ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، سال ۹۷ سال حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده است. حمایت از تولیدات داخلی اگرچه شعاری است که سالها بر سر زبان مسئولان و مردم جاری بوده، اما در این سالها موانعی جدی برای عملیاتی شدن در پیش رو داشته که از جمله آنها هزینه بالا و عدم وجود فضای رقابتی برای تولید در کشور است.
چنین به نظر میرسد که حمایت از کالای داخلی با بخشنامه جدید دولت مبنی بر ممنوعیت خرید کالای غیرایرانی (که البته در فهرست مشخصی موارد آن ذکر شده) در دستگاههای دولتی سرعت بیشتری برای اجرایی شدن داشته باشد.
با این حال به گفته کارشناسان، صرف ممنوعیت خرید و فروش کالای غیرایرانی و یا ایجاد محدودیت برای آنها به تنهایی نمیتواند جوابگو باشد. ضمن آنکه بخش بزرگی از نیاز داخلی در شرایط حاضر به واسطه کالای خارجی تأمین میشود. به اعتقاد آنها لازم است دولت در کنار این روش از شیوههای دیگری نیز بهره بگیرد، مثل یارانه دادن به تولید، کاهش هزینههای آن و همچنین تسهیل ورود تکنولوژیهای نو برای تولیدکننده تا او از نتیجه بهتری بهرهمند شود.
طبق گزارشهای موجود شرایط بحرانی تولید در این سالها نشان داده است که تولیدکنندگان به تنهایی قادر به حل مشکلات خود نیستند و اگرچه دولت در این مدت با اجرای برنامههایی سعی در برونرفت تولید از وضعیت بد کنونی و رکود داشت، اما در عمل موفق نشد و حتی قانون بهبود محیط کسبوکار نیز باوجود توصیهها و هشدارهای کارشناسان و فعالان اقتصادی بدون بررسی و برنامهای که گویای تحقق آن باشد، باقی ماند.
عادت کردن تولیدکنندگان به شیوههای سنتی تولید
بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی در این رابطه به «کسبوکار» میگوید: حمایت از کالای ایرانی همیشه به این معنا نیست که در خرید و فروش کالای خارجی محدودیت ایجاد کنیم، بلکه به این معنی است که شرایط و فضای داخلی را برای تولید مهیا سازیم. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان با همان شیوههای سنتی دست به تولید میزنند و به این شیوهها عادت دارند، در حالی که مصرفکنندگان داخلی نیز رغبتی به محصول تولیدشده با سبکهای قدیمی ندارند و یا چنین تصور میکنند که این کالا فاقد کیفیت لازم است. اگرچه حمایت از کالای ایرانی در این قالب که افراد مرفه و مسئولان نیز به آن راغب باشند، اقدام اثرگذار و مثبتی است، اما این به تنهایی نمیتواند ضامن فروش و یا ایجاد تقاضا برای کالای داخلی باشد. چه بسا اینکه بازار داخلی بازار وسیعی است و حجم زیادی از آن را کالای خارجی پر کرده است.
تلاش برای بازگشت اعتماد به نفس تولیدکنندگان
وی با تاکید بر اینکه کاهش مصرف کالای خارجی در کشور کار دشوار و زمانبری است، میگوید: در راستای حمایت از کالای داخلی باید تولیدکنندگان موفق و نمونه در اولویت باشند و توان و ظرفیتهای تولیدات آنها به مردم معرفی شود که این کار نیز نیاز به روشهای حمایتی ریشهای از تولیدکننده دارد مثل حمایت از تولیدکننده در دسترسی به فناوریهای روز، کاهش هزینهها برای تولید و همچنین تلاش برای بازگرداندن اعتماد به نفس ازدسترفته تولیدکنندگان.
عبدی در پاسخ به این سوال که این شعار چه تحولاتی در فضای تولیدی کشور ایجاد خواهد کرد نیز گفت: مشخصاً تاکید و تکرار موضوع مهم حمایت از تولید داخلی اثرات مهمی بر جای میگذارد، اما همانطور که ذکر شد، بهتر است این شعارها همراه با برنامههای اصولی و جامع باشد و اینکه دولت در کنار آن عزمی جدی برای حمایت از تولیدکنندگان داشته باشد و این حمایت نباید توجیهی باشد برای تولید کالای بیکیفیت و کالایی که از استاندارد لازم بهرهمند نیست، بلکه باید ابزاری در جهت احیای کالای ایرانی باکیفیت و برندی باشد که یا به فراموشی سپرده شده و یا به دلیل بیتوجهی از بین رفته است.