنوع رژیمی و خطر ابتلاء به سرطان پستان را برای هر یک از افراد محاسبه کردند.

افراد دو گروه از نظر وزن، قد و نمایه توده بدنی تفاوت معناداری نداشتند، ولی در دریافت روزانه انرژی تفاوت معناداری نشان دادند. بر اساس یافته‌های این مطالعه؛ رژیم غذایی با امتیاز تنوع بالاتر با کاهش خطر ابتلاء به سرطان پستان همراه است و نیز تنوع بیشتر در مصرف میوه‌ها و هم‌چنین شیر و لبنیات با خطر ابتلاء به سرطان پستان را کم می‌کند.

حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد سرطان پستان در زنان، به دلیل بروز جهش در ژن‌های مستعدکننده سرطان پستان (BRCA1) و (BRCA2) است.

۱۰ تا ۱۵ درصد کانسرهای پستان ژنتیکی هستند

در این خصوص دکتر فرزاد واقف داوری، فلوشیپ جراحی سرطان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به عواملی که ممکن است مستعد کننده ایجاد سرطان پستان باشد، اظهار کرد: سن زودرس قاعدگی و یا سن دیررس یائسگی مستعدکننده سرطان پستان هستند.

وی با بیان این‌که شیردهی در برخی رفرنس‌ها عامل پیش‌گیری کننده عنوان شده است، بیان کرد: در معرض هورمون‌های مختلف قرار گرفتن نیز فرد را مستعد به ابتلاء سرطان پستان می‌کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: چنانچه سن اولین زایمان بیمار بعد از ۳۰ سالگی باشد این مهم بیمار را به سرطان پستان مستعد می‌کند.

این فلوشیپ جراحی سرطان با بیان این‌که ۱۰ تا ۱۵ درصد کانسرهای پستان ژنتیکی هستند اما در بقیه موارد کانسر، موضوع خانوادگی اثر دارد (فامیل درجه اول و دوم) و متخصص ژنتیک می‌تواند تخمین بزند که افراد تا چند درصد در آینده مستعد سرطان پستان هستند، عنوان کرد: برخی افراد پرخطر هستند و تعداد زیادی از خانواده آنها درگیرند. ممکن است حتی فردی که در خانواده درگیر است کانسر تخمدان داشته باشد ولی جزو سندروم شناخته شده باشد و به هر حال متخصص ژنتیک آمار می‌گیرد که چقدر احتمال دارد این فرد به انواع ژنتیکی کانسر پستان مبتلا شود.

درد پستان معمولاً خوش خیم است و علامت سرطان پستان نیست

واقف داوری حس کردن یک توده، ترشح غیرطبیعی، زخم، ضایعه پوستی پستان را از جمله علائم این عارضه عنوان کرد و با اشاره به این‌که درد اصلاً علامت شایعی نیست علیرغم این‌که بانوان از درد پستان هراس دارند، تصریح کرد: درد پستان معمولاً خوش خیم است و علامت سرطان پستان نیست.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این‌که خیلی از انواع سرطان‌های پستان علامت ندارند و ترجیح می‌دهیم در مرحله‌ای که هنوز علامت ندارند تشخیص داده شود، افزود: این تشخیص از طریق برنامه‌های غربالگری و تشخیصی انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: برنامه‌های غربالگری و تشخیصی در هر کشوری پروتکل خاص خود را دارد و ما از پروتکل بین‌المللی استفاده می‌کنیم؛ بستگی دارد که بیمار چقدر ریسک داشته باشد مثلاً اگر ریسک ژنتیکی و جزو ۱۰ تا ۱۵ درصد باشد به او توصیه می‌کنیم از سنین پایین‌تر سالیانه و هر چند سال یکبار تصویربرداری‌های متعدد از پستان را انجام دهد که به محض این‌که سرطان ایجاد شد قبل از این‌که علامتی ایجاد کند آن را تشخیص دهیم.

این فلوشیپ جراحی سرطان گفت: اگر فردی جزو سندروم‌های ژنتیکی نباشد باید از سنین ۴۰ سال به بالا سالیانه ماموگرافی انجام دهند؛ باید قبل از این‌که پستان علامت‌دار شود زمانی‌که خیلی خیلی توده کوچک است آن را تشخیص دهیم.

واقف داوری تصریح کرد: برنامه‌های غربالگری قبل از این‌که سرطان علائم خود را نشان دهد برای بیمار مشخص می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: افراد در هر سنی می‌توانند به این عارضه مبتلا شوند و سن خاصی ندارد البته بیشترین شیوع در سنین بالاتر و بین دهه ۵۰ تا ۶۰ سال است.

از هر ۱۰۰ هزار خانم در سال، ۳۴.۵ نفر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این‌که در ایران از سال ۹۳ شروع به جمع آوری آمار دقیق‌تر سرطان شده است و بر این اساس از هر ۱۰۰ هزار خانم در سال ۳۴.۵ نفر مبتلا می‌شوند، بیان کرد: این آمار چون با سال‌های قبل مقایسه نشده و فراموش نکنیم دقت وسایل تشخیصی و ثبت‌مان بالاتر رفته است نمی‌توان روند را مقایسه کرد.

وی افزود: بر اساس آمار سال ۹۳ وزارت بهداشت‌، سرطان پستان شایع‌ترین سرطان بانوان در کل کشور است و در کل جمعیت نیز این سرطان بازهم شایع‌ترین است.

این فلوشیپ جراحی سرطان با اشاره به این‌که براساس نتایج یک سری مطالعات مشخص شد چاقی روی سرطان پستان اثر دارد، ادامه داد: رژیم‌ها با چربی بالا نیز در معرض اتهام هستند و صدر صد ثابت نشده ولی در بسیاری از مطالعات به این عامل اشاره شده است.

واقف داوری با بیان این‌که این دو مورد فوق عوامل مستعد کننده هستند و این نیست که هر کسی چاق باشد سرطان پستان گرفته است، عنوان کرد: برخی سندروم‌های ژنتیکی اثر ۱۰۰ درصدی دارند و هر کس این سندروم را داشته باشد تا ۴۰ سالگی حتماً دچار سرطان پستان می‌شود اما عوامل محیطی نیز مستعدکننده هستند.

وی گفت: برای سرطان پستان سه نوع درمان وجود دارد، درمان‌های دارویی شیمی درمانی است. روش درمانی دوم رادیوتراپی و سومین روش جراحی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآور شد: این سه راه، درمان بسیار مؤثری برای سرطان پستان هستند به‌گونه‌ای که بسیاری از بیماران الان تحت کنترل هستند و سال‌هاست که علامتی ندارند و یا در بدن آنها پخش نشده است، برخلاف این‌که قبلاً سرطان‌ها خیلی کشنده بود اما الان با توجه به این‌که سریع تشخیص داده می‌شوند قابل درمان است.

وی افزود: در خیلی موارد در مراحل پیش سرطانی، عارضه تشخیص داده می‌شود و بلافاصله درمان شروع و بیمار عمر طبیعی خواهد داشت.

واقف داوری اضافه کرد: افراد بیمار بجز این‌که باید جراحی و رادیوتراپی را در طول درمان تحمل کنند بعضاً مثل افراد دیگر زندگی طبیعی خواهند داشت و بیماری آنها تحت کنترل قرار می‌گیرد و جای نگرانی نیست فرد ترس داشته باشد که حتماً فوت می‌کند، در سرطان پستان پیشرفت در بهبودی خیلی خوب بوده است.

وی گفت: حتی در مواردی مشاهده شده بیماری بجای دیگر هم سرایت کرده منتها روش‌های درمانی دیگری هم وجود دارد که فرد را بتوان درمان کرد و بیمار نباید نگران باشد.

این فلوشیپ جراحی سرطان با بیان این‌که اگر بیماری در فردی دیر تشخیص داده شود صد درصد این نیست که قابل درمان نباشد، مطرح کرد: مراجعه کنندگان زیادی داریم که از درد پستان شکایت دارند و افراد نباید ترس داشته باشند، بلکه باید درد بررسی شود.

ارجاع در کشور ما تکامل پیدا نکرده است

وی با تاکید براین‌که وقتی توده یا هر چیز مشکوکی در پستان پیدا شد بلافاصله باید به پزشک مربوطه مراجعه شود، بیان کرد: متأسفانه مشکلی بزرگی که وجود دارد این است که ارجاع در کشور ما تکامل پیدا نکرده و وقتی بیماران به پزشک نامربوط مراجعه می‌کنند راهنمایی اشتباه می‌گیرند و درمراحل پیشرفته‌تر بیماری به پزشک متخصص مراجعه می‌کنند و این در روند درمان مشکل ایجاد می‌کند.

واقف داوری اضافه کرد: به خانم‌ها تاکید می‌شود برای تشخیص سرطان پستان حتماً به متخصص جراحی عمومی و یا فوق تخصص جراحی سرطان مراجعه کنند. در موارد بسیاری دیده شده که خانم‌ها به متخصص زنان مراجعه کرده‌اند.

تصویربرداری‌های غیرضروری تشخیص‌دهنده سرطان پستان نیست

وی گفت: تصویربرداری‌های غیرضروری که بانوان انجام می‌دهند تشخیص‌دهنده سرطان پستان نیست. اگر سرطان در مرحله نهفته باشد اصلاً سونوگرافی آن را تشخیص نمی‌دهد. باید خانم‌های بالای ۴۰ سال ماموگرافی کنند و خانم‌های سنین پایین‌تر از روش‌های دیگر استفاده کنند.

طبق نظر سازمان جهانی بهداشت با استفاده از برنامه‌های تغذیه‌ای صحیح می‌توان ابتلاء و مرگ و میر ناشی از سرطان را تا ۲۰ درصد کاهش داد و به گفته متخصصان بعضی از عوامل خطر سرطان پستان قابل کنترل هستند و تشخیص زودرس این عارضه می‌تواند بسیاری از بیماران را از چنگال مرگ نجات داد.

انتهای پیام

خبرنگار آزیتا یوسفیان

دبیر مرجان طاوسی