تبعات رفتارهای هیجانی سهامداران خرد

ثمانه نادری

طبق برخی از گفته‌ها، بازیگران واقعی بورس اما با اطلاع از مکانیزم‌هایی که بورس از آنها تاثیر می‌گیرد از این زیان پی در پی در امان هستند. به گفته کارشناسان بازار سرمایه، اما این نقدینگی‌های خرد است که بازار بورس را متلاطم کرده است.
چند روزی است که شاخص بورس تحت‌تاثیر کاهش نرخ ارز افت کرده و درست برخلاف پیش‌بینی برخی از کارشناسان بازار سرمایه مبنی بر ورود نقدینگی بازار ارز به بورس حرکت می‌کند. پیش از این هم بارها در همین تحلیل‌ها در چرایی رشد شاخص بورس بر این تاکید شده بود که رشد شاخص عمدتا از افزایش نرخ ارز تاثیر نپذیرفته و می‌توان به ادامه سودآوری بورس حتی با فرض کاهش دلار مطمئن بود، اما واقعیت امر نشان می‌دهد سایه هیجانات بر بازار سرمایه که عمدتا سهامداران خرد از آن نامطلع هستند، در ادامه این روال منفی موثر بوده است. برخی هم دلایل افت را به یک‌سری مکانیزم‌ها و عوامل درونی حاکم بر بورس تعبیر می‌کنند که اطلاع از آنها مانع ضرر و زیان برخی از بازیگران مهم بورس می‌شود.
در جریان دادوستدهای روز گذشته بازار سرمایه تعداد ۳ میلیارد و ۲۵۴ میلیون سهم و حق‌تقدم به‌ ارزش یک هزار و ۱۸۷ میلیارد تومان در ۱۶۸ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت ۱۲۳۳ واحدی در ارتفاع ۱۷۵ هزار و ۱۸۵ واحدقرار گرفت.
بیشترین اثر منفی بر افت دماسنج بازار سهام در روز گذشته به نام نمادهای معاملاتی صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، پتروشیمی جم و مخابرات ایران شد و در مقابل نمادهای معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی گل‌گهر و توسعه معادن و فلزات با رشد خود مانع افت بیشتر شاخص بورسشدند.
شاخص‌های اصلی بازار سرمایه هم دیروز روزی منفی را پشت سر گذاشتند، به طوری که شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) ۳۶۰ واحد، کل (هم‌وزن) ۶۱۵ واحد، قیمت (هم‌وزن) ۴۳۵ واحد، آزاد شناور ۱۲۵۴ واحد و شاخص‌ بازار دوم ۷۵۱۰ واحد افتکردند.
براساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله یک میلیارد و ۷۹ میلیون ورقه به ارزش ۴۴۱ میلیارد تومان در ۱۵۴ هزار نوبت، آیفکس ۴۰ واحد افت کرد و در ارتفاع ۱۹۸۰ واحدی قرار گرفت.

تاثیرپذیری بورس از هیجانات
حامد مددی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص با اشاره به تاثیر بازار سرمایه از هیجانات و چرایی این تاثیرپذیری، به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: شرایط فعلی بازار از کاهش نرخ ارز تبعیت می‌کند، اما دلیل این امر به ورود تازه‌واردان به بورس هم بر می‌گردد که به دلیل ترس و بی‌اطلاعی رفتارهای شتابزده دارند و همین به ضرر و زیان آنها منتهیمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه رفتارهای هیجانی باعث شده آنها حتی در زمان رشد شاخص سهام را با هر قیمتی بفروشند، می‌افزاید: آنها با دید کوتاه‌مدت به بورس وارد می‌شوند و همین نگرش مانع از سودآوری آنها می‌شود، در حالی که بورس نیازمند زمانی طولانی‌مدت‌تر و اعتماد و اطمینان سهامداران است.

صاحبان سرمایه‌های زیاد متضرر نمی‌شوند
مددی با توضیح اینکه هنوز عمده نقدینگی به بورس وارد نشده و نقدینگی ارز در آینده وارد خواهد شد، می‌افزاید: طبیعتا از وضعیت فعلی بورس صاحبان سرمایه‌های زیاد متضرر نشده‌اند، بلکه صاحبان سرمایه‌های خرد هستند که متضرر می‌شوند. این افراد البته تمام نقدینگی خود را به بورس وارد نکرده و به صورت امتحانی به بازار آمده‌اند. نقدینگی خرد آنها بازار را دچار تلاطم می‌کند و از طرفی امیدی به پایداری آن نیست.

ورود نقدینگی بازار ارز به بورس در آینده
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه تصویب CFT به مرور و در بلندمدت در بازار سرمایه تاثیر می‌گذارد، ادامه می‌دهد: مدت‌زمانی طول خواهد کشید که صاحبان سرمایه به بورس اطمینان کنند و نقدینگی خود را از بازار ارز به سمت بازار سرمایه بیاورند، با این اوصاف اما ورود نقدینگی بازار ارز به بورس، قابل پیش‌بینی است. از طرفی تصویب لوایح FATF به دلیل پیامد مثبتی که در حوزه روابط پولی و بانکی بر جای می‌گذارد، بر سودآوری بورس می‌افزاید. بنابراین باید منتظر سودآوری بورس و رشد شاخص بود.