نقدی بر طرح پیش فروش لوازم خانگی

سرمقاله

وضعیت تولید لوازم خانگی به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه از ناحیه بخش‌های بالادستی مثل مس، فولاد، آلومینیوم و پتروشیمی با مشکل مواجه شده بود. بر همین اساس هم بود که از سال ۹۷ تا سقف ۷۰ درصد با افزایش قیمت‌ها در این بخش روبه‌رو بودیم. از طرفی موضوع دلار و چالش واردات برخی از قطعات برای ساخت لوازم خانگی، قیمت این لوازم را به‌شدت افزایش داد. در حالی که قیمت فروش واحدهای تولیدی ما به دلیل عدم انطباق قیمت با هزینه‌های تولید همچنان پایین بود. سرانجام بعد از ۴ ماه طی جلسات و مکاتباتی قرار شد با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و بالا رفتن هزینه‌های تولید، قیمت لوازم خانگی نیز افزایش پیدا کند و این امر نیز مورد موافقت قرار گرفت. با توجه به اینکه در فاصله اردیبهشت، خرداد و تیرماه افزایش قیمتی داده نمی‌شد، تعدادی دلال از وضعیت بازار سوءاستفاده کرده و لوازم خانگی را با قیمت‌های دلخواه به فروش می‌رساندند، در حالی که سود این افزایش قیمت در جیب خود آنها می‌رفت نه تولید‌کننده. به‌ویژه در رابطه با فروش لوازم خانگی خارجی این سوءاستفاده‌ها دیده شد. تا اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت به این مساله مهم پی برد و پذیرفت که قیمت‌ها متعادل شود و سرانجام طی جلسات متعدد افزایش ۱۰ درصدی قیمت لوازم خانگی مورد تایید قرار گرفت. این کار ضمن آنکه به مرور تعادلی در بازار لوازم خانگی ایجاد می‌کند، مانع سوءاستفاده و احتکار کالا خواهد شد، اما متاسفانه طرح پیش‌فروش چندی پیش نیز مطرح شد و حالا ستاد تنظیم بازار با آن موافقت کرده است، در حالی که این طرح نه جامع است و نه کلیت بازار را در نظر گرفته است. باید از ستاد تنظیم بازار که با این طرح موافقت کرده، پرسید آیا کل تولید‌کنندگان با طرح پیش فروش موافق بوده اند؟ به نظر می‌رسد این طرح جز ایجاد سردرگمی جدید برای تولید‌کننده لوازم خانگی نتیجه‌ای در برنداشته باشد. وقتی همه موافق طرح نیستند یا از همه بابت این طرح نظر خواهی نمی‌شود، معنابی جز انحصار نخواهد داشت. آیا این طرح کیفیت محصول را تضمین می‌کند؟ کدام تولید‌کنندگان مشمول این طرح هستند؟ چه قیمت‌هایی مد نظر است و همچنین آیا ابهامات تولید‌کنندگان در این طرح برطرف می‌شود؟ همه اینها سوالاتی است که طرح پیش فروش به آنها پاسخ نگفته و اگر هدف رضایت مصرف‌کننده و تولید‌کننده است چرا ستادتنظیم بازار برای آنها تصمیم بگیرد؟ به نظر می‌رسد این طرح به کلیت نیاز بازار توجه نداشته و از این نظر که جامع و کامل نیست، به تعادل بازار کمکی نمی‌کند.