تیم اقتصادی دولت توان حل مسائل پیچیده را ندارد/ وزراء برای حل بحران ها برنامه دهند

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از راه امروز، با توجه به ادامه مذاکرات وین، بیم و امیدهای آینده اقتصاد ایران در سال جاری را در دو سناریو می توان در نظر داشت؛ اول اینکه اگر برجام احیا شود، گشایش‌هایی در اقتصاد ایران رخ خواهد داد، اما در بخش دیگر می توان بیان کرد که اقتصاد ایران بابرجام یا بدون برجام با چالش های جدی روبروست که حل آنها به اقدامات بنیادین نیاز دارد.  در همین راستا، وحید شقاقی  اقتصاددان در یک گفت وگو با «راه امروز»  به بررسی وضعیت اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱ پرداخته است.

شقاقی با شرح وضعیت اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱  به «راه امروز» گفت: دهه ابتدایی۱۴۰۰، یک دهه بسیار حساس برای اقتصاد ایران است و در این دهه، که از ۱۴۰۱ شروع می‌شود تا ۱۴۱۰، شرایط ویژه‌ای بر اقتصاد ایران حاکم خواهد بود و هم فرصت‌های زیادی برای ایران وجود دارد و هم بحران‌ها و تهدید‌های سختی حاکم است. از این منظر دو دولت سیزدهم و چهاردهم هم کار سختی را در پیش دارند و سال ۱۴۰۱ هم یک برش یک ساله از این ۱۰ سال دهه پیش روست.

شقاقی با بیان اینکه  اکنون با چند بحران و ابرچالش سخت روبه‌رو هستیم، گفت: این مسائل انباشت دهه‌های گذشته است اما اکنون به نوعی خود را نشان می‌دهد که توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. بحث بحران آب، محیط زیست، ریزگردها، بحران سالمندی و ابرچالش تشدید شکاف طبقاتی و افزایش فقر از جمله این بحران‌هاست.

این اقتصاددان با تاکید بر اینکه در سال‌های آینده امکان صادرات نفت و سوخت‌های فسیلی هم کمتر خواهد شد، بیان کرد:‌ به دلیل تحولات فناوری‌های نو از جمله خودروهای برقی، گرمایش خورشیدی منازل و دیگر فناوری‌های نوین، می‌‌توانیم در آینده منتظر جایگزین شدن این فناوری‌ها با سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز باشیم و موضوع درآمدی هم برای ما مشکل‌ساز می‌شود. جنگ اوکراین و روسیه هم این فشار را به اروپا وارد خواهد کرد که خود را از نیاز به نفت و گاز برهاند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بخشی از این ابرچالش‌ها و بحران‌ها خود را در سال ۱۴۰۱ نشان خواهد داد، افزود: بحران صندوق‌های بازنشستگی هم دارد خود را نشان می‌دهد و به ناترازی پوسته‌ای کشور اضافه می‌کند، بحث سالمندی و پیری جمعیت هم به تدریج خود را نشان خواهد داد.

به گفته او، بحث تعاملات منطقه‌‌ای بین‌المللی هم تحت‌الشعاع این مسائل مختلف است. از طرفی، موضوع برجام هنوز حل نشده و آینده آن هم نامطمئن است و حتی اگر در نیمه دوم سال، جمهوری‌خواهان انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا را پیروز شوند، ممکن است فشار سنگینی به دولت بایدن وارد شود برای شیطنت علیه برجام. هنوز هم برجام به نتیجه نرسیده و اینها نااطمینانی‌های اقتصادی را افزایش می‌دهد.

شقاقی در ادامه با بیان اینکه ما شاهد رفتارهای دوگانه و متناقض و سیاست‌های غیرمرتبط دولت هستیم، گفت: مدیریت اقتصادی دولت توانمندی لازم را برای تحلیل این مسائل پیچیده نداشته و یک برنامه روشن هم وجود ندارد. به عنوان نمونه،  درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی، از آذرماه سال گذشته تا کنون یک تصمیم روشن گرفته نشده است. بخشنامه‌های مکرر متناقض و رفتارها و اقدامات دوگانه، بدون برنامه، انتظارات تورمی و واهمه را از آینده اقتصاد ایجاد می‌کند و امکان بهره‌مندی از فرصت‌ها را از بین می‌برد.

این اقتصاددان معتقد است که ما فرصت‌های زیادی در اقتصاد داریم که باید از آنها استفاده کنیم، اما داریم برگ‌های برنده در مسائل اقتصادی را از بین می‌بریم، از این منظر در شرایط ویژه‌ای قرار داریم. نگرانی دهه پیش رو برای اقتصاد ایران این است که به یک شرایط برگشت‌ناپذیر برسیم.

او با بیان اینکه این روزها سرمایه اجتماعی هم در حال کاهش است، اظهار کرد: بحث پاسخگویی به مسائل و دغدغه‌ نسبت به مسائل کاهش یافته و اراده حل مسائل هم کم شده است. ما شاهد تخلیه تدریجی نیروهای خوش‌فکر، خلاق و دغدغه‌مند از مدیریت‌های اقتصادی هستیم، این منابع انسان یا خانه‌نشین می‌شوند، یا در حال خروج از کشور هستند یا تمایلی برای  حضور و مشارکت فعالانه ندارند و این بسیار خطرناک است. به عبارتی دیگر، ما اراده حل مسائل را از دست می‌دهیم. بسیاری از مسائل کوچک اقتصادی ما حل‌نشده باقی مانده، چه برسد به مسائل اصلاحات ساختاری در صندوق‌های بازنشستگی و بانک‌ها و مالیات و دیگر ابرچالش‌ها.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه  در شرایط پیچیده‌ای حضور داریم، گفت:‌ توصیه به دولت سیزدهم این است که هم بحران‌های پیش رو باید برنامه داشته باشد و هم تلاش کند تا ظرفیت‌های مدیریت اقتصادی را ارتقا دهد.

او گفت: علاوه بر اینها، دولت باید از ایده‌های نو استقبال کرده، تیم اقتصادی خود را توانمند‌تر کند و با برنامه روشن اقتصادی پیش برود. هچنین باید از رفتارهای متناقض و عجولانه خودداری کند. به عنوان نمونه، برای یک دوره مشخص، دست به تغییرات مکرر قوانین و مقررات و مصوبات نزند، چون این کار پیش‌بینی‌ناپذیری را افزایش می‌دهد.

شقاقی، افزود:‌ گام مهم دیگ که دولت باید بردارد، این است که سرمایه اجتماعی را در حد امکان افزایش دهد و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را هرچه سریع‌تر حل و فصل کند، زیرا وضعیت بلاتکلیف فعلی شرایط مناسبی برای کشور نیست.