توسعه گیاهان دارویی؛ درمانی برای اقتصاد لرستان

‌اگر بتوان از منابع طبیعی به صورت کارآمد استفاده کرد تاثیر بسزایی در اقتصاد و رونق منطقه خواهد داشت. در این میان گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمان‌های گیاهی و به‌طور کلی فرآورده‌های طبیعی است.

به گزارش کسب و کار نیوز‌، با توجه به اهمیت اقتصادی و بهداشتی گیاهان دارویی، این موضوع می‌تواند در برنامه ریزی‌های کلان کشور جایگاهی شایسته و درخور توجه داشته باشد؛ به‌ویژه اینکه این مکتب می‌تواند سهم قابل توجهی از صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص دهد. لرستان نیز با توجه به شرایط آب و هوایی و توپوگرافی خاص آن ظرفیت‎های بالقوه‎ای در راستای توسعه گیاهان دارویی دارد.

چالش‌های متعددی در مسیر توسعه کشت و صنعت گیاهان دارویی وجود دارد که با شناخت دقیق این چالش‌ها و رفع آنها می‌توان به‌سمت توسعه آن حرکت کرد.
 

حدود ۶۰ درصد احتیاج‎های دارویی جهان از رویشگاه‌های طبیعی تامین می‌شود

اسفندیار حسنی‎مقدم، مسئول بخش بذر و نهال مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در این باره گفت: در زمینه کشت و توسعه گیاهان دارویی تجربیات خوبی داریم و کلکسیون این گیاهان در باغ گیاهان مرکز تحقیقات در حال اجرا است.

وی خاطرنشان کرد: در همین راستا کار مشترکی با سازمان امور عشایر انجام شده که الگوی بسیار موفقی است.

حسنی‎مقدم با بیان اینکه برای کاشت گیاهان دارویی در استان مشکلی نداریم، افزود: هم اکنون گیاهانی مانند به‎لیمو، سیاه دانه، مرزه، مریم گلی و… را کشت کرده و به نتایج خوبی نیز رسیده‎ایم.

این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان بیان کرد: هم اکنون ۵۰ گونه گیاهی در استان کاشت شده و قصد داریم کشت گیاهانی مانند آنغوزه، باریجه، آویشن و… را توسعه دهیم.

وی با بیان اینکه در هر نقطه از استان الگوی کشت خاصی برای گیاهان دارویی وجود دارد، گفت: در همین راستا اقدامات خوبی انجام و اعتبار ویژه‎ای برای توسعه باغات در اراضی شیب‎دار در نظر گرفته شده است.

حسنی‎مقدم اظهار کرد: برای توسعه گیاهان دارویی باید ستادی با مشارکت ارگان‎های جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، امور عشایری و سایر دستگاه‎های مرتبط تشکیل شود و مقداری از هزینه‎های کاشت را به کشاورزان کمک کنند.

مسئول بخش بذر و نهال مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ادامه داد: بحث بازار فروش این محصولات حل شود تا ۵ هزار هکتار از اراضی استان را می‎توان به کشت گیاهان دارویی اختصاص داد.

وی ادامه داد: تهیه برخی از مواد موثر فعال که در صنعت دارویی اهمیت بسیاری دارند به طور مصنوعی امکان پذیر نیست. مواد دارویی مصنوعی به طور سریع اثر می‎بخشند و دارای یک تاثیر مشخص نیز هستند ولی اکثر آنها عوارض جانبی نامطلوبی بر بدن انسان دارند در حالی‎که مواد دارویی حاصل از این گیاهان با آن که بتدریج تاثیر می‎بخشند، اما اثرهای مفید جانبی داشته و فواید زیادی از نظر دوام سلامت بر بدن دارند.

وی گفت: از کل احتیاج‎های دارویی جهان حدود ۶۰ درصد آنها از رویشگاه‌های طبیعی تامین می‌شود.

آینده صنعت گیاهان دارویی همیشه روشن است و با بالا بردن توان داخلی می‎توان بهره‎مندی از آن را بالا برد. در راستای توسعه این مهم، کمک گرفتن از دانش آموختگان و متخصصان طب و داروسازی است تا علاوه بر خدمت به مردم و بیماران، به آموزش و پژوهش بپردازند و زیرساخت‎های علمی این حوزه را گسترش دهند. در صورت ورود اصولی طب ایرانی به بخش صنعت، زمینه توسعه و اشتغال در بخش کشاورزی، جمع آوری از عرصه، تولید، بسته بندی، عمده فروشی و خرده فروشی فراهم می‎شود.
 

لرستان پتانسیل‎های خوبی برای کشت گیاهان دارویی مانند موسیر و آویشن دارد

پروین رامک، گیاه‎پزشک مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان نیز در این باره گفت: بر اساس آمارهای موجود در سال ۲۰۱۰ حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی بالغ بر ۶۰ بیلیون دلار بوده است.

وی اضافه کرد: در دهه نخست قرن ۲۱ میزان مصرف و تجارت جهانی گیاهان دارویی به بیش از دو برابر سال ۲۰۰۰ رسیده است.

‌رامک خاطرنشان کرد: پیش بینی شده است که در سال ۲۰۵۰ تجارت گیاهان دارویی بالغ بر ۵۰۰ بیلیون دلار شود.

این گیاه‌پزشک گفت: با توجه به تنوع بی‌نظیر ژنتیکی گیاهان در استان ضروری است که در محاسبات اقتصادی و زیست محیطی به گیاهان دارویی به عنوان ثروت ملی بهای لازم داده شود.

‌وی افزود: مناطقی مانند لرستان که دارای عرصه‌های طبیعی مستعد و بالقوه برای کشت و تولید گیاهان دارویی از یک سو و نیروی جوان جویای کار از طرفی دیگر هستند، باید حضوری بسیار فعال و پررنگ در این حوزه داشته باشند. باید استان به عنوان انکوباتور برای کشت گیاهان دارویی مدنظر قرار گیرد.

‌رامک بیان کرد: همچنین وجود اقلیم‎های آب و هوایی متفاوت از کوهستانی سرد در مناطق شمالی گرفته تا معتدل مرکزی گرم و خشک جنوبی، داشتن بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، وجود چشمه‌سارها و منابع آب زیرزمینی فراوان از جمله مزایای نسبی استان برای تولید گیاهان دارویی هستند.

این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان گفت: لرستان پتانسیل‎های خوبی برای کشت گیاهان دارویی مانند موسیر و آویشن دارد برای همین باید سیستمی طراحی شود تا از این ظرفیت‎ها استفاده کرد.

از چالش‌های صنعت تولید گیاهان دارویی می‌توان به نوسان قیمت‌ها و نبود خریداران از مشکلات عمده کاشت گیاهان دارویی، بالا بودن هزینه تولید، عدم بازاریابی فعال و بین‌المللی اشاره کرد. حساس کردن مسئولان و سیاست گذاران و جلب توجه آنها به ظرفیت‎های علمی و اقتصادی نهفته در دل طب ایرانی و داروسازی سنتی به عنوان یک دانش بومی و ملی اقدام مهمی است که می‎تواند با توانمندسازی داخلی نقش قابل توجهی در ثروت آفرینی و افزایش اشتغال‎زایی صنعت گیاهان دارویی داشته باشد.
 

به محصولات وِیژه استان حدود ۸۵ درصد تسهیلات پرداخت می‎شود

حسین زینلی، مجری طرح ملی گیاهان دارویی نیز در این باره بیان کرد: در استان لرستان می‌توانیم بسیاری از گیاهان را کشت کنیم و برای توسعه محصولات به صورت دیم حمایت‌های خود را از آن داریم.

وی با اشاره به اینکه امسال قصد داریم لرستان را ویژه بیینیم و به آن کمک کنیم، اضافه کرد: این کمک‎ها در قالب تسهیلات بانکی و پرداخت یارانه نهال خواهد بود که در اراضی شیب دار ۶۰ تا ۷۰ درصد و زراعی ۳۰ تا ۴۰ درصد پرداخت نهال خواهیم داشت.

زینلی با اشاره به یارانه حمایت از کشت و توسعه گیاهان دارویی گفت: به محصولات وِیژه استان حدود ۸۵ درصد و گیاهانی که پتانسیل کشت در منطقه را دارند ۱۵ درصد تسهیلات داده می‎شود.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی افزود: آموزش و ترویج در زمینه توسعه گیاهان دارویی اهمیت زیادی دارد و در این خصوص کلاس‌ها و کارگاه‌های متعددی برگزار شده است.
زینلی ادامه داد: همچنین دانشگاه‌هایی در رابطه با طب سنتی فعالیت می‌کنند و اقبال عمومی بیشتر شده اما عموماً تصور می‌شود که تمام گیاهان دارویی در صنایع دارویی استفاده می‌شود درحالی که اینطور نیست و این مقدار خیلی جزیی است.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی بیان کرد: بیشتر گیاهان دارویی به عنوان صنایع غذایی مصرف می‌شوند که ارزش افزوده خود را پیدا کرده‌اند. هم اکنون گیاهی مانند کرفس کوهی در صنایع لبنی استفاده می‌شود که ارزش غذایی بالایی دارد.

وی گفت: هم اکنون در کشور حدود ۱۹۰ هزار هکتار از اراضی به کشت گیاهان دارویی اختصاص داده شده است که امیدواریم این آمار به ۲۲۰ هزار هکتار ارتقا یابد.

زینلی، ارزش اقتصادی گیاهان دارویی را در حدود ۱٫۵ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: حدود ۴۵۰ میلیون دلار صارات داریم و بقیه در کارخانجات دارویی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‎گیرند.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه طی سال گذشته ۷۰۰ میلیارد تومان برای توسعه گیاهان دارویی اختصاص یافته است، ادامه داد: در سال ۹۶ تلاش زیادی کردیم که یک ردیف اعتباری بگیریم و حدود ۷۰۰ میلیارد تومان تسهیلات گرفته شد.

وی بیان کرد: این تسهیلات قرار بود توسط بانک‎ها داده شود که تعداد افراد متقاضی زیاد بود و مشکلاتی مانند عدم پرداخت وثیقه یا تضامین بانکی داشتیم که امیدواریم در سال‎های آینده این موضوع رفع شود. این تسهیلات در لرستان و سایر روستاها ۶ درصد و نقاط مرزی ۴ درصد است.

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه این تسهیلات هر ساله ادامه دارد و در زمینه مکانیزاسیون هم یارانه پرداخت می‎کنیم، خاطرنشان کرد: امسال قصد داریم در زمینه فرآوری، کارخانجات اسانس گیری و داروسازی هم کمک‎هایی داشته باشیم.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه لرستان در زمینه موسیر، کلوس، مورد، آویشن، مرزه خوزستانی و یا حتی زعفران پتانسیل قطب شدن را دارد، افزود: بیشتر به دنبال توسعه و کشت گل محمدی، کلوس و موسیر در استان هستیم.

صنعت گیاهان دارویی از معدود صنایع دارای رشد دو رقمی در دنیا است. علی‌رغم اینکه در کشور نهادهای مختلفی توانایی و مسئولیت حمایت از این صنعت را دارا هستند، اما به دلیل عدم شناخت کافی، در عمل توجه چندانی به این مقوله نمی‌شود.
 

گیاهان دارویی با مصرف کم آب را تولید کنیم

عبدالرضا بازدار، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز استان را خاستگاه گونه‌های متعدد گیاهان دارویی عنوان کرد و گفت: قطعات اختصاص داده شده به کشت گیاهان دارویی کوچک هستند بنابراین باید روی ارزش زراعی آنها کار کرد.

بازدار با اشاره به اینکه گندم و جو از نظر اقتصادی اقناع کننده نیستند، ادامه داد: هم اکنون وضعیت منابع آبی بسیار نگران کننده است و باید گیاهان دارویی با مصرف کم آب را تولید کنیم.

وی با بیان اینکه باید مردم را به طبیعت وصل کنیم، اضافه کرد: گیاهان دارویی یک نسخه اصلی است و همگی روی این موضوع تجمیع نظر داریم که توسعه آنها یک ضرورت است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه تسهیلات خوبی برای کشت و توسعه گیاهان دارویی در استان درنظر گرفته شده است، افزود: سال گذشته در استان ۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان اعتبار در این رابطه درنظر گرفته شد که حدود ۱۲۰۰ هکتار در جهاد کشاورزی کار شده است.

وی با بیان اینکه ۱۱ شهرستان داریم که باید کشت گیاهان دارویی را در آنها رواج داد، افزود: می‌توانیم یک یا دو روستا را در هر شهرستان به عنوان پایلوت کشت گیاهان دارویی درنظر بگیریم و تمام مسائل مربوط به مطالعه، کاشت و فرآوری را در این مناطق پیش‌بینی کنیم.

به گفته بازدار، باید یارانه خاصی نیز برای این موضوع درنظر گرفت.

همچنین گیاهان دارویی می‎توانند به کمک صنعت گردشگری بیایند و گردشگران داخلی و خارجی که در طلب استفاده از شیوه‌های قدیمی برای درمان بیماری هستند را به مراکز طب سنتی بکشانند.
 

تشکل‎های گیاهان دارویی راه اندازی شوند

محمد آصفی، مدیر سازمان تعاونی روستایی لرستان نیز در این باره گفت: کشت گیاهان دارویی با توجه به شرایط اقلیمی و غنای زیستی استان از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه زنجیره فروش و بحث بازاریابی گیاهان دارویی از جمله مشکلات این بخش است، اضافه کرد: در همین راستا راه اندازی تشکل‎های گیاهان دارویی می‎توانند این مشکلات را حل کنند.

آصفی بیان کرد: در سطح پنج شهرستان مجوز برای ایجاد این تشکل‎ها صادر شده اما هم اکنون تنها در خرم‎آباد فعال است.

مدیر سازمان تعاونی روستایی لرستان خاطرنشان کرد: در شهرستان الیگودرز تشکل ویژه گل محمدی و خرم‎آباد زعفران را داریم.

از صنعت گیاهان دارویی کمترین حمایت عملی و تأثیرگذار صورت می‌پذیرد، البته حمایت از این صنعت فقط به حمایت‌های مالی محدود نمی‌شود، بلکه مسائل مربوط به آموزش، توسعه تکنولوژی، بازاریابی و اقتصاد، مدیریت، قوانین و مقررات و غیره را نیز در بر می‌گیرد. خطر انقراض گیاهان دارویی به ‌دلیل برداشت بی‌رویه و قاچاق و نبود سیستم دیده‌بانی سلامت گیاهان دارویی نیز از دیگر مشکلات تولید این گیاهان است. باید سیاست توسعه گیاهان دارویی با مطالعه بیشتری مدنظر قرار گیرد تا ضمن گسترش این صنعت، مانع از عوارض سوء و چالش‎های بعد از آن شد.

گزارش از: سمیرا عزیزی، خبرنگار ایسنا، منطقه لرستان

انتهای پیام