متوسط کیفیت نشریات علمی پژوهشی بالاتر رفته است

دکتر فاطمه عظیم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره فعالیت‌های این مرکز اظهار کرد: SID تنها پایگاه استنادی داخل کشور است که اطلاعاتش به صورت دسترسی آزاد در اختیار عموم افراد قرار دارد.

وی درباره گزارش‌های استنادی نشریات علمی پزشکی این مرکز تصریح کرد: این گزارش بر اساس استنادات نشریات علوم پزشکی کشور و به صورت خاص نشریات علوم پزشکی است که مجوز علمی پژوهشی دارند. یکی از روش‌های استانداردی که نشریات بر اساس آن رتبه‌بندی می‌شوند، میزان مراجعه سایر محققان به نشریات است.

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ادامه داد: در واقع شاخصی که برای این موضوع در نظر گرفته می‌شود، شاخص تاثیر است. در شاخص تاثیر محاسبه می‌شود که در یک بازه زمانی خاص به مقالاتی که در یک نشریه در بازه دوساله انتشار یافته، چه مقدار استناد شده است.

عظیم زاده خاطرنشان کرد: در واقع در سال جاری محاسبه می‌کنیم در طول دوسال قبل به این نشریه چه تعداد استناد انجام شده است. با توجه به اینکه بر اساس آخرین اعلامی که به صورت رسمی توسط کمیسیون وزارت بهداشت انجام شده، ۴۱۰ نشریه علمی پژوهشی در حال حاضر مجوز وزارت بهداشت را دارند. از این ۴۱۰ نشریه همه نشریات وارد محاسبات نشدند، به دلیل اینکه نشریاتی می‌توانند وارد محاسبه شوند که دوسال قبل از سال جاری، علمی پژوهشی شده باشند و آن‌ها را با این عنوان بشناسیم. یعنی از این ۴۱۰ نشریه ۳۵۹ نشریه محاسبه شدند و از بین این ۳۵۹ نشریه ۱۲۲ نشریه در سال ۹۶ شاخص تاثیر داشتند. یعنی بقیه نشریات در سال ۹۶ نتوانستند استنادی به دو سال قبل خودشان دریافت کنند.

وی درباره اطلاعاتی که از شاخص ضریب تاثیر این نشریات به دست آمده، گفت: طبق بررسی شاخص ضریب تاثیر ۱۰ نشریه برتری که بالاترین شاخص تاثیر را دارند، نشریاتی‌اند که اصولا نمایه بین‌المللی ندارند. بین این‌ها فقط یک نشریه اسکوپوس نمایه بین‌المللی دارد. از آنجایی که دایره محاسبات ما نشریات داخلی‌اند، استناد نشریات علمی پژوهشی به علمی پژوهشی‌ها را بررسی کردیم که این نشان‌دهنده آن است که به صورت کلی آن موضوعاتی که در نشریات به صورت بین‌المللی منتشر می‌شوند، بین مقالاتی که داخلی منتشر می‌شود، ارجاعات کمتری دارد و در عین حال نشریاتی که با موضوعات عمومی‌تر منتشر می‌شوند و صرفا نمایه‌های داخلی دارند در داخل بیشتر به یکدیگر ارجاع می‌دهند.

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی افزود: میانگین ضریب تاثیر نشریات علمی و پژوهشی که داریم ۶۳ هزارم است. این عدد نشان دهنده این است که ۴۵ نشریه از نشریاتی که ضریب تاثیرشان محاسبه شده بالاتر از میانگین ضریب تاثیرند. ما در سال‌های قبل که این روند را بررسی می‌کردیم، می‌دیدیم که میانگین ضریب تاثیرمان مثلا بین ۱۰ نشریه اول بالاتر از میانگین ضریب تاثیر بوده، این نشان‌دهنده آن است که متوسط کیفیت نشریات بالاتر رفته است، یعنی تعداد خاصی نشریه مورد اقبال بودند و به آن‌ها ارجاع داده می‌شد، این نشان‌دهنده آن است که اکنون تعداد بیشتری از نشریات علمی پژوهشی هستند که در پژوهش‌های داخلی به آن‌ها توجه می‌شود. یعنی ما می‌توانیم بگوییم تعداد بیشتری از نشریات توانستند خودشان را به سطح متوسط برسانند.

عظیم‌زاده درباره موضوعاتی که در این نشریات بیشترین استناد به آن‌ها شده، گفت: گروه‌های تخصصی پرستاری، مامایی و علوم بهداشتی و مراقبتی استنادهای بیشتری دارند؛ یعنی پژوهش‌هایی که در داخل کشور در این حوزه‌ها انجام می‌شود، بیشتر مورد توجه محققان داخلی قرار گرفته است.

حضور دو نشریه وابسته به جهاد دانشگاهی در دوازده نشریه اول

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی درباره مشخصات ۱۰ نشریه اول گفت: از این ۱۰ نشریه اول، هفت نشریه مربوط به دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند و سه مورد وابسته به پژوهشگاه‌ها و یا سایر مراکز پژوهشی هستند. از بین ۱۰ نشریه اول، نشریه بیماری‌های پستان ایران وابسته به پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی است و رتبه دوازدهم را نیز نشریه پایش از پژوهشکده علوم بهداشت جهاد دانشگاهی به خود اختصاص داده است. در خصوص دانشگاه‌های شهرستان که در بین ١٠ نشریه برتر هستند بالاترین رتبه مربوط به مشهد با سه نشریه، سپس  همدان، کرمان، کرمانشاه و اصفهان هر کدام با یک نشریه قرار دارند. در تهران دانشگاه شهید بهشتی با ٢ نشریه و دانشگاه تهران با یک نشریه حضور دارند. این نشان دهنده آن است که شهرستان‌ها هم در حوزه‌های ژورنالیست پزشکی فعالیت خوبی دارند.

وی درباره وضعیت شاخص ضریب تاثیر آنی این نشریات گفت: در بحث ضریب تاثیر آنی، نشریات رتبه بالا اکثرا نمایه بین‌المللی دارند. یکی از دلایلی که باعث می‌شود ضریب تاثیر آنی بالا رود، انتشار به موقع یا پیش از موقع نشریه است. به نظر می رسد که این نشریات برای اینکه نمایه‌های بین‌المللی خود را حفظ کنند، این استانداردها را بیشتر رعایت می‌کنند و رعایت کردن این استانداردها باعث شده در ضریب تاثیر آنی جایگاه بهتری داشته باشند. اسکوپوس و ‌ISI نمایه‌هایی‌اند که ما بین ۱۰ تای اول داریم، این می‌تواند در مسئله استفاده به موقع از خروجی‌ها یک هشدار برای نشریات داخلی باشد و اگر نشریات داخلی زمان انتشار را رعایت کنند، امکان این را دارند که وضعیت بهتری داشته باشند.

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی افزود: نشریاتی که نمایه بین‌المللی دارند، چون به موقع‌تر منتشر شده‌اند، توانسته‌اند از نشریات داخلی خیلی سریعتر استناد دریافت کنند، ولی آن‌هایی که این استانداردها را رعایت نکردند، تعداد استناد فوری کمتری را هم دریافت کردند.

عظیم‌زاده اضافه کرد: در حوزه II همه نشریاتی که ضریب تاثیر آنی بالایی داشتند، نشریات دانشگاهی بودند که شاید ارتباط بیشتری که بین محققان دانشگاهی وجود دارد، باعث شده سریعتر استناد دریافت کنند. در واقع در اینجا هم دانشگاه‌های شهرستان‌های مشهد و اصفهان بین ۱۰ نشریه برتر در حوزه II قرار دارند.

۶۶ درصد نشریات علوم پزشکی در دوسال اخیر شاخص تاثیر نداشتند

وی در ادامه اظهار کرد: تعداد درصد نشریاتی که شاخص تاثیر داشتند، در حوزه نشریات علمی پژوهشی علوم پزشکی ۳۴ درصد و نشریاتی که ضریب شاخص تاثیر آنی دریافت کردند، ۳۱ درصد بوده است. یعنی در واقع ۶۶ درصد نشریات علوم پزشکی در دوسال اخیر شاخص تاثیر نداشتند، یعنی استنادی به آن‌ها نشده است.

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی درباره شاخص‌های محاسبه شده در گزارش، گفت: تعداد نشریاتی که در گزارش JCR توانستند محاسبه شوند، باید دو شرط داشته باشند؛ هم اینکه استناد داشته باشند و هم اینکه سه سال سابقه انتشار داشته باشند. از لحاظ سه سال انتشار، در سال ۸۷، ۲۸۳ نشریه داشتیم که سال ۹۶ تعداد نشریاتمان به ۳۵۹ نشریه رسیده و از ۲۸۳ نشریه‌ای که در سال ۸۷ سه سال سابقه انتشار داشتند، ۸۶ نشریه ضریب تاثیر دریافت کردند. از ۳۵۹ نشریه‌ای که سال ۹۶ سابقه سه سال انتشار داشتند، ۱۲۲ نشریه توانستند ضریب تاثیر دریافت کنند. میانگین ضریب تاثیرمان در سال ۸۷، ۲۱هزارم بوده و در سال ۹۶ به ۶۳هزارم رسیده است و روند آن رو به رشد بوده است.

عظیم‌زاده ادامه داد: تعداد نشریاتی که سال ۸۷ شاخص تاثیر بالاتر از میانگین داشتند، ۲۲ نشریه بوده و سال ۹۶ به ۴۵ نشریه رسیده است. درصدمان در نشریاتی که شاخص تاثیر داشتند، ۳۰ درصد بوده و اکنون به ۳۴ درصد رسیده است. اما در مورد شاخص آنی رشد خیلی خوبی داشتیم، از ۷ درصد به ۳۱ درصد رسیده‌ایم که نشان می‌دهد وزارت بهداشت نیز برای اینکه استانداردهای زمان انتشار را رعایت کند، کنترل‌های جدی‌تری را بر روی نشریات اعمال می‌کند تا تعداد نشریاتی که با تاخیر منتشر می‌شوند، کمتر شود و نتایج نشان‌دهنده این است که این سیاست‌ها توانسته تاثیر خوبی داشته باشد و تعداد نشریاتی که به موقع منتشر می‌شوند، افزایش یابند.

استناددهی به نشریات داخلی در حوزه پزشکی از سایر حوزه‌های علمی بیشتر است

رئیس مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی در پایان درباره اینکه در کدام‌یک از حوزه‌ها استنادهای داخلی بیشترین میزان را داشته‌اند، اظهار کرد: طبق بررسی‌ که از سال‌های قبل به صورت اجمالی در مورد اطلاعات نشریات حوزه پزشکی و سایر حوزه‌ها داشته‌ایم، استناددهی بین محققان داخلی به نشریات داخلی در حوزه پزشکی نسبت به سایر حوزه‌های علمی داخل کشور متوسط بالاتری دارد.

انتهای پیام