سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، در اخبار چند روز اخیر خواندیم که دولت به همه متقاضیان ارزی که هجوم آنها طی این روزها به دل‌مشغولی مسئولان منجر شده بود، وعده تامین ارز داده است. با این حال مساله بیش از آنکه بحث تامین ارز باشد، موضوع انحرافی است که بازار با سیاست جدید ارزی با آن همراه خواهد بود. این انحراف به اعتقاد کارشناسان، در تولید به ورود تولیدکننده‌ها به بازار دلالی ارز و در بخش صادرات به زیان و ضرر صادرکنندگان و کاهش میزان صادرات منجر می‌شود. براساس بررسی‌ها، در این شرایط دولت ناخودآگاه برخلاف شعار حمایت از تولید داخل و صادرات گام برداشته و سیاست ارزی ابزاری برای مقابله با این دو بخش کلیدی اقتصاد کشور می‌شود. پیشنهاد کارشناسان برای تغییر این وضعیت ضرورت شکل‌گیری بازار متشکل پولی است که در آن دلار با نرخ آزاد نیز عرضه شود که البته در کنار آن تعیین نرخ ارز به شکلی واقعی‌تر می‌تواند کمک‌کننده باشد.عضو پژوهشکده پولی و بانکی در این خصوص با ذکر آثار منفی شیوه دستوری تعیین نرخ ارز، گفت: در این شرایط تولیدکننده میزان واردات را کمتر از مقدار واقعی انجام می‌دهد و باقیمانده ارز دریافتی را در بازار به فروش می‌رساند و به دلیل اینکه دولت فرصت کسب سود مناسبی را با نرخ دستوری فراهم کرده دیگر انگیزه‌ای برای تولید وجود ندارد. کامران ندری تاکید کرد: معتقدم که نرخ ارز در بازار باید با هدایت بانک مرکزی تعیین شود و براساس پیش‌بینی از تقاضا در بازار یک نرخ را ارائه دهد که این نرخ بتواند بازار را مدیریت کند.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اختلاف نظر مهم دولت و مجلس را درباره سیاست‌های ارزی، شکل‌گیری یا عدم شکل‌گیری بازار متشکل پولی با نظارت دولت خواند.
محمدرضا پورابراهیمی نیز با اشاره به اینکه اختلاف‌نظرهایی بین کمیته ساماندهی بازار ارز مجلس شورای اسلامی و دولت وجود دارد، اظهار داشت: اگر بازار متشکل پولی ایجاد نشود که علاوه بر نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی در آن دلار به نرخ بازار نیز عرضه شود، خودمان با دست خودمان صادرات را به‌شدت تضعیف و واردات را به‌شدت تشویق می‌کنیم. با این کار به واردات سوبسید می‌دهیم و از صادرات مالیات می‌گیریم.
وی با تاکید بر اینکه عدم شکل‌گیری بازار متشکل پولی با نظارت دولت به هیچ‌وجه در راستای سیاست‌های نظام نیست، گفت: دولت باید برای این مشکل فکری کند. ما نگران افزایش حجم واردات به کشور و نگران تقاضای کاذبی هستیم که کم‌کم با نرخ ثابت ۴۲۰۰ تومانی برای دلار شکل می‌گیرد. پورابراهیمی تصریح کرد: برخی تجار که پیش از این برای دلار تقاضایی نداشتند، با ثابت ماندن رقم ۴۲۰۰ تومان برای واردات تقاضا می‌دهند که این امر موجب افزایش واردات می‌شود.
نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با دلار ۴۲۰۰ تومانی نمی‌توانیم منتظر وقوع معجزه‌ای در صادرات باشیم. در حال حاضر اتاق بازرگانی در بیانیه‌ای خواستار پیاده شدن مکانیزم بازار در تعیین نرخ دلار برای صادرات است. پورابراهیمی گفت: ما در بازار متشکل پولی معتقد به ایجاد نرخ بازار با نظارت دولت هستیم؛ اگر این اتفاق نیفتد ما ضربه می‌خوریم و دچار مشکل می‌شویم. اختلاف‌نظر اصلی بین دولت و مجلس این موضوع است.
رانت دولتی متقاضیان ارز
بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی درباره بازار متشکل پولی و تاثیر آن بر ساماندهی بازار ارز به «کسب‌وکار» می‌گوید: بسیاری از پیشنهاداتی که برای اصلاح نرخ ارز گفته می‌شود اگرچه به ظاهر خوب است، اما در واقع نشدنی است. باید دید کسانی که صحبت از چنین تعابیری دارند اصلا برای تئوری‌های آن یا عملیاتی کردن آن گامی برداشته‌اند. هنوز تکلیف برجام روشن نشده است. اینکه نتیجه برجام چه باشد باز هم می‌شود یک تعبیر دیگر از راه‌حل پیشنهادی برای ساماندهی ارز داشت، اما به طور کلی باید گفت تشکیل این بازار به دلایلی نشدنی است.وی با اشاره به اینکه بازار ارز به طور انحصاری در اختیار دولت است و همین مانع از تحقق اهداف گفته‌شده در تشکیل بازار متشکل پولی می‌شود، می‌افزاید: بازار ارز از سمت عرضه منحصرا در اختیار دولت است و تقاضای ارز هم مربوط به شرکت‌های شبه‌دولتی و دولتی است که از رانت قوانین و معافیت‌های دولتی برخوردارند. در این مجموعه همه‌چیز تحت انحصار دولت است؛ ازاین‌رو تشکیل یک بازار متشکل پولی بعید و دور از واقع به نظر می‌آید.
