توقف صوری معاملات در صرافی‌ها

سرمقاله
با اعلام بسته جدید ارزی چند روزی نرخ ارز پایین آمد و نرخ‌ها نیز در سایر بازارها مثل خودرو، طلا و سکه کاهشی شد، اما پس از مدتی همه‌چیز به روال قبل بازگشت که نشان می‌دهد اگرچه انتظارات از بسته ارزی به سرعت جوابگو بود، اما دولت در عمل اقدامی برای تحقق این انتظارات از بسته جدید از خود نشان نداد تا همچنان شاهد تاثیر مثبت آن در بازار باشیم. به بیانی دیگر اگر برنامه ارزی انتظاری مثبت ایجاد می‌کند باید در عمل برنامه‌ای برای تحقق آن داشته باشیم. بنابراین اینکه یک بسته درست تدوین شود، یک بحث است و اینکه به چه صورت اجرا شود، بحثی دیگر. تصور فعالان اقتصادی از بسته جدید ارزی این بود که دسترسی به منابع ارزی ساده‌تر می‌شود، اما شرایط بازار نشان می‌دهد با همان نرخ‌های بالا نیز دسترسی به دلار دشوار شده و بدتر آنکه تامین ارز با پیچ‌وخم‌های بروکراتیک همراه است. به همین دلیل در این شرایط اکثر متقاضیان ارز و فعالان اقتصادی ترجیح می‌دهد به جای این مسیرهای پرپیچ‌وخم وارد کانال‌های غیرمجاز شوند. همان‌طور که بسیاری از صرافی‌ها نیز به این کانال‌ها وارد شده‌اند. بنابراین اگرچه ظاهر امر نشان می‌دهد که صرافی‌ها فعالیتی ندارند، اما این تنها یک پوزیشن صوری است که گویای ورود صرافی‌ها به کانال‌ها و فعالیت‌های غیرمجاز در خرید و فروش ارز است. همان‌طور که خیلی از متقاضیان نیز از این طریق با صرافی‌ها همکاری می‌کنند. طبیعتا در این شرایط افزایش نرخ ارز و تثبیت آن در قیمت‌های بالا هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد و علاوه بر ایجاد یک تورم که ناشی از افزایش هزینه‌های تولید است، یک تورم مستقیم بابت ورود کالای صددرصد خارجی نیز ایجاد می‌کند. شرایط بدتر اما زمانی ایجاد می‌شود که این نرخ نتواند در همین رقم‌های بالا حفظ شود و ترس افزایش نرخ دلار و انتظار آن همچنان در بازار وجود داشته باشد که به نظر می‌رسد این موضوع از تثبیت نرخ دلار در قیمت‌های بالای ۱۰ هزار تومان هم خطرناک‌تر باشد، چراکه نشان‌دهنده یک شرایط پیش‌بینی‌ناپذیر است که در آن هر لحظه احتمال افزایش قیمت وجود دارد. دولت به عنوان بازیگر اصلی در بازار ارز که عمده منابع آن وابسته به صادرات نفتی است، وظیفه دارد این شرایط را پیش‌بینی‌پذیر کند. حداقل این انتظار به صورت کوتاه‌مدت از دولت می‌رود تا به عنوان مثال دسترسی فعالان اقتصادی به ارز با قیمت تثبیت‌شده ممکن باشد. در غیر این صورت نااطمینانی‌ها شرایط بازارها را به هم می‌ریزد و عنان اختیار بازار را از کف دولت می‌رباید. در حال حاضر درجه نااطمینانی در بازار بالاست و اقتصاد را انتظارات مدیریت می‌کند نه دولت، در حالی که لازم است این وضعیت برعکس باشد. در صورت کم‌کاری دولت و عدم مقابله با این وضعیت انتظارات غالب خواهد شد و آنها هستند که بازار را به سمتی که می‌دانند، هدایت خواهند کرد.