مجتبی کاوه
اما حتی از بزرگترین رویداد ریلی کشور میتوان فهمید که راه دشواری برای توسعه حمل و نقل ریلی پیشروی مسئولان قرار دارد. نمایشگاه حمل و نقل ریلی که روز گذشته در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران با حضور وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راهآهن گشایش یافت، امسال پنجمین دوره خود را سپری میکند و در واقع نمایشگاهی بسیار نوپاست. البته استقبال شرکتهای داخلی و خارجی هر سال از این نمایشگاه بهتر میشود، چنانکه امسال بیش از ۱۶۰ شرکت داخلی و ۱۳۰ شرکت ریلی خارجی در این نمایشگاه حضور دارند. مسئولان نیز معتقدند بخش ریلی میتواند با رعایت الزاماتی کمکم خود را از زیر سایه جاده خارج کند.
طراحی شهری ما با ریل سازگار نیست
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در مراسم افتتاحیه پنجمین نمایشگاه بینالمللی ریلی اظهارکرد: راهآهن تحولی بزرگ در سبک زندگی مدرن ایجاد میکند و باید سبک زندگی ما براساس راهآهن تعریف شود. وی با تاکید بر اینکه طراحی شهری باید به جای خودرومحور ریلپایه باشد، گفت: در حال حاضر طراحی شهری ما با ریل سازگار نیست و نیاز داریم بار دیگر زندگی مدرن ایران را با عینک ریلی بازبینی کنیم. آخوندی اظهارداشت: امروز به دلیل خودرومحور بودن شهرسازی، برای یک جابهجایی ساده در سطح شهر مشکلات داریم و حرکت در شهر غیر قابل انجام است. آخوندی ادامه داد: روزی که اینجانب به وزارت راه و شهرسازی آمدم، از بنده خواسته شد روی آزادراه تهران-کرج را دو طبقه کنم اما هیچکس نگفت که بین این دو شهر خطوط ریلی ایجاد کنیم در حالی که اولویت توسعه ریلی است.
جذب مسافران جاده به ریل نیازمند سرمایهگذاری است
میرحسن موسوی، معاون مسافری شرکت راهآهن نیز در گفتگو با «کسبوکار» با بیان اینکه طبق برنامه پنجم و ششم توسعه تکلیفی بر عهده راهآهن گذاشته شده که سهم بخش ریلی از مسافر نسبت به بخش جادهای (یعنی مسافران اتوبوس) افزایش پیدا کند، اظهار کرد: ما علاقهمندیم سهم بخش ریلی را از مسافر، افزایش دهیم. دولت و مجلس هم در این زمینه به ما کمکهایی کردهاند تا زیرساختهای لازم را فراهم کرده و با توسعه خطوط و توسعه ناوگان به سمت تحقق این هدف حرکت کنیم. نمیتوان با استناد به اطلاعات موجود ادعا کرد که مسافرانی که اکنون با خودروی شخصی به مسافرت میروند همانهایی هستند که پیش از این با قطار سفر میکردند، چون آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما میتوان این را به وضوح دید که سفر با خودروی شخصی طی سنوات اخیر رشد قابل ملاحظهای داشته در حالی که چنین رشدی در سفرهای ریلی مشاهده نمیشود. بنابراین تعداد زیادی مسافر در حال سفر با خودروی شخصی هستند که جذب راهآهن نشدهاند. جدا از مساله فرهنگی و فرهنگسازی که لازمه افزایش تمایل مردم به سفر با قطار است، یک مساله اساسی در اینجا مطرح است تا سفر ریلی برای مردم جذابیت و مطلوبیت بیشتری پیدا کند و آن اینکه مدت زمان سیر قطارها کاهش یابد و این به معنی افزایش سرعت قطارهاست. این امر نیازمند سرمایهگذاری عظیمی است. در برخی مسیرها مثل تهران – اصفهان این کار آغاز شده و قطار سریعالسیر راهاندازی خواهد شد. در مسیرهای دیگر مثل تهران – مشهد و تهران – تبریز هم مذاکراتی برای تامین مالی و دیگر امور راهاندازی قطار سریعالسیر انجام شده و برنامههای آن در دست پیگیری است. در کنار این اقدامات باید ناوگان را هم به تناسب افزایش سرعت، بهسازی کنیم و کیفیت خدمات را هم بالاتر ببریم. اگر این اقدامات با سرعت بیشتری انجام شود و به نتیجه برسد، قطعا میتوان بخشی از مسافرانی که اکنون با خودروی شخصی به مسافرت میروند را جذب ریل کرد.