شایلی قرایی
داروسازی کیمیدارو، پورسینا، ابوریحان، عبیدی، زهراوی، فارابی، اکسیر و… شرکتهای موفقی هستند که در بخش داروسازی کشور توانستهاند تحولاتی آشکار به وجود آورند. البته درست است که پیشرفتهای چشمگیر صنعت داروسازی در ایران، پس از پیروزی انقلاب تاکنون کشور را در مسیر خودکفایی تولید بیش از ۹۵ درصد دارو قرار داده، اما به باور متخصصان، هنوز این صنعت با چالشهایی مواجه است که در صورت رفع آنها، نام ایران در بازار جهانی دارو خواهد درخشید. با نگاهی ویژه به پیشرفتهای دارویی کشور در سالهای گذشته، به جرات میتوان دو سال سپریشده را دورهای طلایی در تاریخ دارویی ایران لقب داد، تا جایی که براساس آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ایران در حوزه تولید داروهای نوترکیب در رده هفتم جهان قرار دارد و در تولید کلی دارو در سکوی ۱۰ کشور برتر دنیا ایستاده است. در همین رابطه وزیر بهداشت اظهار کرد که هماکنون ۷۰ درصد ارزش بازار دارویی کشور در اختیار تولیدات داخلی است. سید حسن قاضیزادههاشمی با اشاره به حمایت جدی دولت و وزارت بهداشت از تولیدات داخلی، اظهار کرد: این سیاست از ۴ سال پیش در وزارت بهداشت آغاز و مقرر شده هر دارویی که تولید داخلی دارد، ۹۰ درصد بازار آن دارو در اختیار تولیدات داخلی باشد.
وی افزود: با سیاستهای وزارت بهداشت در حال حاضر ماهانه دو داروی جدید تولید داخل روانه بازار میشود و امیدواریم با ادامه این سیاستها وابستگی دارویی کشور به خارج از نظر ریالی به حداقل برسد. وی اظهار کرد: در ابتدای دولت یازدهم ۶۰ درصد ارزش بازار دارویی کشور در اختیار تولیدات داخلی بود که در حال حاضر این میزان به ۷۰ درصد رسیده است. وزیر بهداشت گفت: وزارت بهداشت با افتخار از تولیدکنندگان داخلی و افرادی که در بازار جهانی فرصتی برای رقابت ایجاد کنند، حمایت
میکند.
واردات داروهای مشابه تولید داخل با اقتصاد مقاومتی همخوانی ندارد
ابراهیم اردکانی، کارشناس داروسازی
صنعت داروسازی کشور با تمام مشکلاتی که پیشرو داشته و دارد، توانست در این سالها با حمایتها و برنامهریزیهای مدون مسیر رشد و توسعه را طی کند. داروسازی فارابی، داروسازی اکسیر و کیمیدارو برندهایی مطرح هستند که در تولید دارو موفقیتهای بسیاری را کسب کردهاند. در حال حاضر تولید دارو در ایران در وضعیت مناسبی قرار گرفته است و اگر مشکلاتی که بر سر راه آن قرار دارد، حل شود، شاید بتوان از صنعت داروسازی کشور به عنوان موفقترین صنعت حال حاضر کشور نام برد. امروزه استفاده از کالای داخلی در تمام صنایع و بخشها نیازمند فرهنگسازی است. در این رابطه همکاری و هماهنگی تمام دستگاهها لازم است و در مرحله اول باید از دولت انتظار داشت تا به عنوان موثرترین نهاد وارد عمل شود. البته درباره کالاهای داخل بحث کیفیت مطرح است و در بخش داروسازی به لحاظ اینکه این محصولات با جان مردم در ارتباط هستند، اهمیت کیفیت در آنها بسیار بالاتر میرود. بنابراین اگر روند تولید دارو در ایران روی کیفیت پایهریزی شود میتوان به آینده صنعت داروسازی کشور امید داشت.
در حال حاضر ما واردات دارو داریم و البته به آن نیاز داریم. البته وقتی محصول داخلی از نظر کیفی و کمی مورد تایید سازمان ناظر بر دارو باشد، واردات همان محصول به کشور هیچگونه همخوانی با اقتصاد مقاومتی نداشته و موجب کاهش اشتغال و خروج ارز میشود. درست است که صنعت دارویی کشور پیشرفتهای بسیاری داشته است، اما در تولید برخی داروها توانایی نداریم و باید این داروها از کشورهای پیشرو در تولید وارد شوند. هرچند باید در این بین توجه داشته باشیم که تا ابد نمیتوان واردات دارو را در دستور کار داشت. با توجه به پتانسیلها و ظرفیتهایی که در صنعت دارویی کشور وجود دارد باید انتقال تکنولوژی در دستور کار قرار بگیرد تا بتوانیم داروهای خاص و مورد نیاز را نیز در ایران تولید کنیم. در این خصوص جذب سرمایهگذار مهم است. باید برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی شرایطی فراهم شود که بتوانند در تولید داخلی دارو به کشور کمک کنند. در این زمینه دولت باید حمایت ویژه از سرمایهگذاران در حوزه تولید داروی داخلی داشته باشد و سرمایهها را به این سمت سرازیر کند. باید حرکاتی انجام شود تا سرمایهگذاران و تولیدکنندگان با امنیت خاطر و بدون دغدغه در جهت کیفیسازی محصولات و تولیدات داخلی گام بردارند.
در شرایط فعلی شاهد هستیم که شرکت «کیمیدارو» با هدف ارتقای سلامت جامعه از طریق فعالیت در حوزه سلامت و ارائه محصولات و خدمات دارویی با بهکارگیری آخرین استانداردهای بینالمللی و در اختیار داشتن نشان تجاری «کیمیدارو» در بازارهای داخلی و بینالمللی فعالیت میکند. سبد محصولات صادراتی این شرکت در حال حاضر مشتمل بر بیش از ۷۰ قلم دارو است که به کشورهای مختلف از جمله عراق، افغانستان، گرجستان، ازبکستان، سوریه و… صادر میشود. البته داروسازی ما هنوز در صادرات آنطور که باید، موفق نبوده است که با توجه به ظرفیتهایی که دارد و با انتقال تکنولوژی روز دنیا میتواند به این مهم دست پیدا کند.
زنجیره نقدینگی در دارو چالشی و بحرانی است
رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو
اهمیت تولید دارو در کشور به دلایل خروج بسیار ارز و اشتغالزایی آن است. در حال حاضر شرکتهای دارویی که در کشور به تولید دارو مشغول هستند ظرفیتهای بسیار بالایی دارند و میتوان از آنها انتظار تولید داروهای وارداتی را در صورت حمایتهای بیشتر و در اختیار گذاشتن امکانات مورد نیازشان داشت. کیفیت دارو تنها وابسته به ماده اولیه نیست. شرایط تولید، نیروی انسانی، فناوری، تکنولوژی و استانداردها همه در این فرایند مهم بوده و کارهای خوبی در این زمینهها انجام شده است. خوشبختانه در ارائه مجوزها برای تولید داخلی دارو مشکل زیادی وجود ندارد، چراکه مراحل آن مشخص است و تمام مجوزها یک روال منطقی را طی میکنند. بنابراین اگر امکانات مورد نیاز در اختیار شرکتهای تولید دارو قرار بگیرد، انتظار میرود بتوانیم برای تولید تمام داروهای مورد نیاز کشور پیشگام باشیم. تولید دارو با بستهبندی آن فرق دارد. یک مشکل که در این رابطه وجود دارد، این است که برخی شرکتها برخی مواد اولیه دارو را از چین و کشورهای دیگر وارد کرده و در کشور آن را بستهبندی میکنند، اما ما این کار را قبول نداریم و این کار تولید از سوی یک شرکت دانشبنیان محسوب نمیشود. البته خیلیها با انجام چنین اقداماتی خودشان را بزرگ کردهاند، اما از نظر ما این اقدام کار شرکتهای دانشبنیان نیست و باید این روند اصلاح شود. برای رفع این مشکلات برنامهریزی شده است و دستورالعمل آن تهیه و ابلاغ خواهد شد. البته صنعت داروسازی ما از نظر نقدینگی نیز مشکل دارد و این موضوع برمیگردد به همان امکاناتی که باید در اختیار شرکتها قرار بگیرد. زنجیره نقدینگی در دارو چالشی و بحرانی است که خارج از این نظام به این نظام دارویی وارد شده و عمدتا به بدهی مراکز درمانی به تامینکنندگان دارو و پزشکی برمیگردد.