ثمانه نادری
به کسب و کار نیوز برخلاف آنچه انتظار میرفت با کاهش نرخ سود سپردهها، شاخص بورس رو به رشد باشد، اما منفی شدن و افت ۸۳ واحدی بورس در روز گذشته موضوع دیگری را نمایان ساخت و نشان داد این همه مساله نیست. به اعتقاد کارشناسان، تاثیر کاهش نرخ سود بانکی حداقل روی بازار سهام نیاز به مقدماتی دارد که از جمله آن کاهش نرخ سود تسهیلات است. در سایر بازارها کاهش نرخ سود بانکی تاثیر معکوسی داشته است، بهطوری که طلا به گرمی ۱۲۵ هزار تومان رسیده و سکه نیز در افزایش قیمت با فروش یک میلیون و ۲۶۰ هزار تومانی طی روز گذشته رکورد بیسابقهای طی پنج سال اخیر داشته است. نرخ دلار و ارز نیز روند افزایشی داشته و به اعتقاد برخی از کارشناسان، کاهش نرخ سود روی مسکن نیز با وجود اینکه تصور میشد سرمایه مردم را به این سو بکشاند، بیتاثیر است.
نوسان کوتاهمدت بازارهای مالی
کمیل طیبی، استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه خود بانک مرکزی بر احتمال انتقال سپردهها از بانکها آگاهی داشته، درباره این موضوع به «کسبوکار» گفت: خود بانک مرکزی کاهش نرخ سود بانکی را در دستور کار قرار داده است. بنابراین با این پیشفرض بانک مرکزی نسبت به خروج سپردهها از بانکها آگاهی داشته و قابل پیشبینی است که با کاهش نرخ سود نگهداری پول در بانکها مقرون به صرفه نخواهد بود. بنابراین بانک مرکزی نسبت به این موضوع آگاه است و میتواند در چند روز آینده سیاستهایی را پیاده و شرایط را تعدیل کند.
مثلا با عرضه ارز و سکه به مرور از روند افزایشی انتقال سپردههای بانکی جلوگیری کند و این امر به خودی خود عامل بازدارنده برای ایجاد نوسان در بازارهای دیگر باشد. با این حساب خروج سپردهها کوتاهمدت است و تورم کنترلشده نیز به همراه این کاهش نرخ سود بانکی میتواند به منزله نوعی افزایش ابزار لازم برای افزایش سرمایهگذاری
باشد. وقتی این سرمایهگذاری رخ دهد، تامین مالی از کانال بانکها خواهد بود و گردش سرمایه اتفاق میافتد و ما با برگشت سپردهها به بانکها مواجه میشویم. در این صورت بانکها سرمایهگذاریها را تامین مالی میکنند و اگر همکاری مبتنی بر واقعیتهای بازار بین بانک مرکزی و سیستم بانکی به وجود آید، کاهش نرخ سود بانکی به روند افزایش سرمایهگذاری در کشور منجر
خواهد شد.
قدرت کم کاهش نرخ سود موجود در جابهجایی پول
عباسعلی حقانینسب، کارشناس بازار سرمایه نیز با تاکید بر اینکه کاهش نرخ سود بانکی هنوز اتفاق نیفتاده است و ما به لحاظ بخشنامهای کاهشی در نرخ سود نمیبینیم، به «کسبوکار» میگوید: سال گذشته نرخ سود سپرده های بلند مدت بانکی را به ۱۵ درصد و نرخ سود روزشمار را به ۱۰ درصد کاهش دادند که امسال نیز درصد کاهش نرخ سود همین میزان بود. بنابراین ما اعتقاد داریم کاهش نرخ سود اصلا اتفاق نیفتاده و مهمتر آنکه به صورت بخشنامهای ابلاغ نشده است تا به تبع آن با کاهش نرخ سود تسهیلات بتوان نتیجه مثبتی حاصل کرد. وی توضیح میدهد: اگر نیت واقعی مسئولان بانکی کاهش نرخ سود بود، باید این نرخ به کمتر از چیزی که ذکر شده، یعنی به ۷ یا ۸ درصد کاهش پیدا میکرد، در حالی که درصد مورد نظر برای کاهش نرخ سود بانکی به عینه همان درصد مصوب سال پیش است. باید سود روز شمار و بلند مدت از ۱۰ درصد به ۷ یا ۸ درصد و از ۱۵ درصد به ۱۲ درصد کاهش میدادند. نکته جالب و قابل انتقاد دیگر به بانک مرکزی و دولت این است که تورم هر چه باشد نرخ سود بانکی باید ۳ درصد بالاتر و نرخ سود تسهیلات ۳ درصد بیشتر ازسپرده باشد. در حالی که به این فکر نمیکنند بخشی از سپردهها حسابهای جاری و قرضالحسنه است . حتی به فرض اینکه خوشبینانه به موضوع کاهش نرخ سود نگاه کنیم، تنها سپردهگذاران کلان مجبور خواهند شد ریسک انتقال سپردههای خود را به بازارهای دیگر بپذیرند. در کل قدرت کاهش نرخ سود بانکی تا آن اندازه قوی نیست که بتواند سپردههای مردم را جابهجا کند. به فرض اینکه جابهجا کند نیز کم است و تاثیر مثبت ناچیزی حداقل روی بازار سرمایه آن هم در نیمه دوم سال خواهد داشت.