سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، افزایش جو روانی ناشی از ورشکستگی خودروسازان با ادامه روند فعلی بر تنش ها در بازار دامن زده و خودرو را به گرانی های بیشتر نزدیک کرده است. این در حالی است که در وعده های دولتی و خودروسازان قرار بر این بود که افزایش ۵۰ درصدی تولید خودرو و عرضه یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه محصول جدید تا پایان سال تحقق یابد.
هرچند خودروسازان بارها به صورت رسمی خواستار افزایش قیمت کارخانه ای خودرو شده اند و با مخالفت مسوولان مربوط روبرو شدند، شاید آمار بالای ضرر تولید هر خودرو بتواند توجیهی برای گرانی چندین باره خودرو شود. با این اوصاف دسترسی مصرف کننده واقعی به خرید خودرو کمتر و کمتر می شود و سود هنگفتی نصیب دلالان خواهد شد. رانتی که در بازار خودرو با اجرای طرح های دولتی توزیع می شود، هر بار قدرت خرید خودرو را کمتر و کمتر کرده است.
به هر ترتیب صورت‌های مالی جدید خودروسازان نشان می‌دهد زیان‌دهی خودروسازان نه‌تنها کمتر نشده، بلکه نسبت به سال‌های گذشته روند صعودی هم داشته است. نگاهی به صورت‌های مالی خودروسازان نشان می‌دهد ایران‌خودرو در سال گذشته بالغ بر ۱۱۵ هزار میلیارد تومان صرف تولید خودرو کرده، با این حال مبلغ فروش آنها به ۱۰۹ هزار میلیارد تومان هم نرسیده است. در شش ماه نخست امسال نیز نزدیک به ۸۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان مبلغ بهای تمام‌شده ایران‌خودرو بود، در حالی که این شرکت تنها ۷۸ هزار میلیارد تومان فروش داشت.
این زیان‌دهی صرفا مخصوص آبی‌پوشان جاده مخصوص نیست. شرکت خودروسازی سایپا نیز در سال ۱۴۰۰ بیش از ۴۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بهای تمام‌شده تولید را به ثبت رساند، حال آنکه مبلغ فروش این شرکت کمی بیشتر از ۴۴ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بود. در نیمه نخست امسال نیز مبلغ بهای تمام‌شده تولید خودرو در سایپا به بالای ۲۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسید، در‌حالی‌که مبلغ فروش آن کمی بیشتر از ۲۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رقم خورد.
مبلغ بهای تمام‌شده محصولات سومین خودروساز بزرگ ایران، یعنی پارس‌خودرو در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۰ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بود، حال آنکه تنها کمی بیش از ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان مبلغ فروش را به ثبت رساند. طبق صورت‌های مالی پارس‌خودرو، این شرکت در نیمه نخست امسال نیز ۱۲ هزار میلیارد تومان صرف تولید خودرو کرد و در مقابل، کمتر از ۹۹۰۰ میلیارد تومان مبلغ فروش داشت.
زیان انباشته خودروسازان
فربد زاوه، کارشناس خودرو
ضرر و زیان در صنعت خودروسازی ایران موضوع جدیدی نیست. سیاست های غلطی مه در صنعت خودروسازی اعمال می شود همواره مورد انتقاد است. خودروسازی دولتی، قیمت گذاری‌های دستوری و توزیع رانت در این صنعت ادامه دارد. همچنین با چاپ پول به ضرر همه مردم با تحمیل تورم به مردم، به صنعت خودروسازی پول تزریق می شود که تبعات بدی برای خودروسازی خواهد داشت. به عبارتی اگر با همین دست فرمان اگر جلو برویم روز به روز شاهد بدتر شدن وضعیت صنعت خودروسازی کشورخواهیم بود.
از سوی دیگر مساله‌ای که سبب می‌شود تا خودروسازان تولید همراه با زیان را در دستور کار قرار دهند مربوط به تامین مالی با هزینه گزافی است که در خودروسازی کشور اتفاق می‌افتد. در شرایط فعلی شرکت‌های خودروساز مجبور هستند برای تامین مالی خود با توجه به اعمال سیاست قیمت‌گذاری دستوری دست خود را به سوی شبکه بانکی کشور دراز کنند و از مسیر دریافت تسهیلات، نیاز مالی خود را برطرف کنند.
دریافت تسهیلات از سیستم بانکی با توجه به نرخ بهره بالا باعث می‌شود که خودروسازی کشور زمین گیر شده و هزینه تولید در خودروسازی بالا برود. همچنین دیکته سیاست‌های غلط مانند داخلی‌سازی قطعات فشار مضاعفی به نقدینگی خودروسازان وارد می‌کند. این فشار مضاعف سبب می‌شود تا خودروسازان بیش از پیش در باتلاق زیان‌دهی دست و پا بزنند. ایمن در حالی است که خودکفایی و تلاش غیراقتصادی برای ساخت قطعات با تیراژ پایین در بالا رفتن هزینه های تولید نیز موثر است. به عنوان مثال در بازار جهانی چهار تولیدکننده کامپیوتر خودرو حضور دارد اما در ایران با این ابعاد تولید، چهار تولیدکننده کامپیوتر خودرو داریم. البته تحریم های بین المللی هم در کاهش بازدهی و افزایش هزینه تولید خودروسازان موثر است.
نمی توان بدون ارتباط با بازارهای جهانی نسبت به افزایش کیفیت خودروسازان امیدوار بود. نزدیک شدن قیمت فروش خودرو در کارخانه با قیمت حاشیه بازار تاثیر در افزایش کیفیت خودرو ندارد، نبود این تاثیرپذیری، ناشی از انحصار خودروسازان است که با سه برابر کردن قیمت خودرو برطرف نخواهد شد.
