مجتبی کاوه
گزارشهایی که کاهش نزولات جوی را سال به سال به ما گوشزد میکرد، آنقدر جدی نگرفتیم تا خشک شدن روان آبها و تالابها و فرونشست دشتها را به چشم دیدیم.
به گزارش کسب و کار نیوز، حالا دیگر بحران آب واژهای غریبه در دوردستها نیست که بتوان نادیدهاش گرفت. هر سو را نگاه کنیم، کمآبی به شکل هشدار دائمی در مورد قطعی آب شهرهای دارای تنش آبی و مزارع خشکشده و روستاهای خالی از سکنه، جلوی چشم ماست. سهم هر بخش – بهرهبرداران خانگی، صنعتی و کشاورزی- در این بحران مشخص است و با اینکه در مورد سهم بخش کشاورزی در ایجاد این بحران اندکی اغراق شده، اما نگاهی به سهم آب مصرفی بخش کشاورزی نشاندهنده لزوم تحول در این حوزه است. کارشناسان معتقدند هر روشی که موجب کاهش آب کشاورزی به موازات تأمین پایدار امنیت غذایی کشور شود، باید به صورت جدیتر به آن پرداخت و یکی از بهترین این روشها در دنیای امروز، کشاورزی فرامرزی است.
به گزارش کسب و کار نیوز، حالا دیگر بحران آب واژهای غریبه در دوردستها نیست که بتوان نادیدهاش گرفت. هر سو را نگاه کنیم، کمآبی به شکل هشدار دائمی در مورد قطعی آب شهرهای دارای تنش آبی و مزارع خشکشده و روستاهای خالی از سکنه، جلوی چشم ماست. سهم هر بخش – بهرهبرداران خانگی، صنعتی و کشاورزی- در این بحران مشخص است و با اینکه در مورد سهم بخش کشاورزی در ایجاد این بحران اندکی اغراق شده، اما نگاهی به سهم آب مصرفی بخش کشاورزی نشاندهنده لزوم تحول در این حوزه است. کارشناسان معتقدند هر روشی که موجب کاهش آب کشاورزی به موازات تأمین پایدار امنیت غذایی کشور شود، باید به صورت جدیتر به آن پرداخت و یکی از بهترین این روشها در دنیای امروز، کشاورزی فرامرزی است.
علاقهمندی حجتی به کشاورزی فرامرزی
شاید مهمترین سردمدار رویکرد کشاورزی فرامرزی در کشورمان، شخص وزیر جهاد کشاورزی باشد، چراکه این واژه بیش از همه از زبان محمود حجتی جاری شده است. حجتی در دیدار با همتایان خود از کشورهایی که ظرفیت کشاورزی فرامرزی برای ایران دارند نیز همواره به دنبال فعالسازی این پتانسیل بوده است. روشن است که در کشاورزی فرامرزی کشورهای هدف ایران، باید سه ویژگی را دارا باشند؛ یکی فراوانی آب، دومی توانمندی بالقوه در کشت محصولات مورد نیاز ایران و سوم نزدیکی اقتصادی بودن هزینههای حملونقل. بر این اساس حجتی، رویکرد کشاورزی فرامرزی را در دیدار با همتایان خود از کشورهای روسیه، اوکراین، قزاقستان، سریلانکا، تایلند، مالزی و اخیراً سورینام پیگیری کرده و مذاکرات مقدماتی و در برخی موارد کشت پایلوت را نیز در دستور کار قرار داده است.
شاید مهمترین سردمدار رویکرد کشاورزی فرامرزی در کشورمان، شخص وزیر جهاد کشاورزی باشد، چراکه این واژه بیش از همه از زبان محمود حجتی جاری شده است. حجتی در دیدار با همتایان خود از کشورهایی که ظرفیت کشاورزی فرامرزی برای ایران دارند نیز همواره به دنبال فعالسازی این پتانسیل بوده است. روشن است که در کشاورزی فرامرزی کشورهای هدف ایران، باید سه ویژگی را دارا باشند؛ یکی فراوانی آب، دومی توانمندی بالقوه در کشت محصولات مورد نیاز ایران و سوم نزدیکی اقتصادی بودن هزینههای حملونقل. بر این اساس حجتی، رویکرد کشاورزی فرامرزی را در دیدار با همتایان خود از کشورهای روسیه، اوکراین، قزاقستان، سریلانکا، تایلند، مالزی و اخیراً سورینام پیگیری کرده و مذاکرات مقدماتی و در برخی موارد کشت پایلوت را نیز در دستور کار قرار داده است.
کشت فرا سرزمینی مناسب برای غلات پرمصرف و آببر
یک کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان اینکه کشت فرا سرزمینی بحث جدیدی در ایران است، به «کسبوکار» میگوید: کشت فرا سرزمینی تا پیش از دولت یازدهم مدنظر متولیان بخش کشاورزی کشور قرار نداشت و با وجودی که دورنمای کمآبی از دو دهه پیش و برای افراد روشنبینتر، از حدود نیم قرن پیش قابل مشاهده بود و تذکر داده میشد، به این تذکرها توجهی نشد و ما در مورد راهکارهای رهایی از بحران آب، دچار غفلت بزرگی بودیم.
وجیها… زارعی با اشاره به مزایای کشت فراسرزمینی افزود: سهم آب مصرفی کشاورزی ایران از کل آب مصرفی حدود ۸۰ درصد برآورد میشود که با توجه به سنتی بودن بخش اعظم کشاورزی کشور، برآوردها از هدررفت ۷۰ درصد این آب خبر میدهد.
بدین ترتیب کشاورزی ما از نظر بهرهوری آب در شرایط بسیار نامطلوبی قرار دارد و در این شرایط محصولات آببر نیز بخش بزرگی از کشت و کار ما را به خود اختصاص دادهاند.
وی ادامه داد: وقتی صحبت از محصولات آببر به میان میآید، ذهن بیشتر مردم به صیفیجات جالیزی مثل هندوانه معطوف میشود، در صورتی که منظور اصلی از محصولات آببر، غلات پرمصرف غذایی علیالخصوص گندم و غلات دانه درشت مورد مصرف در خوراک دام همچون ذرت است. کشت این محصولات آببر را میتوان در داخل محدود کرد و کشت فرامرزی آنها را برای رفع نیاز کشور در دستور کار قرار داد.
یک کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان اینکه کشت فرا سرزمینی بحث جدیدی در ایران است، به «کسبوکار» میگوید: کشت فرا سرزمینی تا پیش از دولت یازدهم مدنظر متولیان بخش کشاورزی کشور قرار نداشت و با وجودی که دورنمای کمآبی از دو دهه پیش و برای افراد روشنبینتر، از حدود نیم قرن پیش قابل مشاهده بود و تذکر داده میشد، به این تذکرها توجهی نشد و ما در مورد راهکارهای رهایی از بحران آب، دچار غفلت بزرگی بودیم.
وجیها… زارعی با اشاره به مزایای کشت فراسرزمینی افزود: سهم آب مصرفی کشاورزی ایران از کل آب مصرفی حدود ۸۰ درصد برآورد میشود که با توجه به سنتی بودن بخش اعظم کشاورزی کشور، برآوردها از هدررفت ۷۰ درصد این آب خبر میدهد.
بدین ترتیب کشاورزی ما از نظر بهرهوری آب در شرایط بسیار نامطلوبی قرار دارد و در این شرایط محصولات آببر نیز بخش بزرگی از کشت و کار ما را به خود اختصاص دادهاند.
وی ادامه داد: وقتی صحبت از محصولات آببر به میان میآید، ذهن بیشتر مردم به صیفیجات جالیزی مثل هندوانه معطوف میشود، در صورتی که منظور اصلی از محصولات آببر، غلات پرمصرف غذایی علیالخصوص گندم و غلات دانه درشت مورد مصرف در خوراک دام همچون ذرت است. کشت این محصولات آببر را میتوان در داخل محدود کرد و کشت فرامرزی آنها را برای رفع نیاز کشور در دستور کار قرار داد.
وابستگی؛ نقطهضعف کشت فرا سرزمینی
یک محقق بخش کشاورزی نیز با بیان اینکه کشاورزی مدرن حرکت به سوی کاهش تنوع محصولات و افزایش تولید محصولات دارای مزیت رقابتی را ناگزیر میکند، به «کسبوکار» میگوید: در کشورهایی مثل ایران که با بحران آب دست به گریبان هستند، میتوان از این رویکرد در کنار توسعه کشت فرامرزی بهره گرفت.
کاظم ارزانی با یادآوری اینکه کشاورزی فراسرزمینی یکی از راهکارهای حل مشکل بحران آب در بخش کشاورزی است، اما میتواند مشکل جدید ایجاد کند، افزود: کشت فراسرزمینی در محصولات استراتژیک و با تولید انبوه معنا پیدا میکند ولی در این محصولات کشور دچار وابستگی به کشوری میشود که کشت را به آنجا منتقل کردهایم. البته این معضلی نیست که مثل گذشته کشورها را تهدید کند، اما به هر حال نقطهضعفی به شمار میرود که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت.
یک محقق بخش کشاورزی نیز با بیان اینکه کشاورزی مدرن حرکت به سوی کاهش تنوع محصولات و افزایش تولید محصولات دارای مزیت رقابتی را ناگزیر میکند، به «کسبوکار» میگوید: در کشورهایی مثل ایران که با بحران آب دست به گریبان هستند، میتوان از این رویکرد در کنار توسعه کشت فرامرزی بهره گرفت.
کاظم ارزانی با یادآوری اینکه کشاورزی فراسرزمینی یکی از راهکارهای حل مشکل بحران آب در بخش کشاورزی است، اما میتواند مشکل جدید ایجاد کند، افزود: کشت فراسرزمینی در محصولات استراتژیک و با تولید انبوه معنا پیدا میکند ولی در این محصولات کشور دچار وابستگی به کشوری میشود که کشت را به آنجا منتقل کردهایم. البته این معضلی نیست که مثل گذشته کشورها را تهدید کند، اما به هر حال نقطهضعفی به شمار میرود که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت.