افزایش قیمت خودرو با هجوم سرمایه های بورسی

یادداشت-

حال وقتی به کالایی مثل خودرو نگاه می کنیم، طبیعی است که قیمت این محصول هم هم زمان باید بالا برود. در حقیقت زمانی که قیمت همه محصولات بالا می رود، به این معناست که ارزش پول شماست که پایین می آید. چون کالا که تغییر نکرده، بلکه ارزش پول است که پایین آید. ما با چنینی فضایی روبه رو هستیم. از طرف دیگر عرضه خودرو از سمت خودروسازان خیلی کمتر از تقاضای کاذبی است که وجود دارد. لذا خودروسازان دیگر در این بازار بازیگر نیستند. زمانی می توانیم بگوییم خودروسازان بازیگر این میدان اند که تولید دو برابر شود.
موضوع دیگر مطرح می شود که افزایش قیمت خودرو به دلیل افزایش قیمت کارخانه ای «ایران خودرو» است. این تنها می تواند بهانه باشد چون افزایش قیمت از چند روز پیش شروع شده بود. در فضایی که کمبود معنی دار عرضه وجود دارد مشخصا قیمت ها افزایش خواهد یافت. زمانی ۱۰ درصد کمبود در بازار وجود دارد ولی زمانی ۵۰ درصد و زمانی که ۵۰ درصد کمبود وجود داشته باشد بازار آماده است که با هر تلنگری جهش کند. در یک ماه و نیم گذشته خودروهای داخلی قیمت ثابتی داشت. این در حالی است که ثبات قیمت خودرو در دو ماه گذشته به دلیل رونق بورس بود. در این دو هفته ما در بورس افت معنی دار را داشتیم. در این سه هفته دولت انواع وعده و وعیدها را داد. ازجمله خودروی ارزان، مسکن ارزان و حمایت بورس. هفته پیش به نظر می رسد وعده و وعیدهای دولتمردان ته کشید و در حال حاضر بورس در کانال ۱ میلیون و ۵۰۰ ایستاده است؛ یعنی مردم مطمئن شدند که حالا حالاها بورس سود نمی دهد. پس خروج پول رخ داد و یکی از دم دست ترین بازارها خودرو است. واقعیت این است که تمام کالاهای مهم افزایش قیمت خواهند داشت ازجمله مسکن و بازار کامپیوتر. گرچه همه به دنبال مقصر این گرانی در بازار خودرو می روند اما در حال حاضر تقصیر هیچ کسی نیست جز شورای رقابت. زیرا قیمت را در دو سال و نیم به طور مصنوعی با اختلاف قیمت معنی دار در خودروسازی ها پایین نگه داشته و ضربات سنگینی به این صنعت زده و جلوی سرمایه گذاری خودروسازی ها را عملا گرفته است. لذا تولید نمی تواند جهش پیدا کند. از طرفی خودروسازی نیاز به قطعه دارد و به دلیل تحریم ها امکان واردات نیست و روز به روز تحریم تشدید می شود. ساخت قطعه در داخل سرمایه می خواهد. وقتی خودروساز زیان کرده هیچ کسی وارد تولید قطعه نخواهد شد. از طرف دیگر چون قیمت خودرو در کارخانه پایین و در بازار بالاست، هر فردی دوست دارد وارد این بازار شود و سرمایه گذاری کند چون این سرمایه گذاری تضمین شده است. در دو سال گذشته طی یک مقطع هر کسی پراید می خرید بالای ۱۰۰ درصد سود می کرد. چه کسی جز شورای رقابت این کار را کرد؟ به نظر من مسئول اصلی اش شورای رقابت و در وهله دوم سازمان حمایت از مصرف کننده است. راه حل چه بود؟ اول قیمت ها باید آزاد می شد و بعد مسئولی را پیدا کنیم که مشکلات تولید را حل کند. لذا هنور بازی قیمت به طور وحشتناکی ادامه دارد. از آن طرف قیمت ارز بالا می رود، بورس هم افت می کند و طبیعی است با این پولی که در کشور بدون پشتوانه دارد تولید می شود، تورم پیش روی ما خواهد بود. چون بالاخره واقعیت اقتصادی را نمی شود کتمان کرد. وعده ای که رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر کاهش قیمت ارز داده تنها در صورتی موجب کاهش قیمت خودرو خواهد شد که پایین تر از ۲۰ هزار تومان بیاید. هنوز قیمت خودروهای اقتصادی (منظور کف بازار) از قیمت دلار امروز عقب است.
یک مشکل دیگر که پیش روی صنعت خودرو است، آن است که قیمت گذاری دستوری ادامه دارد و این قیمت گذاری دستوری همچنان باعث زیان ده بودن صنعت خودروست و سرمایه گذاری ها در این صنعت متوقف است. هرچند اقدامات خوبی برای داخلی سازی صورت می گیرد ولی کلان نیست و زمانی که کلان نیست به نتیجه نمی رسد. لذا با توجه به اتفاقاتی که دارد می افتد و روز به روز صنعت بدهکارتر می شود من نگران به زمین خوردن صنعت خودرو هستم و اگر این اتفاق بیفتد یک پرواز قیمتی عمودی خواهیم داشت. متاسفانه مسئولان این موضوع را جدی نمی گیرند. سونامی که در راه است خیلی خطرناک است و تصور این بود که در هفته گذشته در شورای رقابت به نتیجه برسند ولی متاسفانه شورای رقابت اجازه نداد خودرو وارد بورس شده یا قیمت خودرو آزاد شود. لذا خودروسازان هرچند وقت یک بار شوک های کوچک می دهند که باعث رفع زیان دهی خودروسازان نمی شود ولی از آن طرف آن شوک های کوچک در این بازار متزلزل آنقدر هست که در بازار خودرو جهش ایجاد کند و مردم را بترساند. مثلا قیمت دنا را اندکی بالا می برند و این خیلی مهم نیست و کم است ولی بهانه ای است که قیمت در بازار جهشی بالا رود ولی این خرده خرده کار کردن ضرر دارد. نکته این است که اگر قیمت را درست بالا می بردند که خودروساز سود کند، سرمایه گذاری صورت می گرفت ولی چون همیشه عقب است و همچنان خودروسازی زیان می کند مشکل سرمایه گذاری دارد لذا با هر تلنگری بازیگران بازار قیمت ها را بالا می برند. بازه سه ماهه ای که برای گرفتن مجوز افزایش قیمت اعلام شده تنها سه ماه نیست. در این سه ماه یک ماه مذاکره می کنند. خبرهای مذاکره پخش می شود و قیمت ها شروع به افزایش می کند بنابراین تنها در دو ماه ثابت است. در بازاری که کمبود وجود دارد و از آن طرف سرمایه سرگردان در بازار هست، قیمت ها بالا می رود و تنش ایجاد می کند. این در حالی است که ما در این بازار با رکورد تورمی وحشتناکی مواجه هستیم.
وقتی ثروت ملی افزایش پیدا می کند و پولت تقویت می شود که یک چیز ارزشمند را (کالا یا خدمت) تولید کنید و این خریدار داشته باشد. متاسفانه چیزی که در بازار خودرو مشاهده می کنم روز به روز کاهش ارزش آفرینی است. وقتی این کار صورت می گیرد ارزش آفرینی کشور دارد کاهش می یابد. از آن طرف مکانیزم های بانکی ما به طور اتوماتیک وار به گونه ای است که حجم نقدینگی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد در سال افزایش می یابد. یعنی به نوعی پول چاپ می کنند. لذا در این شرایط که تولید درجا می زند و از آن طرف پول تولید می کنید به طور طبیعی ارزش پول پایین می آید و قیمت دلار بالا می رود لذا خیلی خوشبین نیستم که قیمت ارز سامان بیابد. هرچند رئیس کل بانک مرکزی و رئیس جمهور تعادل مالی را در این شرایط خطیر حفظ کرده اند. من از مسئولانی گله شدید دارم که باید تولید را رشد می دادند و متاسفانه این تولید علی رغم تمام شعارها در عمل مغفول مانده است. طبیعی است که وضع تولید بهتر نخواهد شد زیرا دعوا بر سر قیمت ولی مشکل در تولید است.