کاهش تب خرید دلار

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، واکنش ناچیز نرخ دلار به تحریم‌های نفتی و لغو معافیت‌های نفتی خریداران نفت ایران طی چند روز گذشته هم حاکی از اثرگذاری اقدامات رئیس کل بانک مرکزی در کنترل بازار و هم نشانه‌ای است بر شرایط ثباتی که ممکن است در بازار ارز ادامه دار باشد.
هر چند التهابات ارزی به قول کارشناسان در سال گذشته تخلیه شده و انتظاری برای افزایش آن در سال جاری نیست اما اقدامات بانک مرکزی برای راه اندازی بازار متشکل ارزی و همچنین ورود به موقع به بازار ارز، در این فرایند اثرگذار بوده است و چنین به نظر می ‌رسد که تب دلالان برای خرید ارز با نظارت‌های دقیق رئیس کل بانک مرکزی کاهش پیدا کرده است.
راه اندازی بازار متشکل ارزی و صحبت‌های همتی مبنی بر مدیریت بازار و کنترل تورم، هشدار جدی‌ای به خریداران ارز داده است و هر چند برداشت‌ها از آثار راه‌اندازی بازار متشکل ارزی و اثرات آن بر اقتصاد متفاوت است، آما همه منتظر تاثیر مثبت بازار متشکل ارزی بر تحولات بازار ارز هستند. منتهی مطالبه مهمی که هنوز هم از بانک مرکزی خواسته، می‌شود، تثبیت و تک‌نرخی شدن ارز است که به قول کارشناسان معلوم نیست با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی محقق شود یا نه.

بازار متشکل ارزی قرار است برای خرید و فروش ارز بین بازیگران اصلی بازار ارز ایجاد شود. بازیگران اصلی در حقیقت بانک‌ها و صرافی‌ها هستند که قرار مانند شرکت‌های کارگزاری بورس برای خرید و فروش ارز، کد کارگزاری دریافت می‌کنند که این موضوع منوط به تشکیل پرونده و ارائه اطلاعات و مدارک مورد نیازی است که بانک مرکزی به آن‌ها اعلام کرده است.

با توجه به سیستمی که برای این بازار طراحی شده، امکان ایجاد اخلال در این بازار و تغییر نرخ‌های ناگهانی به حداقل رسیده و در صورتی که بتواند جای خود را در معاملات کلان ارزی کشور باز کند (که در واقع برنامه اصلی این بازار است) می‌تواند از نوسانات ناگهانی و غیرمنطقی در بازار ارز جلوگیری کند.
به عقیده کارشناسان آنچه به بانک مرکزی در کنترل بازار کمک کرده است، یکی بلوغ سرمایه‌گذاری و دیگری موفقیت این بانک در بازگشت ارزهای صادراتی به کشور است.
در معاملات روز گذشته بازار آزاد تهران، نقش بازارساز در تعدیل قیمت‌ها همچنان احساس می‌شد به نحوی که باز هم ثبات بر بازار حاکم بود و نرخ توانست قیمتی نسبتاً غیر هیجانی را به ثبت برساند.
بر اساس گزارش میدانی ، قیمت هر دلار آمریکا در صرافی‌های بانکی برای خرید ۱۳ هزار و ۷۵۰ تومان و برای فروش ۱۳ هزار و ۸۲۰ تومان بود ضمن اینکه نرخ هر یورو برای خرید ۱۵ هزار و ۶۵۰ تومان و برای فروش ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان بود.

مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی
بلوغ سرمایه گذاری
بازار ارز و شرایط حاکم آن وابسته به فرایند توسعه اجتماعی، اقتصاد و فرهنگی در کشور است. آنچه در بیست سال اخیر اتفاق افتاده این است که سرمایه‌گذار ما مسیری را از گذشته تا به حال طی کرده است و حالا به نقطه‌ای امن رسیده است. اگر از عده کمی از خریداران یعنی کسانی که زیر ۵ هزار دلار خرید وفروش دارند، عبور کنیم، به نظر می‌رسد سرمایه‌داران در حال رسیدن به بلوغ باشند و این طبیعت و فرایند رشد است. یعنی هر چه جلو تر برویم سرمایه گذار در برابر ناملایمات منطقی‌تر عمل می‌کند که در فرایند توسعه اقتصادی هر کشوری اتفاق می‌افتد. اما در کنار آن با اختیارات قانونی‌ای که به رئیس کل بانک مرکزی داده شد، دست بانک مرکزی برای خرید و فروش دلار و اعمال قمیت‌‎های شناور و متنوع باز گذاشته شد.
قبل از آن بانک مرکزی روی قیمت‌گذاری و خرید و فروش ارز محدودیت‌های زیادی داشت. اما این اختیارات همانطور که ذکر شد، تسلط زیادی به بانک مرکزی داد تا بتواند در زمان‌های مختلف با قمیت‌های متعدد به بازار ارز ورود کرده و آن را کنترل کند. از سوی دیگر بانک مرکزی با برنامه‌ریزی درست موفق به بازگشت ارز صادراتی به اقتصاد کشور شد و در ۷ و ۸ ماهه اخیر ارز حاصل از صادرات را به کشور برگرداند. روزانه بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون دلار ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بر گردانده می‌شود که ماهیانه حدود یک و نیم تا دو میلیارد دلار است. این امر نشان از قدرت مانور بانک مرکزی برای کنترل و تقویت بازار ارز است.
موضوع تاثیر گذار دیگر در کاهش تب خرید ارز و التهابات آن بلوغ سرمایه گذاری است. در کشورهای اروپایی نبض و حس سرمایه گذار در برابر بحران در قیاس با ایران برعکس است. در کشورهای اروپایی زمانی که قیمت یک سهمی و محصولی بالا می رود، سرمایه‌گذار اقدام به خرید نمی‌کند و یا اگر قیمت کالایی و محصولی شروع به کاهش کرد، سرمایه‌گذار اقدام به فروش نمی‌کند. اما تا پیش از این سرمایه‌گذار ایرانی برعکس این واکنش‌ها عمل می‌کرد تا اینکه با بلوغ سرمایه‌گذاری این رویه در سرمایه‌گذاران در حال اصلاح شده است و به همین دلیل التهاب بازار ارز نیز در حال کاهش است و پیش‌بینی می ‌شود که به ثبات بیشتر هم برسد.