سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مجتبی کاوه
به گزارش کسب و کار نیوز آنچه اکنون از آن بهره‌مند می‌شویم، تقریبا با هیچ برابری می‌کند. کارشناسان دلایل مختلفی در تحلیل این وضعیت بیان می‌کنند که نقطه تلاقی تمام آنها برخورداری ایران از ذخایر انرژی‌های فسیلی است و رانتی که این ذخایر به دولت‌ها و مصرف‌کنندگان می‌دهد.
بی‌توجهی دولت‌ها به انرژی‌های تجدیدپذیر
برآوردهای مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۴ معادل ۱.۲۲ درصد از انرژی‌های مصرف‌شده در ایران مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر است و ایران از این نظر در جایگاه ۱۱۴ در میان ۱۲۴ کشور جهان قرار گرفته است.
جایگاه کشور ما در این فهرست با ظرفیت‌هایی که داریم، فاصله زیادی دارد که به اعتقاد دبیر فدراسیون انرژی، علت آن رویکرد غیراصولی دولت‌ها بوده که تا به امروز مانع توسعه زیرساخت‌های تولید انرژی‌های نو در ایران شده است. حمیدرضا صالحی در این باره به «کسب‌وکار» می‌گوید: ذخایر سوخت‌های فسیلی نفت و گاز ارزان‌قیمت سبب شده است سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های نو برای بخش دولتی – از سالیان دور تاکنون – فاقد توجیه اقتصادی باشد. البته دولت باید شرایطی فراهم می‌کرد که بخش خصوصی وارد این عرصه شود، اما نسبت به این امر هم بی‌توجهی شده است. عمده مساله اینجاست که دولت مشوق‌های لازم را برای بخش خصوصی فراهم نکرده و مثلا در حوزه قیمت‌گذاری، به گونه‌ای عمل شده که فعالان اقتصادی از انگیزه کافی برای تولید انرژی‌های جایگزین برخوردار نبوده‌اند. وی با بیان اینکه ایران جزو هشت کشور دارای آفتاب و دریافت‌کننده بیشترین انرژی خورشیدی قرار دارد، افزود: با وجود حرکت رو به رشد این صنعت در کشور خصوصا طییک دهه اخیر، اقدامات ایران در بهره‌گیری از این ظرفیت در قیاس با سایر کشورها، بسیار کم‌اثر است.
یک کارشناس دیگر انرژی نیز معتقد است کشور ما می‌تواند در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و نو جهشی بزرگ را تجربه کند، اما این امر مشروط به دعوت از سرمایه‌گذاران و اصلاح قوانین مربوط به سرمایه‌گذاری در این حوزهاست.
سعید افشار با بیان اینکه مشوق‌هایی که تاکنون دولت برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو ایجاد کرده اثر لازم را نداشته است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: اولا قیمت‌گذاری ای که دولت برای خرید برق خورشیدی در نظر گرفته، چندان جذابیت ندارد و ثانیا پیچ و خم اداری که برای دریافت این پول باید طی شود سرمایه‌گذار را از این کار منصرف می‌کند. به گفته وی، نکته بعدی این است که سرمایه‌گذاری در ابعاد خانگی نمی‌تواند در گام اول مروج مناسبی برای توسعه زیرساخت‌های انرژی نو در کشور باشد و لازم است ابتدا دولت در این زمینه پیش‌قدم باشد. این کارشناس می‌افزاید: ساختمان‌ها و مراکز دولتی باید انرژی خود را از انرژی خورشید تامین کنند و این کار در ۷۰ درصد مراکز دولتی شدنی است، اما عملا اقدام موثری در این بارهنمی‌بینیم.
راهی جز تغییر جهت به سوی انرژی‌های پاک نداریم
یک کارشناس دیگر انرژی نیز قیمت غیر واقعی حامل‌های انرژی در کشور را عامل عقب‌ماندگی تکنولوژی بخش نیرو – اعم از آب و برق – و از دست رفتن فرصت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌داند و در این باره به «کسب‌وکار» می‌گوید: سهم ایران از تولید و مصرف انرژی‌های نو در حالی در سطح ناچیز یک درصد باقی مانده که حتی کشورهای نفتخیز خلیج‌فارس هم به سمت سرمایه‌گذاری در ساخت شهرک‌های خورشیدی حرکت کرده‌اند.
اتحادیه اروپا، ژاپن، کره‌جنوبی، چین، هند و ایالات متحده هم به عنوان مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی در حال تغییر پارادایم مصرف انرژی خود از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک هستند.
برای مثال طبق ارزیابی‌های مجمع جهانی اقتصاد، سهم مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در اروپا، تقریبا به ۱۷ درصد در سال ۲۰۱۵ رسیده که این رقم،دو برابر سهم ۸.۵ درصدی آن در سال ۲۰۰۴ است. دستیابی به این میزان رشد، نشان می‌دهد که این اتحادیه به هدف ۲۰ درصدی سال ۲۰۲۰ نزدیک شده است. طهماسب داودی می‌افزاید: بر این اساس ما راهی جز تغییر نگرش خود درباره انرژی نداریم. حتی کنوانسیون‌های بین‌المللی هم که به آنها پیوسته‌‌ایم، الزامات زیست‌محیطی دارد که ما را وادار به تغییر الگوی مصرف انرژی در کشور خواهد کرد. متاسفانه ارزانی قیمت حامل‌های انرژی طی سالیان متمادی نتوانسته به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی ما کمک کند و دولت و مصرف‌کنندگان هم به رانت انرژی فسیلی ارزان‌قیمت مسموم شده‌اند.
به گفته وی، قدم اول این است که دولت‌ها مسیر اشتباه گذشته را اصلاح کنند و با هر اندازه گرفتاری و تورمی که ایجاد می‌شود قیمت انرژی را در کشور واقعی کنند. این کارشناس خاطرنشان کرد:این اقدامی بود که تصور می‌رفت در دولت دهم انجام می‌شود، اما آنچه تحت عنوان طرح تحول اقتصادی در این دولت انجام شد، متاسفانه کار را از آنچه قبلا بود هم بدتر کرد.
