موضوع ورشکستگی صندوقهای بازنشستگی تا حدی جدی شده است که به اعتقاد کارشناسان، مخاطرهآمیز به نظر میآید و در سالهای آتی به یک ابرچالش تبدیل خواهد شد. طبق بررسیهای موجود در حال حاضر حدود ۲۴ صندوق بیمهای و بازنشستگی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۸ صندوق اختصاصی و ۴ صندوق عمومی به شمار میروند. به گزارش کسب و کار نیوز از آنجایی که نرخ پشتیبانی این صندوقها در سالهای اخیر سیر نزولی داشته، حیات این صندوقها به طور جدی به خطر افتاده، تا جایی که فروش اموال این شرکتها نیز گرهگشا نبوده است. به گفته کارشناسان، بیش از ۷۰ درصد منابع این صندوقها در این سالها ناشی از ردیفهای بودجهای است که دولت برای حمایت از این صندوقها در نظر گرفته است، در حالی که این صندوقها به خودی خود منابع کافی برای ادامه حیات را نداشتهاند یا اینکه ناچارا برای پر کردن این کمبودهای درآمدی به فروش داراییهای خود اقدام کردهاند. همین امر به اضافه ناتوانی این صندوقها در پاسخگویی به نیازهای ضروری خود عامل هشداردهندهای است که باید در حال حاضر به عنوان زنگ خطر جدی برای اقتصاد مورد توجه قرار بگیرد.
ابرچالش ورشکستگی برخی صندوقهای بازنشستگی در راه است
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه به دنبال اصلاح و عادلانه کردن سقف دریافتی بازنشستگان هستیم، گفت: سهم پایین بهرهوری و حیاطخلوت بودن موجب ایجاد فساد در برخی صندوقهای بازنشستگی شده است.
محمد حسینی درباره بدهیهای دولت به صندوقهای بازنشستگی و تامین اجتماعی گفت: نگاه ما این است که اگر امروز به مشکلات صندوقهای بازنشستگی رسیدگی نشود، در آینده نزدیک با ابرچالش در این خصوص مواجه خواهیم بود. وی با بیان اینکه ورودی منابع صندوقها با خروجی و پرداختهای آنها همخوانی ندارد، گفت: امروز بعضی از صندوقها مدعی هستند که در نقطه سر به سر مالی قرار دارند، ولی پیشبینی ما این است که در کمترین زمان این صندوقها نیز دچار مشکل خواهند شد.
حسینی ادامه داد: سرمایهگذاریهایی که این صندوقها انجام دادهاند، به دلیل تنوع موجود و سهام رد دیون که دولت به آنها پرداخت کرده، موجب انباشت دارایی در صندوقها شده که براساس ارقام اعلامی میزان سود به داراییشان عدد بسیار کوچکی است. وی افزود: اگر تمام داراییهای سازمان بازنشستگی یا شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی به فروش برسد، تنها ۸ ماه حقوق و مزایای مستمریبگیران تامین اجتماعی و فقط ۳ ماه حقوق و مزایای مستمریبگیران صندوقها را تامین میکند.
وی با بیان اینکه بنگاهداری به صلاح صندوقهای بازنشستگی نیست، گفت: کمیسیون برنامه و بودجه به دنبال تدوین راهکارهایی برای برونرفت از چالشهای پیشروی صندوقهای بازنشستگی است. بر این اساس مباحثی مانند افزایش سن بازنشستگی، افزایش درصد حق بازنشستگی و قرار دادن سقف پرداخت به بازنشستگان برای تعدادی از سازمانها در دست بررسی قرار گرفته است. مشخصا برخی گروهها سهم بازنشستگی بالایی دریافت میکنند که این موضوع عادلانه نیست.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه تاکید کرد: به عبارت دیگر این موضوع عادلانه نیست که یک فرد در یک وزارتخانه خاص ماهیانه ۲۰ میلیون تومان حقوق بازنشستگی دریافت کند و فرد دیگر تنها ۸۰۰ هزار تومان دریافتی بازنشستگی داشته باشد. حسینی در پایان گفت: باید قانون در اینگونه موارد اصلاح شود تا اجازه چنین دستاندازیها و دریافتهای غیرعادلانه در پرداخت حقوقهای بازنشستگی
داده نشود.
محمد قلی یوسفی، کارشناس اقتصادی:
تبدیل شدن صندوقها به قلک دولت
کاهش درآمدهای صندوقهای بازنشستگی یکی از مشکلات تاسفباری است که این صندوقها در سالهای اخیر داشته اند. با توجه به اینکه این صندوقها در نوع خود میتوانند منبع ثروت زیادی باشند، اما در کشور ما یکسری رفتارهای نادرست به کاهش درآمدهای آنها و همچنین فراموشی کارکرد واقعی آنها منجر شده است. دولت با سوءاستفاده داراییهای آنها را در مسیر نادرست هدایت کرده است، در حالی که این صندوقها همانطور که ذکر شد در تمام دنیا از جمله بخشهای قدرتمند جامعه به شمار رفته و ثروت بالایی داشتهاند.
به نظر میرسد با اندک تاملی یا دقتی بر این صندوقها و البته توجه به آنها میشود در مدیریت آنها عملکرد بهتری داشت، اما دولت با بیتوجهی به این موضوع و با مداخلات نادرست و سیاستهای غلط بحران آنها را جدیتر کرد، به طوری که این صندوقها با مشکل ورشکستگی دست و پنجه نرم میکنند.
رفتار صحیح و سیاستهای عاقلانه در قبال این صندوقها میتوانست تامینکننده نیازهای شغلی و درآمدی بسیاری از افرادی باشد که به آن نیازمندند اما دولت نتوانسته است از امکاناتی که این سازمانها دارند به نحو احسن استفاده کند. شرایط کشور ما به گونهای است که مشکلات اینها تنها به صورت ریشهای حل میشود اما فکر نمیکنم دولتمردان در موقعیتی باشند که بتوانند برای این صندوقها عرصه فعالیتهای مستقلانه را باز کنند.
ضمن آنکه در این سالها دولت از اینها به عنوان ابزار سیاستگذاری خود استفاده کرده و بانکها و دولتمردان نیز به دنبال منفعت خود از منابع این صندوقها بودهاند. اینها به تدریج به قلک دولت تبدیل شده و ضعف نظارتها مشکلات را بدترکرده است.
لازم به ذکر است دستدرازی دولت به منابع این صندوقها نشان میدهد که که دولت از طریق منابع نفتی نتوانسته است منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم سازد.