شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، طی ماههای اخیر، قیمت برخی کالاها و اقلام واسطهای یا مصرفی متأثر از جو روانی نرخ صعودی ارز رو به افزایش گذاشته است و شاهد گرانی افسارگسیختهای در برخی گروههای کالایی هستیم و مسلماً نقش نظارت در جلوگیری از سو استفادههای احتمالی برخی سودجویان از شرایط تحریمی و اقتصادی کشور بسیار پر رنگ است.
گرانی تخم مرغ، برنج، موز، آناناس، حبوبات و… نمونه هایی از گرانفروشی در کالاهای اساسی است که به عقیده رئیس اتاق اصناف تهران موضوع گرانی است و ربطی به گرانفروشی اصناف ندارد. به دلیل افزایش قیمت ها در بازارهای سرمایه گذاری و بهم ریختگی قیمت ها امروز در دیگر بازارها نیز تاثیر این نوسانات قیمتی دیده می شود. رئیس اتاق اصناف تهران در این رابطه گفته است که گرانی ربطی به اصناف ندارد و آن چیزی که مردم در بازار میبینند “گرانی است نه گران فروشی”.
به گفته قاسم نوده فراهانی، منبع گرانی اصناف نیست و قیمت کالاها را قبل از کمبود و گرانی باید مدیریت کرد. گرانی و گرانفروشی هرکدام جایگاه خود را دارد اما به طور کلی گرانی به اصناف ربطی ندارد و اصناف نمیتوانند کالا را گران کنند. آنچه مردم در بازار میبینند به ظاهر گرانفروشی است اما این گرانی است نه گرانفروشی. به طور مثال گرانی تخم مرغ باید قبل از اینکه در بازار دیده شود مدیریت شود.
نکتهای که در این شرایط قابل توجه است و اخیرا بسیار هم در مورد آن تاکید میشود آنکه بین گرانی و گرانفروشی فاصله بسیار است اینگونه که شاید قبل از نوسانات نرخ ارز و قبل از تحریمها علت گرانفروشی مربوط به تخلفات صنفی میشد اما اکنون ریشه بسیاری از گرانیها در مبدأ و ناشی از افزایش هزینههای تولید در بخشهای مختلف است. اتفاقی که اکنون افتاده و کاملا محسوس است آنکه گرانی و گرانفروشی دو مقوله جدا از هم است که ادغامشدهاند و اگرچه سعی دولت مقابله با گرانفروشی است ولی بازهم مشکل گرانیها و درد مردم سرجای خود باقی است.
افزایش نقدینگی و گرانی
مسعود دانشمند، اقتصاددان
آنچه بازار کالاهای اساسی را دچار مشکل کرده، مدیریت ضعیف و خواب دستگاههای نظارتی است. در وضعیت فعلی دولت نوسان نرخ ارز و تحریمهای بینالمللی را مقصر تمام آشفتگیها میداند اما اینکه بازار در چنین شرایطی قرار دارد، حاکی از مدیریت ضعیف دولت است که باعث شده حتی خرید کوچکترین مایحتاج نیز به دغدغه مردم تبدیل شود. جای تعجب است که چرا دولت در شرایط فعلی از نظرات بخش خصوصی برای تنظیم بازار استفاده نمیکند. در صورتیکه این وضعیت ادامه یابد، فقرا افزایش مییابند و فاصله طبقاتی مردم همچنان زیادتر خواهد شد که این موضوع تبعات منفی برای دولت خواهد داشت. به گفته مسوولان آنها صرفا در حال رصد قیمتها هستند اما برنامهای برای کنترل قیمتها ندارند. در واقع دولت نمیتواند با وضعیتی که در پیش گرفته از پس افزایش قیمتها برآید مگر اینکه دست از سر اقتصاد بردارد و روابط اقتصادی جدیدی را تعریف کند. در غیر این صورت وضعیت بد امسال شاید به سال بعد هم برسد.
همچنین وقتی تولیدی صورت نگیرد و اشتغال هم نداشته باشیم، دولت درآمدی ندارد و در این صورت ناچار به چاپ پول خواهد بود و وقتی پول چاپ کند افزایش نقدینگی و پایه پولی ایجاد میشود که اینها خود موجب افزایش تورم و گرانی خواهند شد. تورم بیکاری ایجاد میکند و بیکاری مجدداً دولت را مجبور به چاپ پول میکند و دقیقاً مثل چیزی که در این سالها اتفاق افتاده و این سیکل معیوب همچنان ادامه مییابد. دلیل اینکه چرا دولت به تولید توجه نمیکند این است که اصولاً دولت ما در هیچ زمانی به تولید اهمیت نداده است و هر زمانیکه پول داشتیم بازرگانی کرده و هیچگاه تولید نکردهایم. وقتی تولید افزایش پیدا کند در نتیجه اشتغال افزایش پیدا میکند، افزایش تولید و اشتغال شاخص های اقتصادی کلان یعنی تولید ناخالص داخلی، سرانه و … را بالا میبرد، تولید افزایش یابد صادرات بیشتر میشود، صادرات افزایش یابد ارز وارد کشور میشود و این چرخه معیوب که گرانی نیز جزو آن است اصلاح خواهد شد.