مجتبی کاوه
ادعای رونق بازار مسکن را برخی مشاوران املاک طی هفتههای اخیر مطرح کردهاند و این ادعا را مستند به آمار معاملات میدانند و صدالبته رئیس جدید اتحادیه مشاوران املاک هم بر افزایش قیمت و افزایش آمار معاملات مهر تایید میزند، اما رونق ادعایی آنها چقدر صحت دارد و مهمتر اینکه جهش اجارهبها به عنوان پیامد رونقی که بهشدت زیر سوال است را با چه منطق اقتصادی میتوان تحلیل کرد؟ تا فصل پیک اجاره حدود ۳ ماه زمان باقی مانده، اما اگر این روزها به بنگاههای املاک سری بزنید و مظنه اجارهها را از مشاوران سوال کنید، جوابهایی میشنوید که سرتان سوت میکشد. مستاجران میگویند اگر اجارهها خارج از فصل پیک اجاره تا این حد گران شود، در فصل اجاره اوضاع چگونه خواهد بود؟ کارشناسان معتقدند تورمی که در بازار ارز پنهان شده بود، حالا آشکار شده و افزایش اجارهبها یکی از تبعات کاهش ارزش پول ملی است و ربط چندانی به رونق ادعایی بازار مسکن ندارد. یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه رونق مورد ادعا در بازار مسکن با برخی مستندات موجود همخوانی ندارد، به «کسبوکار» میگوید: رئیس اتحادیه املاک تعداد معاملات مسکن در بهمن ماه را ۲۰۸۶۲ واحد اعلام میکند، در حالی که بانک مرکزی تعداد معاملات مسکن در بهمن ماه را ۱۸۴۰۰ واحد اعلام کرده است. از سوی دیگر سامانه اطلاعات املاک کشور که تعداد معاملات مسکن در کشور را براساس کد رهگیری به ترتیب هر منطقه اعلام میکند و اگر معاملات در مناطق ۲۲گانه تهران در سامانه اطلاعات مسکن جمع زده شود، در تهران تا ۱۵ بهمن ماه فقط ۸۱۹۸ واحد به فروش رفته است. محمدحسین ادیب میافزاید: اگر اطلاعات وزارت مسکن درباره تعداد معاملات مسکن صحیح باشد مسکن همچنان در فاز رکود است، چراکه از سال ۸۹ تا ۹۲ که از آن به عنوان دوران رونق یاد میشود به طور متوسط ماهانه ۱۱۴ هزار واحد مسکونی در تهران معامله شده بود. وی با بیان اینکه بررسی تعداد معاملات در هر منطقه ما را به نکات جالبی میرساند، افزود: سامانه اطلاعات املاک، تعداد معاملات مسکن در منطقه یک تا ۱۵ بهمن ماه ۹۶ را ۴۶۸ واحد اعلام میکند که ۲۷۲ واحد یا ۵۸ درصد معاملات فقط در محله امامزاده قاسم بوده است. جالب است که در منطقه ۲ نیز ۴۰ درصد معاملات فقط در محله آلستوم و در منطقه ۳ حدود ۴۹ درصد معاملات در محله احتشامیه و در منطقه ۴، ۴۹ درصد معاملات مسکن در محله اراج ازگل بوده است. به طور کلی میتوان گفت ۷۵ درصد معاملات مسکن در بهمن ماه در تهران فقط در ۹ منطقه از ۲۲ منطقه بوده که در آن ۹ منطقه تهران هم در هر منطقه، فقط در یک محله عمده معاملات مسکن انجام شده است. آیا منطقی است که در ۹ منطقه تهران که ۷۵ درصد معاملات در آن انجام شده در هر منطقه عمده معاملات فقط در یک محله انجام شود؟ آیا شائبه دستکاری آمار معاملات را نمیتوان با این اطلاعات مطرح کرد؟ یک فعال بازار مسکن نیز با بیان اینکه برخی مشاوران در بازار خرید و فروش و اجاره موجآفرینی میکنند، به «کسبوکار» گفت: درباره اجارهبها به دلیل رابطه معنادار بین قیمت ملک و اجاره آن، افزایش قیمت ملک توجیهی است که برخی مشاوران به استناد آن اجارهها را افزایش میدهند و در واقع به مالکان این سیگنال را میدهند که اجارهها را بالا ببرند، اما واقعیتهای بازار نه از افزایش معاملات در همه مناطق تهران حکایت دارد و نه از افزایش قیمت قطعی. بهزاد احمدی میافزاید: افزایش قیمت قطعی زمانی است که تعداد معاملات با قیمت بالاتر از حد مشخصی عبور کند نه اینکه فایلها روی کاغذ گرانتر شوند و معاملهای انجام نشود. وی با بیان اینکه بخشی از عطش افزایش اجارهبها به افزایش قیمت ارز مربوط است، افزود: افزایش قیمت ارز به معنی کاهش ارزش پول ملی و قدرت خرید مالکان است که طبعا سعی میکنند با افزایش اجاره آن را جبران کنند بدون اینکه به کشش بازار و دیگر عوامل موثر بر اجاره توجه کنند.