سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
چای ممتاز، چای گلستان، چای جهان، چای طلا و… برندهای تجاری تولید و عرضه چای ایرانی هستند که امروزه برای بازار داخلی به نام‌های شناخته‌شده تبدیل شده‌اند. به گزارش کسب و کار نیوز، در حالی که برندهای با نام و نشان و باکیفیتی در ایران به تولید و عرضه چای مشغول هستند، اما شاهد واردات قانونی و رسمی چای هستیم که توانسته بازار را به دست برندهای خارجی بدهد و درآمدهای حاصل از آن را در جیب خارجی‌ها انباشته کند. در همین رابطه رئیس سازمان چای گفته است که افزایش کیفیت چای تولیدی در جهت حمایت از کالای داخل، یکی از برنامه‌های امسال سازمان چای است. محمدولی روزبهان با بیان اینکه افزایش کیفیت چای تولیدی یکی از برنامه‌های امسال سازمان چای به شمار می‌رود، افزود: سال گذشته ۳۶ درصد برگ سبز چای برداشت‌شده درجه یک و مابقی درجه دو بود که با توجه به نام‌گذاری امسال و اقداماتی که چایکاران در زمان برداشت انجام می‌دهند، این میزان به ۴۶ درصد خواهد رسید. روزبهان ادامه داد: افزایش کیفیت با کمیت متناقض است، چراکه با افزایش کیفیت حجم برداشت برگ‌های برداشت‌شده از نظر وزنی کاهش می‌یابد، در حالی که از لحاظ قیمت و درآمد برای چایکاران تفاوتی ندارد. به گفته رئیس سازمان چای، افزایش کیفیت چای ایرانی در ایجاد اشتغال جوانان، کاهش واردات و خروج ارز و افزایش درآمد تولیدکنندگان و صنعتگران چای موثر است.
غفلت از جایگاه تجاری چای ایرانی
علی روزبهانی، کارشناس صنایع
چای ایرانی به دلیل اینکه خاستگاه چای در ایران شرایط مناسبی دارد، توانسته برندهای بسیاری را به بازار معرفی کند؛ برندهایی که با تولید و کشت چای امروزه به جایگاه صادرات نیز دست پیدا کرده‌اند. صنعت چای یکی از مهم‌ترین صنایع درآمدزا در جهان است که کشورهای زیادی را به همین دلیل تشویق به درآمدزایی از آن کرده است. اگر واقع‌بین باشیم، متوجه خواهیم شد که غفلت‌های زیادی درباره این صنعت در کشور وجود داشته و دارد که اگر با حمایت‌های کافی روبه‌رو شود، می‌تواند اشتغالزایی و ارزآوری زیادی را برای کشور به ارمغان بیاورد. امروز هند با تولید و عرضه چای توانسته جایگاهی را که ایران زمانی به خود اختصاص داده بود، به نام خود کند و با کشت چای، تولید و عرضه آن در بازارهای جهانی به فروشنده‌ای مهم در بازار بین‌المللی تبدیل شود. برندهایی که با عنوان عرضه‌کننده و صادرکننده چای ایرانی در بازار فعالیت می‌کنند با وجود مشکلاتی که پیش‌روی این صنعت قرار دارد، تا حدودی توانسته‌اند جایگاهی برای خود به دست بیاورند، اما مشکل بزرگی که مانع توسعه بازار و توجه مصرف‌کننده به چای داخلی شده، واردات چای‌های خارجی در انواع و قیمت‌های متفاوت است. به نوعی صنعت چای ایرانی را با واردات بی‌رویه نابود کرده‌اند و جایی برای پیشرفت در آن باقی نگذاشته‌اند. اگرچه ایرانیان از چای ایرانی بااصالت استقبال می‌کنند و برای آن ارزش زیادی قائل هستند، اما عده زیادی نیز از نمونه‌های خارجی آن استقبال می‌کنند که این برای صنعت چای ایرانی یک تهدید به شمار می‌رود. چرا در کشوری که خود مزارع چای با این وسعت و کیفیت دارد باید شاهد واردات انواع و اقسام چای‌های خارجی از کشورهای مختلف باشیم؟ به جای اینکه این جفا را در حق تولیدکننده و صادرکننده چای ایرانی کنیم می‌توان با حمایت از کشاورز و تولیدکننده و مهم‌تر از آن صادرکننده ایرانی جایگاه چای ایرانی را از کشورهایی نظیر هند پس گرفت و ارزآوری صنعت چای را زنده کرد. در سال‌های اخیر متاسفانه چایکاران که کار اصلی را در این صنعت باارزش انجام می‌دهند، مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند که همین امر به کاهش تولید و افزایش واردات چای‌های خارجی آغشته به عطر و اسانس منجر شد، ولی در این بین نباید فراموش کنیم که با ادامه این روند باید فاتحه صنعت چای کشور را خواند. در بازار ایران اگر بخواهیم با انصاف آمار اعلام کنیم، برابر با برندهای داخلی چای، برندهای خارجی مشغول بازارگرمی هستند و جای تعجب دارد که با وجود داشتن تولید ایرانی چرا شاهد هجوم این برندها با انواع اسانس‌ها و عطرها در بازار ایران هستیم.
چای خارجی بیشتر دارای ویژگی‌های ظاهری است و آنگونه که چای ایرانی خاصیت‌های درمانی و اصالت لازم را دارد، چای خارجی نه تنها فاقد این ویژگی‌هاست، بلکه با فریب مخاطبانش علاوه بر تهدید سلامت مردم، بازار را از تولیدکنندگان ایرانی گرفته است. بنابراین مهم‌ترین وظایف عرضه‌کنندگان چای جلب رضایت مشتری و مصرف‌کنندگان است. اطلاع‌رسانی دقیق، قیمت مناسب، ارائه محصول باکیفیت و مکان مناسب ۴ اصل تجارت است که باید در عرضه چای نیز به آن توجه ویژه‌ای شود. اگر تولیدکنندگان این محصول که بر سر مزارع زحمت می‌کشند تا چای ایرانی توسط برندهای شکل‌گرفته در بازار ایران و خارج عرضه شود تمرکز بر تولید و کیفیت را در دستور کار قرار دهند، می‌توانند با وجود واردات بازار خود را توسعه دهند و در آینده‌ای نزدیک سهم خود را در بازارهای بین‌المللی افزایش داده و درآمد خود را از صادرات افزایش دهند. این یک واقعیت است که تولید باکیفیت، رقابت‌پذیر و مبتنی بر مزیت اقتصادی، اگر از پتانسیل تجارت بین‌المللی بهره‌مند شود، به سهولت می‌تواند هرگونه محدودیت دیکته‌شده از سوی اقتصادهای رانتی و بیمار را در هم بشکند و موجبات افزایش درآمد ملی و ایجاد اشتغال در کشور را فراهم کند. اقتصاد ما نیز در حال حاضر درگیر رانت شده و بیمار است و صنایع زیادی مانند صنعت چای درگیر آن شده‌اند و قربانیان اقتصاد بیمار نام گرفته‌اند.
چای را بدون کار کارشناسی وارد می‌کنند
نظر افضلی، عضو کمیسیون کشاورزی
هنگامی که در کشور تولید محصولی را داریم که حتی در بازارهای جهانی نیز نامی برای خود دارد، چرا باید با واردات همان محصول که حتی کیفیت و اصالت کالای داخلی را ندارد تولیدکننده ایرانی را زیر سوال ببریم؟ در صنعت چای شاهد تولید و عرضه چای باکیفیت و اصالت هستیم، اما واردات بدون کارشناسی موجب شده میزان عرضه از تقاضا سبقت بگیرد و در نهایت به محصول داخل ضربه وارد شود. این حرکت با اصول اقتصاد مقاومتی نیز در تضاد است و اهداف اقتصاد مقاومتی را تامین نمی‌کند. در این بین این وزارت جهاد کشاورزی است که به عنوان نهاد متولی و مسئول باید راهکارهایی را برای کنترل بازار و میزان عرضه و تقاضا داشته باشد. وزارت جهاد کشاورزی موظف است متناسب با میزان محصولات تولید داخل کشور، درباره واردات آن اقدام کند و سایر وزارتخانه‌ها نباید در این کار مداخله کنند.
همچنین با توجه به ظرفیت داخلی کشورمان در زمینه تولید چای می‌توانیم با برنامه‌ریزی مدون، میزان کشت چای داخلی را افزایش دهیم تا مردم چای ایرانی را برای مصرف انتخاب کنند و درنهایت این محصول باارزش را نیز به چرخه صادرات وارد کنیم. باید برای صادرات چای راهکارهای اساسی داشته باشیم، چراکه افزایش صادرات چای نیازمند دیپلماسی اقتصادی است. در این راستا باید برای بهبود وضعیت اقتصادی تلاش کرد تا ظرفیت‌های صادراتی این کالای گران و ارزشمند فعال شود.
