عزاداری محرم تجلی شور و شعور

دکتر «علی شاهینی» در گفت و گو با ایسنا درخصوص موضوع عاشورا از منظر احساسات و عقلانیت، اظهار کرد: عزاداری امام حسین (ع) را می‌توان به انسان شبیه کرد. از نظر اسلام برتری انسان ها به علم و تقوا است. عزاداری دو جایگاه متفاوت از هم دارد که با هم کامل می شوند. یکی از آنها احساسات و عواطف و شور است و دیگری هم موضوع شعور و عقلانیت و فهم و علم نسبت به موضوعات محرم، عزاداری و عاشورا است.

وی با بیان اینکه شور و شعور، لازم و ملزوم یکدیگرند افزود: هر قسمتی که تضعیف شود عزاداری واقعی صورت نمی گیرد. در این ایام جوانان و نوجوانان و هم‌چنین دانشجویان در برخی از هیئت های مذهبی شرکت می کنند که واقعا با یک صفا و صمیمیت و با یک اخلاص خاص عزاداری می کنند. حاشیه هایی که ممکن است در سنین بالاتر در برخی از هیئت ها وجود داشته باشد در میان اینها نیست.

محوریت منبر یا مداحی

مشاور حقوقی دانشگاه پیام نور استان گلستان با اشاره به محوریت منبر و مداحی، تصریح کرد: گاهی اوقات عزاداری ها خیلی تحت الشعاع احساسات و عواطف قرار می گیرد و به جای اینکه منبر محور باشد، مداحی محور می شود. این آسیبی است که وجود دارد و ما نمی دانیم چگونه جامعه می تواند جلوی آسیب ها را بگیرد. برخی مداحان بدون اینکه دانشی در مورد آنچه که بیان می کنند داشته باشند، وارد عرصه فرهنگی عاشورا می شوند.

شاهینی گفت: گاهی اوقات در زمانبندی برای مراسمات عزاداری، اکثریت وقت برای مداحی در نظر گرفته می شود. متاسفانه برخی از مراسمات منبر هم ندارند، برخی هم در حد حاشیه ای و یا در یک مقطع زمانی خیلی کوتاه، برای خالی نبودن عریضه یک سخنرانی هم وجود دارد.

عزاداری هدف یا وسیله

وی تصریح کرد: عزاداری ها و عبادت ها، وسیله و ابزار هستند و هدف نیستند. اگر در عزاداری ها گریاندن و گریستن، سینه زنی و مداحی و سیاه پوش کردن دسته های عزاداری هدف باشد، نمی توان اهداف والای امام حسین(ع) را به طور کامل جامه عمل پوشاند.

مشاور حقوقی دانشگاه پیام نور گلستان ادامه داد: اگر رفتار همراه با علم و آگاهی وجود نداشته باشد، در وجود جوان عزادار آن فطرت استکبارستیزی و آن فرهنگ ظلم ستیزی زنده نمی شود؛ احساس و عاطفه ای که در جوان بوجود می آید، زودگذر است.

وی خاطرنشان کرد: استکبار از طریق رادیوهای بیگانه و شبکه های ماهواره ای از برخی موارد سوء استفاده می کنند.  در نوعی عزاداری با بیان مسائل غلوآمیز باعث وهن عزاداری می شوند. همین موارد به صورت صدا و تصویر در فضای مجازی و در جاهای مختلف پخش و باعث تخریب وجهه عزاداری می شوند.

عزاداری کسب و کار یا معنویت

این فعال اجتماعی با تاکید بر روح معنویت عزاداری، تصریح کرد: گاهی افراد به عزاداری به عنوان کسب و کار نگاه می کنند، به عبارتی یک شغل پردرآمد برای افراد معدودی از جامعه است. افرادی که برخورد کاسب کارانه ای به این موضوع دارند، این هم آسیب دیگری است، البته به این معنا نیست که همه عزاداری های ما این چنین است.

شاهینی خاطرنشان کرد: بسیاری از فرهیختگان، افرادی که عاشق امام حسین هستند و از دل و جان برای امام حسین عزاداری  می کنند، نباید باهم قضاوت شوند. گاهی همین بخش آسیب زا که هر چقدر کوچک هم باشد اما اثرگذاری منفی زیادی خواهد داشت.

آیا در مراسم عزاداری به مسایل سیاسی هم باید پرداخته شود؟

وی با اشاره به نقش قیام امام حسین در تاریخ اسلام، تصریح کرد: در واقع بهتر است صرفا به اصل عزاداری مربوط به آن حضرت پرداخته شود اما با توجه به اصل قیام امام حسین (ع)، مسایل سیاسی را باید به بحث های سیاسی و دیگری آگاهی مردم نسبت به جامعه بین المللی، نظام سلطه، نظام جمهوری اسلامی و اهداف عالی آن تقسیم کرد. گاهی از این شرایط پیش آمده استفاده جناحی و جریانی می شود که بهتر است اینها تفکیک شوند.

شاهینی با اشاره به اینکه گاها از این ایام و نام ائمه اطهار سوء استفاده می شود، گفت: گاهی مردمی که در مراسم عزاداری حاضر شدند، یکباره در برابر مطلبی احساسی ولی با اهداف جناحی قرار می گیرند. قطعا بعضی از هیئت ها خود را از این مسائل جدا کرده و به دنبال روحانی و مداحی می روند که وارد مسایل سیاسی نشود. امام حسین(ع) ورودش به این جریان در تقابل با حاکمانی چون یزید و آل ابوسفیان و معاویه بود. این ها حاکم بودند، اهل سیاست بودند، اگر امام اشراف به سیاست نداشت به این مسئله ورود نمی کرد.

وی تاکید کرد: واقعیت این است که مداحان یکباره در جامعه ما رشد زیادی کردند. به نظر می رسد در یک دوره ای که به اصطلاح مداحان گاهی اوقات ابزار جریان های جناحی شدند، باعث شد میدان به مداح ها داده شود. خیلی از حرف های سردمداران جریانات سیاسی که خودشان نمی خواهند بیان کنند از زبان مداحان و در بین مداحی مطرح می شود. این که افرادی بخواهند مسائل سیاسی و جناحی را در مسیر جریانات مذهبی بیاورند، آسیبی جدی است.

وجه ملکوتی و زمینی معصومین

مشاور حقوقی دانشگاه پیام نور گلستان با مطرح کردن نقش ملکوتی و زمینی معصومین، گفت: معصومین دو وجهه ملکوتی و زمینی دارند. متاسفانه ما در مراسم مختلف به وجه ملکوتی آنها توجه کرده ایم و  به وجه زمینی آنها توجه نشده است. در بیان صفات مثبت و شایسته ای مثل اخلاق، محبت به هم نوع، رعایت حقوق جامعه و … معصومین کم کاری شده است. یکی از دلایلی که جامعه ما به سبک غربی روی آورده، همین کم کاری هاست. باید بازگشت به عقب داشته و نسبت به احیا و گسترش سبک زندگی اسلامی با توجه به سیره ائمه اهتمام بیشتری داشته باشیم.

نقش دولت در امور مذهبی جامعه

شاهینی بیان کرد: سازمانها و تشکلات متعددی از جمله سازمان تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، کانون فرهنگی مساجد، نهاد مقام معظم رهبری، اوقاف و امور خیریه که بودجه دولتی داشته، متولی امور مذهبی جامعه هستند. به منظور اصلاح روند موجود می توانند همگرایی داشته باشند و در جهت آگاهی بخشی جامعه به آموزش مداحان و منبری ها بپردازند.

وی ادامه داد: گاها مداحان صرفا با داشتن صوت و لحن و هیجانی که می توانند در جمع برقرار کنند، محبوب می شوند. مداحان می توانند جایگاه معلمی داشته باشند و با کلام و گویش معرفتی مجلس را گرم کنند.

این فعال اجتماعی در ادامه گفت: امام (ره) و مقام معظم رهبری اعتقاد بر این مسئله داشته و دارند که عزاداری ها باید به شکل سنتی و مردمی برگزار شود. البته نه تنها عزاداری امام حسین (ع) بلکه من متعقدم جشن هایی که برای  پیروزی انقلاب و ارتحال امام برگزار می کنیم نیز نباید صرفا به صورت حکومتی برگزار شود. هرچه این مراسمات مردمی تر باشد، بهتر جواب می دهد. دولت فقط باید سیاست گذاری و هدایت کند و در جهت اطلاع رسانی همکاری داشته باشد.

وی یادآور شد: یکی از امتیازات استان گلستان حضور اقوام و مذاهب در کنار یکدیگر در مراسمات مذهبی و عزاداری هاست. عناوین و مشترکات بین سنی و شیعه بسیار است. در بحث توحید، نبوت، معاد و بحث قرآن کریم و سیره نبوی با هم هیچگونه اختلافی نداریم، خیلی هم اشتراکات داریم.

شاهینی در پایان گفت: حضور بسیاری از دانشمندان، علما و حتی دانشگاهیان در محافل مذهبی ضروری است. چرا صرفا باید یک روحانی از تاریخ یا یک موضوع اسلامی و دینی سخن بگوید؟ در بیان مسائل اجتماعی ورود دانشگاهیان و حتی وکلا هم می تواند مورد پذیرش جامعه باشد. حکومت نباید دخالتی برخورد کند، باید هدایت گر باشد و سیاست گذاری کند.

انتهای پیام