افزایش استارتاپ ها و دانش بنیان های بدهکار

به گزارش کسب و کار نیوز، ریسک بالای استارتاپ‌ها و شکست اکثریت استارتاپ‌ها به طور کلی صرفه وام و تسهیلات بانکی برای راه‌اندازی استارتاپ‌ها را کم کرده است. به همین دلیل در کشور ما که فضای اقتصادی برای کسب وکارها به طور کلی و استارتاپ‌ها فراهم نیست، ریسک دریافت تسهیلات نیز برای استارتاپ‌ها به شدت بالا رفته است، این موضوع را در رقم‌های بدهی استارتاپ ها به بانک‌ها و نظام بانکی می‌توان دید. آمارها هم نشان می‌دهد، استارتاپ هایی که از وام و تسهیلات بانکی برای تامین مالی استفاده کرده اند، بدهی های سنگینی دارند.
به گفته کارشناسان این حوزه عامل اساسی این موضوع دخالت دولت در تامین مالی استارتاپ ها و اصرار بر شیوه های غلط تامین مالی بنگاه‌های دانش بنیان است.
بر اساس گزارش های موجود، مانده کل تسهیلات پرداختی به بنگاه‌های دانش‌بنیان در پایان آذر ۱۳۹۷ حدود ۷ هزارمیلیارد تومان بود که بر‌اساس آمارهای اخیر بانک مرکزی تقریبا ۱۹ درصد آن (معادل ۳/ ۱ هزار میلیارد تومان) به مطالبات غیر جاری تبدیل شده است. به بیان دیگر ۱۹ درصد به مجموعه مطالبات سررسید گذشته (مطالباتی که از سررسید پرداخت آن ۲ ماه گذشته و به ۶ ماه نرسیده)، معوق (مطالباتی که بیش از ۶ ماه و کمتر از ۱۸ ماه از سررسید بازپرداخت گذشته) و مشکوک الوصول (‌مطالباتی که بیش از ۱۸ ماه از سررسید پرداخت آن گذشته) تبدیل شده است.

بر‌اساس این گزارش از ۱۰۴۰ شرکت دانش‌بنیانی که تسهیلات بانکی دریافت کرده‌اند ۱۷۳ شرکت (‌۱۷ درصد) تسهیلات خود را در موعد مقرر بازپرداخت نکرده‌اند و تسهیلات پرداختی به ۶۰ شرکت از آنها (‌۶ درصد) به مطالبات مشکوک الوصول تبدیل شده است. این گزارش همچنین تاکید دارد که بیش از ۵۴ درصد مطالبات غیر‌جاری بنگاه‌های دانش‌بنیان مربوط به مطالبات مشکوک‌الوصول است که شامل ۷۱۸ میلیارد تومان می‌شود و کل این مبلغ تنها متعلق به ۶۰ شرکت دانش‌بنیان می‌شود. به بیان دیگر این شرکت‌ها هر کدام ۱۲ میلیارد تومان به شبکه بانکی بدهکار هستند.
افشین کلاهی رییس مجمع تشکل‌های دانش بنیان ایران
شیوه غلط تامین مالی استارتاپ‌ها
عامل اساسی رشد بدهی استارتاپ‌ها، ایرادی است که به اکوسیستم و چگونگی تامین مالی استارتاپ‌ها وارد است. ۴ سال پیش هم که دولت بر تامین مالی استارتاپ‌ها از طریق تسهیلات تاکید داشت، این مشکل قابل پیش بینی بود. در حال حاضر با دخالت‌های دولت در فرایند تامین مالی، مکانیزم‌های تامین مالی استارتاپ‌ها بیشتر روی وام تمرکز داده شده، در حالی که این شیوه کاملا اشتباه و مغایر با شیوه تامین مالی استارتاپ ها در دنیا است. در مراحل و قدم‌های تامین مالی در اکوسیستم استارتاپی و شرکت های دانش بنیان، منابع مالی تعریف شده ای وجود دارد که یک استارتاپ قدم به قدم از آن بهره می‌گیرد.
مراحل اولیه تامین مالی خانوادگی و یا از طریق دوستان است و مراحل بعدی از طریق صندوق های خطر پذیر و بعد از آن سرمایه گذارها است. موضع اساسی اتاق بازرگانی نیز اصلاح این اشتباه یعنی فرایند تامین مالی استارتاپ ها بود که البته حالا تا حدودی اصلاح شده است. در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر وجود دارد که یک قدم رو به جلو برای حمایت مالی از استارتاپ ها و کاهش ریسک تامین مالی است. هر چند پشتوانه این صندوق ها دولتی است. در صورتی که باید خصوصی باشد. از سویی در کشور مراکز رشد داریم که به اکوسیستم استارتاپی کمک کرده است. سیاست این مراکز پرداخت تسهیلات به شرکت هایی است که در شرکت های نوپا سرمایه گذاری می‌کنند. در این فرایند شرکت مورد نظر ممکن است در چندین شرکت نوپا سرمایه گذاری کند و در صورتی که چند مورد آنها با شکست مواجه شد در یک مورد که موفق شده، خسارت ها را جبران کند.
اما پرداخت تسهیلات مستقیم به خود استارتاپ ها شیوه غلطی است که به افزایش بدهی آنها منتهی می شود. دولت باید حامی استارتاپ ها باشد نه اینکه در فرایند و امور مالی آنها دخالت کند.