باید دانست هر کار الزامات خاص خود را دارد. هر پروژه ای باید منابع مناسب، طرح و پلان مشخص و توجیه علمی، فنی و از همه مهم تر اقتصادی داشته باشد. ما در بحث مرورگر هیچ طرح و پلان مشخصی نداریم و فقط دوست داریم یک مرورگر ملی بسازیم. البته یک سفره هم پهن است!
این در حالی است که در کشورهای دیگر هم مرورگرها و جویشگرهای ملی موفق نبوده اند. البته در برخی کشورها همچون روسیه «یاندکس» موتور جستجوی ملی این کشور شده و مردم ملزم به استفاده از این موتور جستجو هستند. در چین نیز «بایدو» رقیب بدون منازعی شده که مردم ملزم هستند از آن استفاده کنند.
در این میان هیچ نمونه موفقی از موتور جستجوی ملی در هیچ کشوری ندارید مگر برای زبان های خاص و موتورهای جستجوهای خاص. به طور مثال «دیجی کالا» و «آمازون» موتور جستجوی خاص هستند. طبیعی است که یک ایرانی برای خرید یخچال به دیجی کالا مراجعه می کند نه گوگل. اگر در این میان سرمایه گذاری هم شده روی موتورهای جستجوی خاص شده که مربوط به مردم آن کشور باشد. باید حواسمان باشد که کجا حمایت می کنیم. البته روسیه و چین به دلیل توجیه امنیتی به این سمت رفته اند و سرمایه گذاری لازم را با آدم های درست انجام داده اند نه آدم هایی که در فکر منافع شخصی خود هستند. این کشورها با برنامه بودند و طبق برنامه جلو رفتند. ما در کشورمان چند پروژه ملی در حوزه آی.تی داشتیم ولی سرنوشتشان چه شده؟ نکته مهم اینجاست که ما باید حواسمان باشد که آن زمان که باید به فکر می بودیم نبودیم و حالا اگر بخواهند آن را الزامی کنند احساس نبودن و کمبود دوباره سیلی از مهاجرت متخصصان را در پی خواهد داشت.