جاذبه های بدون گردشگر البرز

استان البرز با داشتن جاذبه های بی بدیل و منحصر به فرد طبیعی و تاریخی این سال ها در پس کاستی ها و ترافیک سنگین جاده ای، بخش گردشگری آن کمتر در کانون توجه قرار گرفته و برای منطقه درآمد زا نبوده است.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، طبق بررسی ها در گستره جغرافیایی ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربعی استان البرز، بیش از ۴۵۰ اثر طبیعی و تاریخی ثبت شده ملی خودنمایی می کند، جاذبه هایی که اگر برای آنها سرمایه گذاری شود ضمن جذب گردشگر ، چرخ صنعت گردشگری منطقه را به حرکت در خواهد آورد.
وجب به وجب البرز را جاذبه های طبیعی ، فرهنگی و تاریخی فرا گرفته است و اگر به این بخش توجه شود ، صنعت گردشگری استان حال و روز بهتری پیدا می کند.
البرز را به لحاظ گردشگری سرزمین چهارفصل می دانند زیرا جاذبه های این استان در تمام فصول سال می توانند گردشگر پذیر باشند .
از پیست بین المللی دیزین ، روستاها ، سد کرج ، غارهای یخی و ارتفاعات سر سبز و بکر در شمال استان گرفته تا کویر اشتهارد ،هر یک دارای جذابیتی خاص در تمام فصول سال است و به عبارتی می توان گفت این استان برای تمام سال جذابیت دارد.
کوه ها ، غارها ، روستاهای کوهستانی ، باغ ها ، درختان کهنسال ، تپه های باستانی ، دشت اشتهارد ، فرودگاه های آموزشی تفریحی ، بناهای تاریخی ، باغ های سیب، دانشگاه های قدیمی و ده ها اثر دیگرطبیعی و تاریخی دیدنشان خالی از لطف نیست.
قرار گرفتن این استان در مسیر مناطق گردشگری شمال سبب شده تا مسافران کمتر توجهی به جاذبه های البرز کنند و تنها خاطره این سفرها برای مسافران و البرزی ها، سایه دودخیز ترافیک سنگین بر جاده های منطقه است که مجال توجه به اطراف را از گردشگران گرفته است.
البرز که نام آن در زبان باستان هربرز («هر» به معنای کوه و «برز» به معنای بلندی) بوده است از نظر موقعیت جغرافیایی در محدوده ۵۰ درجه و ۱۵ دقیقه و ۵۱ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۰ ثانیه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۴۰ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی واقع است.
این استان به مرکزیت شهرکرج دارای ۶ شهرستان کرج، طالقان، ساوجبلاغ، نظرآباد، اشتهارد و فردیس است که از شمال به استان مازندران ؛ از شرق به استان تهران ؛ از جنوب به استان های تهران و مرکزی و از غرب با استان قزوین همجوار است.
شمالی ترین منطقه استان، ارتفاعات طالقان و شرقی ترین منطقه شامل ارتفاعات شرقی دیزین است ، جنوبی ترین منطقه به شهریار و رباط کریم (کوه های جنوب اشتهارد) می رشد و غربی ترین منطقه شامل عشرت آباد ، واقع در غرب اشتهارد و سه راهی زیاران و طالقان ، بعد از شهر آبیک است.
** توپوگرافی استان :
البرز در منطقه رشته کوه های البرز غربی و در یک ناحیه کوهستانی قرار دارد به گونه ای که بیش از دو سوم آن کوهستانی و کمتر از یک سوم ، دشت و زمین های خشک و شوره زار ، تپه ها و کوه های کم ارتفاع ، رشته کوه های با ارتفاع متوسط ، اراضی تراس گونه ، زمین های هموار ، نیمه هموار پای کوهی یا میان کوهی ، ارتفاعات و قلل مرتفع است.
ارتفاع منطقه از دریا ۱۱۰۰ متر درپایین ترین نقطه واقع در بستر رودخانه شور تا ۴هزارو ۶۵۹ متر کوه هفت خوان می رسد.
اختلاف ارتفاع استان سه هزار و ۵۵۹ متر بوده که این امر خود یکی از دلایل تنوع اقلیمی و زیستگاهی در استان البرز است .
مناطق کوهستانی البرز بیشتر در شمال و شمال غرب و شمال شرق و بخش کمی هم در جنوب غربی استان قرار دارد.
کوه ها و قله های مهم استان از پایین به بالا عبارتند از : کوه کردها ۱۷۹۸ متر ، کوه قراگونی ۱۹۲۵ متر ، کوه جارو ۲۰۵۰ متر واقع در جنوب و جنوب شرقی شهرستان اشتهارد ، ارتفاعات حلقه دره ۱۳۲۴ متر در شمال رودخانه شور ، کوه بیجی ۲۲۳۴ متر در شمال کرج ، کوه کندر ۲۵۶۵ متر ، کوه سیاه سنگ ۳۵۵۱ متر ، کوه هزار بند ۳۳۵۶ متر ، کوه سرک ۳۴۶۰ متر ، کوه هفت خوان ۳۸۴۷ متر ، کوه ونتار ۳۹۴۱ متر ، کوه کهار بزرگ (قله ناز) ۴۱۰۸ متر ، کوه دوهاله ۳۰۷۳ متر ، کوه طالقان ۴۰۸۹ متر و کوه پالان گردن با ارتفاع ۴۳۷۵ متر است، که در شمال ، شمال غرب و شمال شرق استان واقع شده اند.
منطقه بیابانی استان (زمین های دشتی و همواره) نیز از جنوب شرق منطقه ؛ یعنی از جنوب شرق شهریار شروع و در حد فاصل جاده شهریار، اشتهارد و اتوبان تهران – قزوین تا غرب نظرآباد و آبیک (سه راهی زیاران و طالقان) امتداد می یابد که بخش اعظم آن از جنس رسوبات آبرفتی و بخش کمی هم از جنس رسوبات آهکی و نیکل و زمین های شوره زار است.

** آب وهوا
استان البرز به طور همزمان از ۲ نوع آب و هوا برخوردار است:
الف) آب و هوای سرد و معتدل منطقه کوهستانی
ب) آب و هوای گرم و معتدل منطقه دشتی و کویری
به عبارتی استان البرز جزو آن دسته از استان هایی است که دارای تنوع اقلیمی بوده؛ یعنی در یک فصل به طور همزمان حداقل از ۲ نوع آب و هوای محلی در ۲ منطقه کوهستانی و دشتی برخوردار است.

** منابع آبی استان :
منابع آبی استان ، عبارتند از: آب های سطحی شامل چهار رودخانه کرج ، طالقان ، برغان و رودخانه شور است که ۲ سد طالقان و امیرکبیر ضمن تامین آب تهران و البرز از جاذبه های دیدنی هستند.

**زمان تاسیس البرز
البرز جوان ترین استان ایران به شمار می آید که در نشست هیات دولت در تاریخ ۱۲ بهمن سال ۱۳۸۸ ، لایحه تأسیس آن تصویب و به مجلس شورای اسلامی رفت و در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲/ ۴/ ۱۳۸۹ استان البرز به طور رسمی شکل گرفت.
** جمعیت استان
طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ استان البرز حدود ۲٫۵ میلیون نفر جمعیت دارد که اکنون به حدود ۳ میلیون نفر رسیده است.

** سیمای کلی تفرجگاه های تاریخی و طبیعی البرز
دامنه رشته کوه های البرز از دیر باز به دلیل آب و هوای مناسب و رودخانه های جاری و پناهگاه های مطمئن، محل استقرار موقت و دائم اقوام مختلف در طول تاریخ بوده است.
طبق منابع و اسناد تاریخی و مطالعات باستان شناسی، قدیمی ترین نشانه های حضور انسان ها در این استان مربوط به دوران نوسنگی در تپه ازبکی به دست آمده است.
آثار تاریخی متعددی مربوط به عصر برنز در این استان به خصوص در ساوجبلاغ و نظرآباد شناسایی شده است.
از هزاره اول پیش از میلاد مسیح، ده ها گورستان در نقاط مختلف استان به خصوص در طالقان و ساوجبلاغ مشاهده شده است.
وجود آثاری چون تپه ها و محوطه های باستانی و بناهای تاریخی درمناطق کرج، طالقان، ساوجبلاغ و نظرآباد همگی بیانگر و معرف آن است که در ادوار گذشته این منطقه از غنای آثار تاریخی برخوردار بوده است.
زیبایی های ناشناخته با طبیعتی حیرت انگیز ، وجود رودخانه های آب شیرین ماننده رودخانه کرج، شاهرود ، کردان و چشمه سارهای بسیار زیبا، غارهای طبیعی، آبشارهای مرتفع، کوه های بلند و سر به فلک کشیده و استوار، درختان کهنسال، پوشش گیاهی و جانوری متنوع، چشمه های آب معدنی با خواص درمانی، این استان را به لحاظ وجود پدیده های طبیعی به یکی از زیباترین استان های گردشگری کشور تبدیل کرده است.
وجود جاذبه های گردشگری چون مناظر طبیعی – تاریخی محور کرج – چالوس در منطقه البرز ، هوای مطبوع و لطیف ، چشم اندازهای بدیع و فضای مناسب روستاهای کوهستانی از جمله بسترهای گردشگری استان است.
از دیگر جاذبه های این استان باغ سیب مهرشهر کرج ، کاخ مروارید (شمس)، پراک خانواده جهانشهر، روستای تاریخی آتشگاه، کاروانسرای شاه عباسی، مجموعه سد امیرکبیر، کاروانسرای ینگه امام، پل تاریخی کرج ، امامزاده طاهر کرج، پیست اسکی دیزین، پیست اسکی خور، آتشکده تخت رستم، کاخ سلیمانیه واقع در دانشکده کشاورزی، آرامگاه شاهزاده سلیمان، باغ لاله گچسر، دره ارنگه ، دهکده واریان، روستای برغان ، دریاچه سد طالقان، باغات طالقان، روستای آغشت، رودخانه کرج، غار یخ مراد و آبشار آدران می توان اشاره کرد.

** جذابیت های طبیعی استان البرز:
الف) پوشش گیاهی : از نظر تقسیم بندی رویشگاهی ، بخش جنوبی البرز مرکزی جزو ناحیه ایرانی- تورانی محسوب و یکی از ذخیره گاه های ژنتیکی ایران به شمار می رود.
تعداد گونه های منطقه در حدود ۱۱۰۰ گونه است که بیشتر آن را گندمیان ، بوته زارها ، علفی ها ، درختچه ها و درختان تشکیل می دهند.
گونه های مهم گیاهی منطقه عبارتند از : راش ، ممرز ، بلند مازو ، ملچ ، توسکا ، نمدار ، یلت ، شیردار ، انجیلی ، زبان گنجشک ، شمشاد ، اُرس ، توس ، گردو ، بید ، سرخدار ، گون ، درمنه ، رازیانه کوهی البرزی ، گل گندم البرزی ، مریم گلی البرزی ، مینای البرزی ، کاسنی ، کلاه میر حسن ، گاو زبان و انواع گندمیان.
ب) حیات وحش : تنوع اقلیمی و شرایط خاص اکولوژیک و توپولوژی منطقه البرز جنوبی شرایط زیست مساعدی را برای زندگی انواع وحوش در این گستره فراهم آورده است.
براساس نتایج به دست آمده ، در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی ، ۴۸ گونه پستاندار مانند مرال ، شوکا ، خرس قهوه ای ، بز و پازن ، قوچ و میش البرز، پلنگ، گربه جنگلی، سیاه گوش، روباه معمولی ، گرگ ، گراز و شغال و ۱۵۶ گونه پرنده از جمله قرقاول ، کبک دری ، کبک ، انواع گنجشک سانان ، سسک ها(پرنده‌ای کوچک از تیرهٔ سسکیان در راستهٔ گنجشک‌سانان) و پرندگان شکاری در منطقه وجود دارد.
همچنین ۲۶ گونه خزنده مانند افعی قفقازی، افعی البرزی، تیرمار خراسانی و لوس مار و ۷ گونه ماهی نظیر ماهی سفید ، ماهی کپور ، قزل آلا ، سیاه ماهی و مار ماهی در زیستگاه های استان البرز شناسایی شده است.

** معرفی برخی جاذبه های طبیعی و گردشگری البرز
جاده کرج – چالوس : این جاده در زمره زیباترین جاده های گردشگری کشور محسوب شده و از مسیر های اصلی برای رسیدن به شمال سرسبز است که باید از کرج عبور کرد.
این جاده شگفت انگیز که پر از چشم اندازهای زیبا اعم از سد امیرکبیر، باغ لاله های گچسر، کاخ شهرستانک، برج میدانک، رودخانه، درخت و تونل های متعدد از کرج تا کندوان را در بر می گیرد.
کوهستان های این منطقه دارای منابع عظیمی از آب هستند، رودخانه های بزرگی از این کوه ها سرچشمه گرفته و پس از تغذیه بسیاری از شاخه های فرعی به دشت ها و دره ها سرازیر می شوند.
برکه ها ، جنگل ، مرتع و بسیاری از ثروت های طبیعی دیگر از جاذبه های این منطقه به شمار می روند.
به طول کلی محور دیزین – شهرستانک و دریاچه سد کرج از دیر باز مورد توجه گردشگران بوده و به دلیل جاذبه های متنوع طبیعی و فرهنگی مشتاقان زیادی را جذب می کنند.
وجود غار شگفت انگیز یخ مراد و قصر ناصرالدین شاه در محدوده روستای شهرستانک به لحاظ طبیعی ، معماری و تاریخی بسیار حائز اهمیت است.
زیست بوم جوامع عشایری منطقه به لحاظ تاریخی و جامعه شناسی نشان دهنده چگونگی هم پیوندی انسان و طبیعت در گذر زمان در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی است.
آدران: روستای کوچک و پر درختی است که در جنوب دریاچه عظیم سد کرج و در شمال شهر کرج در کنار جاده کرج – چالوس و در۲۱ کیلومتری کرج قرار دارد. این روستا را می توان مرکزیتی برای سایر روستاهای کوچک اطراف آن همچون ونس ، نوجان ، وینه و آئینسان به حساب آورد.
ارنگه: تک روستای موسوم به ارنگه که هم اکنون با گسترش باغ هایش رو به شرق به سایر روستاهای سرسبز دره خور چون ابهرک ، گوراب و چاران می پیوندد را نیز می باید یکی دیگر از مناطق دارای جاذبه های طبیعت گردی استان البرز دانست.
این روستا در دامنه شمالی کوه پورا و درفاصله ۲۳ کیلومتر از کرج قرار دارد و دارای جنگل و سرسبزی است.
آزادبر: در۸۰ کیلومتری کرج در جاده کوهستانی کرج به چالوس ، اندکی پس از گچسر و از سمت غرب وارد جاده آسفالته ای می شویم که با پشت سر نهادن روستای بزرگ کهنه ده ، همانجایی که غار معروف یخ مراد در آن نهان است به روستایی ییلاقی می رسیم موسوم به آزاد برکه دشتی بی اندازه جذاب دیدنی دارد.
دره طالقان: دره جذاب و دیدنی طالقان در استان تازه تاسیس البرز به صورت نوار سرسبز شرقی – غربی خودنمایی می کند، فاصله کرج تا شهرک طالقان۹۰ کیلومتراست.
این دره در میان دو نوار کوهستانی از شمال به قلل شاه البرز و از جنوب به قلل خط الراسی کوه های ساوجبلاغ محدود می شود ، رودخانه خروشان طالقان رود را در میانه خود جای داده است و به همین واسطه دارای طبیعتی معتدل و گاهی سردسیر است.
آبشار روستای سنج : این آبشار جذاب ، زیبا و دیدنی در روستای سنج دهستان چندار که یکی از روستاهای دیدنی شهرستان ساوجبلاغ در منطقه کوهستانی واقع شده است.
آبشار کرکبود: این آبشار محصول ذوب برف های دائمی قلل سات است. آبشار کرکبود ۲۰ متر ارتفاع دارد.
آبشار خور: در شمال کرج و حدود ۳۵ کیلومتری جاده کرج – چالوس واقع شده است.
بند آبی میراش : این بندآبی در شهرستان طالقان یکی از جلوه های زیبای تاریخی استان البرز است که آب آن از چند چشمه کوچک وبزرگ تامین می شود.
دریاچه سد طالقان: این دریاچه که در پشت سدی به نام طالقان( از کرج تا شهرک طالقان ۸۰ کیلومتر) قرار دارد به طور تقریبی ۱۵ کیلومتر در حد فاصل آبادی های گلینک ، میراش ، آردکان و آرموت از شمال و زیدشت و سنگ بن از جنوب ، دارای محیطی بسیار جذاب و دلنشین است.
غارهای تاریخی بادامستان: غارهای دست کن بادامستان در مجاورت روستای بزرگ وشته(از کرج تا روستای وشته ۱۰۵ کیلومتر) و در کنار امامزاده یوسف این روستا قرار گرفته اند. این غارها که به نظر می رسد در گذشته های دور مسکن و ماوای مردمان غارنشین بوده است .
غارهیو: این غار در بخش شمال غربی روستای هیو و در دره تفریحی و اسوار واقع شده است.غار هیو در لایه هایی از سنگ های آهکی با سن تقریبا' ۲۶۵ میلیون سال موسوم به آهک های روته واقع شده است.البته این به معنای سن تشکیل غار نبوده و شواهد ، حاکی از جوان بودن فوق العاده خود غار است.
دهانه غار با قطر حدود ۶۰ سانتی متر و شیب زیاد متاسفانه و شاید به نوعی خوشبختانه ،ورود به آن را مشکل ساخته است.
غار یخ مراد: این غار ، از جمله غارهای دیدنی و پر ارزش است که در آبادی گچسر واقع در ۱۰۴ کیلومتری تهران ، کناره جاده چالوس قرار دارد.
دهانه غار به عرض ۵٫۹ متر و به ارتفاع ۳ متر رو به شمال شرقی باز شده است.غار یخ مراد ، در ادوار گذشته زیر آب بوده و در حقیقت یک غار زیر دریایی است.
پیست بین المللی اسکی دیزین: پیست اسکی دیزین در۱۲۳ کیلومتری کرج و ۷۰ کیلومتری روستای ولایت در جاده کرج – چالوس واقع است.
روستای ولایت رود به دلیل وجود پیست اسکی و همچنین دره زیبای ولایت رود، کوه ها و دشت های آن به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی شده است.
پیست دیزین در سال ۱۳۴۸ تأسیس شده و در شمار پیست های معروف جهان قرار دارد و اولین پیست اسکی در ایران است که از طرف فدراسیون جهانی اسکی مورد تأیید برای برگزاری مسابقات رسمی شناخته شد و عنوان بین المللی به خود گرفت.
ارتفاع پایین ترین نقطه آن از سطح دریا ۲۶۵۰ متر و بلندترین نقطه آن ۳۶۰۰ متر می باشد. این پیست دارای ۳ مسیر تله کابین ، ۲ تله سیژ ، ۲۳ پیست اسکی و هفت تله اسکی بشقابی و تله اسکی چکشی و پیست چمن است که در فصول مختلف سال پذیرای علاقه مندان به اسکی و سایر ورزش های تابستانی و زمستانی است.
پیست اسکی دیزین به دلیل برخورداری از امکانات آموزشی و زمین های تنیس ، والیبال ، زمین بازی کودکان ، پیست اسکی روی چمن و نیز ارتفاعات مناسب برای کوهپیمایی ، پیاده روی و اسب سواری است. همچنین امکانات رفاهی آن شامل ۲ هتل ، ۱۹ کلبه و ۵ رستوران می باشد.
دسترسی به این پیست در فصل تابستان از سمت شمشک در استان تهران و همچنین جاده کرج – چالوس ، روستای ولایت رود امکان پذیر است ولی در زمستان ها به دلیل بهمن گیر بودن محور شمشک به دیزین ، این مسیر غیر قابل تردد بوده و تنها از جاده کرج – چالوس قابل دسترسی است.
پیست خور: واژه خور به معنای خورشید نام روستایی تاریخی واقع در حدود ۳۰ کیلومتری شمال شرق کرج می باشد.در جاده کرج – چالوس قبل از تأسیسات سد کرج و خوزنکلا در سمت راست جاده و پس از گذشتن از روستاهای ارنگه ، سر زیارت ، گوراب و سیجان ، در منتهی الیه جاده ، روستای خور واقع شده که در ابتدای روستا بر دامنه کوه های بلند گندم چال ، پیست اسکی قرار دارد و با کمی عبور از پیچ و خم های کوه های جنوب روستای خور به مناظر زیبای طبیعی و آبشار خور می رسید.
این پیست در ارتفاع ۲۸۰۰ تا ۳۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.ساخت این پیست به پیش از سال ۱۳۵۷ باز می شود. پیست خور دارای ۲ مسیر ۱۸۵۰ متری و ۳۵۰ متری است و گنجایش روزانه ۱۳۰۰ اسکی باز را دارد.
پیست اسکی خور هم اکنون در طول هفته برای استفاده همگانی آماده است. امکانات بالابری این پیست یک تله اسکی بشقابی ، یک دستگاه برفکوب و یک رستوران است که چشم انداز زیبا و بکر این پیست ، توجه بازدید کنندگان را در چهار فصل سال به خود جلب کرده است.
باغ گل های کرج : این باغ با وسعتی در حدود ۳۰ هزار مترمربع و با بیش از ۳۰۰ گونه گیاهی از جمله یاس هنلدی ، ارغوان، کروپسیس، میخک، پیچ اناری و… در داخل بوستان شهید چمران واقع شده است.
در این باغ بخش های تفریحی متعددی وجود دارد از جمله: محوطه پرچین تودر تو،کلکسیون رز،آمفی تئاتر روباز، قفس پرندگان، آلاچیق، آبشار، رستوران و کافی شاپ.
موزه جانورشناسی استاد جلال افشار: بنای این موزه در محوطه دانشکده کشاورزی کرج واقع شده است. این محل ک بانی آن مصطفی قلی بیات بود ، نخست با نام «مدرسه فلاحت» فعالیت خود را آغاز کرد ؛ موزه حاضر در سال ۱۳۰۹ به همت وزارت کشاورزی وقت و با تلاش شادروان استاد جلال افشار در همین محل تأسیس شد و از سال ۱۳۲۴ تا کنون زیر نظر دانشگاه تهران به فعالیت خود ادامه می دهد.
موزه جانورشناسی کرج دارای دو طبقه و ۱۷ گالری است. در این موزه می توان انواع جانوران و حیوانات از ماهی ها مکب خلیج فارس ، مرجان ها ، ستاره های دریایی ، انواع کنه ، پروانه و رتیل را دید.
علاوه بر این ۵۰ هزار نمونه حشره و پنج هزار نمونه کنه این موزه را به یکی از غنی ترین موزه های حشره شناسی کشور بدل کرده است.
موزه جانورشناسی کرج تنها به بخش نمایش جانوران و حشرات محدود نیست و دارای بخش های مختلفی همچون آزمایشگاه های آموزشی ، پژوهشی ، اتاق تاکسیدرمی ، عکسخانه و کتابخانه تخصصی است.
پارک پرندگان چهار باغ: این پارک پرندگان بزرگترین نمایشگاه پرندگان زینتی و کمیاب در خاورمیانه با ۲ هزار گونه پرنده نادر از ۶۵ کشور جهان است.
نمایشگاه پرندگان چهارباغ با مساحتی بالغ بر ۱۰ هزار متر مربع (در طبقات) دارای سالن های سر پوشیده – برکه و جزایر متعدد به عنوان یکی مرکز علمی – آموزشی و تفریحی به منظور نگهداری از گونه های نادر و رو به انقراض طراحی و ساخته شده است.

** مناطق گردشگری البرز
طبق گزارش اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، این استان دارای ۱۷ منطقه نمونه گردشگری مصوب هیات دولت است که از میان آنها ۷ منطقه نمونه دارای سرمایه گذار و موافقتنامه تأسیس منطقه نمونه است که برخی آنها به شرح زیر است:
۱- منطقه نمونه گردشگری فرودگاه آزادی نظرآباد:
*امتیازات و عوامل موثر در انتخاب منطقه:
امکان استفاده و بهره برداری از تسهیلات و خدمات فرودگاه، گسترش فعالیت و ورزش های هوایی، وجود اراضی مستعد برای احداث منطقه نمونه گردشگری، اقلیم و محیط طبیعی مناسب، امکان تامین زیر ساخت های مورد نیاز، موقعیت مناسب منطقه ای، وجود جاذبه های فرهنگی، تاریخی در منطقه، وجود راه های دسترسی مناسب، امکان تولید محصولات گردشگری، آمار گردشگران ورودی به منطقه .

** منطقه نمونه گردشگری ایران توسعه: جنب فرودگاه پیام بین المللی پیام
مالکیت این منطقه خصوصی بوده و نزدیکی به قطب جمعیتی تهران و کرج، موقعیت ویژه محل، راه های ارتباطی مناسب، امکان تامین زیرساخت های مورد نیاز، امکان تولید محصولات متعدد و متنوع گردشگری، وجود بازار های هدف متعدد از ویژگی های آن است.
این پروژه دربردارنده یک هتل ۵ ستاره و مشرف به پیشرفته ترین پیست اسبدوانی ، مرکز سوارکاری، باشگاه آموزش سوارکاری،مجموعه های پرورش و تربیت اسب همراه با بخش های تجاری، تفریحی، مراکز دیگری مانند پارک آبی ، امکانات پاتیناژ، زمین چوگان، زمین گلف، بازارهای سنتی، امکانات ورزشی ، دهکده سلامتی، مرکز فرهنگی – آموزشی، مراکز اقامتی ویلایی، رستوران ها و فضاهای اداری بر اساس استانداردهای بین المللی است.

** معرفی کلی آثار تاریخی البرز
در استان البرز بیش از ۳۰۰ اثر با ارزش فرهنگی ، تاریخی و هنری شناسایی شده که برخی آثار به شرح زیر است.
کاخ سلیمانیه، برج کردان، برج میدانک، بقایای آتشکده سنگی تخت رستم ، کاخ شهرستانک ،برج سنگ گچسر، دختر قلعه ، قلعه صمصام ، قلعه وکیل ،حمام مصباح ،حمام هلجرد، پل شاه عباسی ، پل دختر ، پل رودشور ،پل کردان،کاروانسرای شاه عباسی و کاروانسرای ینگه امام از جمله این آثار است.
اماکن مذهبی امامزاده رحمن و زید ،امامزاده احمد و محمود ، امامزاده جعفر ، امامزاده حسن ، امامزاده موسی ، امامزاده هادی – علی نقی ،بقعه شاهزاده سلمان از مهمترین دیدنی های فرهنگی گردشگری البرز هستند.
دانشکده کشاورزی کرج (پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران) به عنوان یکی از غنی ترین قطب های علمی کشاورزی و مجموعه آموزش عالی در این رشته به شمار می رود که جزو آثار تاریخی و طبیعی کرج در فهرست آثار ملی به شماره ۱۴۶۶۵ در تاریخ ۱۶/۱۲/۱۳۸۴ به ثبت رسیده است.
مرکز تحقیقات بین المللی همزیستی با کویر است.
کاروانسرای شاه عباسی : این کارونسرا در تقاطع خیابان های شهدای محراب و قدس ، در سمت غرب خیابان قدس واقع شده است.
کاروانسرای شاه عباسی کرج یکی از یادگارهای دوره صفویه در این شهر است که از نظر پلان و معماری کاملا شبیه به دیگر کاروانسراهای این دوره است.
مساحت کل بنا ۳۰۰۰سه هزار متر مربع و مساحت حیاط مرکزی آن ۹۰۰ متر مربع است. زمان دقیق ساخت کاروانسرای شاه عباسی کرج معلوم نیست ، اما این کاروانسرا به احتمال در دوره پادشاهی شاه سلیمان صفوی بین سال های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ هجری قمری بنا شده است.
کاخ سلیمانیه : در داخل محوطه وسیع و زیبای دانشکده کشاورزی کرج ، بنایی قدیمی از دوره قاجار قرار دارد که باقی مانده یکی از کاخ های مجلل و زیبای دوره فتحعلی شاه به شمار می رود.
کاخ مروارید(شمس): این کاخ کمتر از ۱۰ سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ، در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار با ۲۵۰۰ متر یزربنا به سفارش شمس پهلوی و همسر او «مهرداد پهلبد» که در آن زمان مسؤولیت وزارت فرهنگ و هنر را به عهده داشته است ، در محوطه وسیعی با تپه های کلایم ، در کنار دریاچه مصنوعی کوچکی ، به سبک و شیوه ای خاص ساخته می شود.
این شیوه معماری مدرن که همان شیوه تفکر «فرانک لوید رایت» پر آوازه ترین معمار آمریکایی در نخستین دهه های قرن اخیر است (۱۹۵۹-۱۸۷۶) ، پس از مرگ او در سال ۱۹۵۹ ، توسط بنیادی به همین نام ادامه می یابد.
مشخصه پیکره بیرونی این بنا ، دو پوسته مستدیر بتونی است که با هم تلفیق شده اند و نورگیر وسیعی که کل سقف را پوشش می دهد ؛ به علاوه یک بخش حلزونی شکل که در بالای اتاق اختصاصی شمس تعبیه شده است. خلق این احجام ، مطابق اندیشه رایت ، با ایده همخوانی با طبیعت پیرامون بوده است.
سازه بتونی کاخ از داخل نمایان است و با سنگ و پارچه و مصالح شفاف ، ماهرانه ترکیب و تزیین یافته است. بخشی از دکوراسیون کاخ که توسط دو هنرمند آمریکایی عضو این بنیاد طراحی شده ، به منظور تسریع و تسهیل در اجرا و انتقال ، در کشور ایتالیا ساخته شده است.
این مجموعه تا چندی پیش به عنوان موزه و با نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده استفاده می شد. این اثر در سال ۱۳۸۲ به شماره ثبت ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
پل شاه عباسی : در مدخل ورودی شهر بر روی رودخانه کرج ساخته شده است. جاده کرج به چالوس در ضلع شرقی پل واقع شده و پل جدید در مدخل شهر و در ضلع جنوبی آن قرار دارد.
پل قدیمی کرج ، در گذشته ارتباط میان ری و تهران با قزوین و غرب کشور بوده است.
این پل، دارای۲ چشمه طاق، یکی بزرگ و دیگری کوچک تر است و بین ۲ چشمه طاق ، پایه قطوری ساخته شده که در میان پایه فوق ، دو غرفه تعبیه شده است و قدمت پل به احتمال به دوره سلجوقی می رسد.
بقعه متبرکه امامزاده طاهر (ع): یکی از بقاع متبرکه مشهور شهرستان کرج بقعه متبرکه امامزاده طاهر (ع) از نوادگان امام زین العابدین (ع) است.
بارگاه منور این امامزاده در ابتدای مسیر اتوبان کرج – قزوین ، بعد از پل مهرشهر و در حدود ۱۰ کیلومتری غرب شهرستان کرج واقع شده است.
گنبد رفیع ، نوساز و زیبای این بقعه از میان فضای مشجر پیرامون آن هنگام عبور از مسیر جاده به خوبی مشخص است.
احداث بنای هشت ضلعی بقعه در سال ۱۳۷۴ شروع شد و کاشیکاری نماهای خارجی و داخلی آن به تدریج در حال اجرا است. یکی از آثار شاخص در این بقعه مقرنس آویز داخل حرم است که با کاشی های معرق پوشش داده شده است.
اصل بنای بقعه که در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده متعلق به دوره صفویه است.
کاخ شهرستانک: عمارت ییلاقی شهرستانک در منطقه ارنگه از توابع شهرستان کرج واقع شده است.
بنای کاخ در میان شیار کوه با مناظر طبیعی بسیار زیبا و در کنار رودخانه قرار گرفته است. عمارت شهرستانک به دستور ناصرالدین شاه قاجار بین سال های ۱۲۹۵ تا ۱۲۹۸ ه.ق. ساخته شده است.
کاروانسرای ینگی امام :قدمت این کاروانسرا که در ابتدای جاده هشتگرد و ۱۰۰ قدمی جاده کرج – قزوین در روستایی به همین نام قرار گرفته و به دوره صفویه باز می گردد و در گذشته در مسیر ری و قزوین برای استراحت مسافران ساخته شده است.
علاوه بر این کاروانسرای قدیمی که مورد استقبال گردشگران است ، تپه باستانی ینگی امام هم در نزدیکی آن قرار دارد. بنا چهار ایوانی و دارای ۲۴ حجره است. همچنین فضای شتر خان در سراسر بنا تعبیه شده است.
محوطه باستانی ازبکی : از مهمترین محوطه های باستانی این شهرستان ، نخستین خشت دست ساز بشر را به ما نمایانده است. دانستن این نکته که قدیمی ترین خشت جهان در یکی از تپه های اقماری این شهرستان به دست آمده و هم اکنون نیز در سازمان ملل نگهداری می شود علاوه بر ایجاد حس غرور در هر ایرانی ، بیانگر تاریخ ارزشمند شهرستان نظرآباد است.
بر اساس بررسی های علمی و باستان شناختی کارشناسان میراث فرهنگی ، این شهرستان دارای ۴۷ اثر تاریخی و فرهنگی است که ۳۴ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
یکی از مناطق زیبای گردشگری استان البرز شهرستان طالقان واقع در ۹۰ کیلومتری شمال غربی کرج مرکز استان البرز است .
طالقان به لحاظ وجود آثار تاریخی و طبیعی غنی است، چنانچه قله های مرتفع و دریاچه سد و رود شاهرود شاخص آثار طبیعی است و آثار تاریخی نیز جایگاه خاصی دارد که شامل مقبره و امامزاده ، زیارتگاه و مکان مقدس ، ۳۳ تپه باستانی و تاریخی ، ۲۰ باب حمام تاریخی ، ۵ دهانه غار طبیعی و تاریخی ، ۲ خانه تاریخی ، ۴ گورستان تاریخی ، ۴ آبشار و یک کتیبه سنگی تاریخی است.
در مجموع در شهرستان طالقان ۱۱۲ جاذبه تاریخی ، فرهنگی و طبیعی شناسایی شده که ۶۷ اثر آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

*فرهنگ و آداب و رسوم در البرز:
استان البرز به علت مهاجرت پذیری دارای ترکیبی از اقوام مختلف ایرانی است و این اقوام هر یک به زبان یا لهجه خود صحبت می کنند، به عنوان مثال از اقوام ساکن در شهرستان کرج می توان به اقوام لر ، کرد ، گیلک، یزدی، ترک مازندرانی و خوزستانی اشاره کرد که به صورت غیر متمرکز در نقاط مختلف استان ساکن هستند.
هر چند به طور دقیق ریشه گویش کرجی مشخص نیست اما این گویش منطقه البرز شمالی ازاوشان، فشم ، سولقان و شمشک تا کندر، شهرستانک، برغان و دیگر روستاهای دامنه رشته کوه های البرز را در بر می گیرد و اگر چه لهجه های مردم در مناطق مختلف البرز در استفاده از این زبان تفاوت دارد اما واژه ها نزدیک به هم است.
صنایع دستی استان البرز:
استان البرز به دلیل نزدیکی به تهران و وجود صنایع مختلف پذیرای اقوام از سراسر ایران دارای تنوع صنایع دستی است.
رشته هایی مانند: هنرهای مینیاتور، حکاکی روی سفال و تخم شترمرغ، مشبک فلزی، فرفورژه ، طراحی سنتی (نجاری و سنگتراشی)، معرق، قلاب بافی، قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم، گبه، معرق کاشی ، سفال، نقاشی روی شیشه، شیشه دمی، پیکره تراشی، سوزن دوزی، صنایع فلزی، محصولات تکمیلی تلفیقی و مجسمه و ساخت سازهای سنتی و آهنگری هنری حتی در سطح ممتاز در این استان فعالیت دارند.
امروزه می توان گفت که مرکز آموزش صنایع دستی در شهرستان کرج از طریق تربیت نیروهای متخصص نقش ارزنده ای در اشتغال جوانان با ذوق و هنرمند دارد.
طبق گزارش اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، مرکز آموزش صنایع دستی کرج می کوشد تا با تربیت نیروهای متخصص و مورد نیاز صنایع دستی، هم پشتوانه ای فرهنگی و غنی برای این رشته از کار در جامعه پدید آورد و هم این که زمینه های اشتغال جوانان با ذوق و هنرمند و مستعد را فراهم سازد.
بر اساس آمار ارائه شده توسط این مرکز، تعداد هنرمندان صنایع دستی که تا کنون موفق به دریافت کارت شناسایی صنعتگری شده اند و به صورت خانگی مشغول به فعالیت هستند حدود ۳۰۰ نفر و تعداد کارگاه های صنایع دستی دارای پروانه تولید کارگاهی حدود ۲۰۰ کارگاه است.
به گفته معاون توسعه مدیریت سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، ظرفیت های گردشگری استان البرز در ۲ بخش گردشگری و صنایع دستی بالا است.
احمد دانیالی اظهار داشت: کسب رتبه برتر کشوری در حوزه صنایع دستی توسط البرز گویای ظرفیت ویژه این منطقه است که سبب معطوف کردن توجه بسیار به این استان توسط سازمان شده است.
وی با اشاره به اینکه هدف اصلی در مجموعه سازمان میراث فرهنگی ارتقای مجموع ادارت کل در استان ها است، گفت: البرز به عنوان شاهراهی بزرگ در کشور، استان های مختلف را به پایتخت متصل می کند به همین سبب می توان از این امتیاز برای توسعه بیش از پیش این منطقه استفاده کرد.
معاون توسعه مدیریت سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری کشور با اشاره به اینکه ماندگاری مسافران در البرز امری ضروری است، گفت: متاسفانه در کرج شاهد ماندگاری مسافران و گردشگران نیستیم و اغلب مسافران از این شهر عبور می کنند.
وی در ادامه با تاکید بر لزوم ایجاد بستر ماندگاری مسافران و گردشگران در استان البرز، افزود: صنعت گردشگری و صنایع دستی می تواند با هزینه بسیار کمی زمینه اشتغالزایی را در استان فراهم کند، به همین دلیل توجه به این حوزه بسیار حائز اهمیت است.
دانیالی با بیان اینکه ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری به امکانات وسیع و پیچیده ای نیاز ندارد به همین سبب می تواند راهگشای مشکل بیکاری در کشور باشد، ادامه داد: تحقق اهداف عالی برای توسعه کشور در زمینه های مختلف به عزم جدی مردم و مسئولان نیاز دارد.
در این حال کارشناسان معتقدند که استان البرز به رغم تنوع جاذبه های تاریخی ، فرهنگی و طبیعی ، صنعت گردشگری آن به علت کمبود زیر ساخت مانند محدودیت هتل ها ، استراحتگاه ها و سایر امکانات نتوانسته سهم بزرگی از جذب گردشگران در کشور داشته باشد.
طبق گزارش ها ، نوروز امسال بیش از۳۵ میلیون تردد خودرویی در جاده های البرز به ثبت رسید لیکن تعداد بازدید کنندگان از آثار تاریخی استان ماننده تپه تاریخی ازبکی نظرآباد کم شمار توصیف شد.
براین اساس آنچه می تواند چرخ صنعت گردشگری استان البرز را به حرکت درآورد، مشارکت بخش خصوصی و سرمایه گذاری این بخش در محدوده جاذبه های تاریخی و طبیعی ، روان سازی ترافیک و معرفی جاذبه ها و مکان های دیدنی استان به گردشگران است.