سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
منابع آبی ایران در حال تحلیل رفتن است و کشور در وضعیت قرمز آبی قرار دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس با به صدا درآوردن زنگ هشدار تشدید بحران منابع آب زیرزمینی می‌گوید: آمار ثبت شده از روند افت تراز آب زیرزمینی و برآورد کسری حجم آبخوان‌های کشور بیانگر این است که از اوایل دهه۵۰ شمسی مازاد برداشت از آبخوان‌های کشور شروع شده، اما از اوایل دهه۷۰ شمسی، این روند شدت یافته و تقریباً هرسال بیشتر شده است.
بازوی تحقیقاتی مجلس در گزارشی که صرفا جهت اطلاع نمایندگان مجلس تهیه و خلاصه آن را منتشر کرده، می‌افزاید: در سال آبی گذشته یعنی از مهر۱۳۹۹ تا شهریور۱۴۰۰، میزان اضافه برداشت از آبخوان‌های کشور ۷.۴میلیارد مترمکعب بوده و هم‌اکنون میزان کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی به عدد ۱۴۳میلیارد مترمکعب رسیده که از کل آب تجدیدپذیر سالانه نیز بیشتر است. این گزارش با اشاره به اینکه منابع آب‌های زیرزمینی یک منابع استراتژیک در مواقع اضطراری برای کم کردن آثار خشکسالی یا کم‌آبی است، می‌افزاید: ایران به‌دلیل قرارگیری در کمربند خشک جهان و میزان بارش به نسبت کمتر نسبت به متوسط جهانی، روند خشکسالی و در چند دهه گذشته به‌دلیل تسهیل در بهره‌گیری از فناوری حفر چاه و پمپاژ، میزان بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی در دشت‌های مختلف روند صعودی به‌خود گرفته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: به دلیل نبود ضابطه قوی و ضعف نظارت جامع بر میزان برداشت و حفر چاه‌های متعدد به‌ویژه برای گسترش کشاورزی، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از ظرفیت تجدیدشوندگی صورت گرفته که تداوم آن می‌تواند امنیت کشور را در معرض تهدید قرار دهد. این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس هشدار می‌دهد: حکمرانی بخش آب و کشاورزی کشور به‌دلیل عرضه بیشتر از یک‌سو و توسعه مصارف آب‌بر بدون جامع‌نگری نسبت به تبعات اضافه برداشت از منابع آبی از دیگر سو، به کسری قابل توجه حجم آبخوان‌های کشور منجر شده و در شرایط کسری آبخوان، میزان آب برداشت شده از مقداری که به‌طور متوسط و از طریق بارش امکان جایگزینی و تجدید آن وجود داشته، بیشتر بوده و به تخلیه آبخوان‌ها و به افت تراز آب زیرزمینی می‌انجامد.
همزمان با انتشار این گزارش، شرکت آب و فاضلاب استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: به‌دنبال بی‌توجهی مشترکان بدمصرف آب به اخطارها، آب این دسته از مشترکان از روز یکشنبه ۱۷مهرماه در ساعاتی از روز قطع خواهد شد. سیدرسول باقری معاون امور مشترکان آبفای استان تهران با اعلام اینکه تهران با کمبود جدی منابع آبی و کاهش محسوس بارش‌ها مواجه شده، تأکید کرد: براساس قانون بودجه و همچنین ضرورت حفاظت از منابع آب که در سال‌های اخیر به‌علت تداوم خشکسالی با محدودیت مواجه شده، آب مشترکان بدمصرف در ساعاتی از روز قطع می‌شود.
او افزود: ۴درصد از مشترکان تهرانی بدمصرف هستند که ۱۰درصد از کل حجم آب شرب خانگی را مصرف می‌کنند و باید مشترکان بدمصرف حداقل ۲۵درصد از مصرف کنونی‌شان را کاهش دهند. او با تأکید بر اینکه الگوی مصرف آب در تهران ۱۴مترمکعب برای هر خانوار در ماه است گفت: مشترکانی که ماهانه تا ۲برابر الگوی مصرف یعنی ۱۴تا۲۸مترمکعب آب مصرف می‌کنند، «پرمصرف» و مشترکانی که ماهانه بیش از ۲برابر الگوی مصرف یعنی بیش از ۲۸مترمکعب آب مصرف می‌کنند، «بدمصرف» محسوب می‌شوند و همین دسته از این پس با قطع آب مواجه خواهند شد. به‌گفته معاون امور مشترکان شرکت آب و فاضلاب استان تهران گروه «بدمصرف‌ها» معادل ۳۱میلیون‌و۷۲۶ هزار و ۷۷۸ متر مکعب آب را در نیمه نخست امسال مصرف کرده‌اند.
پاییز کم‌بارش
سازمان هواشناسی هم در جدید‌ترین پیش‌بینی خود اعلام کرد: در پاییز امسال بارش‌ها در اکثر مناطق کشور کمتر از نرمال بوده و از اواسط آذرماه وضعیت بارش‌ها بهبود می‌یابد. این سازمان می‌افزاید: از نیمه مهر تا نیمه آبان۱۴۰۱ وضعیت بارش‌ها در کشور تا ۵۰درصد کاهش می‌یابد و این کاهش بارش به‌خصوص برای شمال‌غرب، شمال شرق و البرز مرکزی ۲۰ تا ۵۰درصد برآورد شده است. این سازمان می‌گوید: از نیمه آبان تا نیمه آذرماه نیز روند بارش‌ها با شدت کمتری ادامه دارد و بیشترین کاهش بارش‌ها مربوط به استان‌های غربی و جنوب‌غربی کشور خواهد بود. طبق این گزارش بارش در استان‌های گیلان، اردبیل و شرق آذربایجان شرقی در محدوده نرمال با گرایش اندک به بیش از نرمال است. به جز سواحل غربی خزر، در سایر مناطق کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از ۳۵درصد خواهد بود.
براساس اعلام سازمان هواشناسی از نیمه آبان تا اواسط آذرماه امسال، بارش تمامی مناطق کشور کمتر از نرمال است و بیشترین کاهش بارش این دوره در برخی مناطق به بیش از ۵۰درصد می‌رسد. کاهش بارش در استان‌های واقع در غرب و جنوب‌غرب و ۲سوی دامنه‌های البرز (به جز مناطق غربی آن) کاملا مشهود خواهد بود و در تمام مناطق کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از ۳۵درصد است.
پیش‌بینی سازمان یادشده از وضع بارش‌ها از نیمه آذر تا اواسط دی‌ماه هم بیانگر این است که وضع بارش به مقدار قابل توجهی بهبود می‌یابد و بارش در جنوب شرق، نوار شرقی، شرق البرز و بخش محدودی از غرب کشور کمتر از نرمال باشد، مناطق غربی خزر، استان اردبیل و جنوب غرب کشور، بارش در محدوده نرمال تا بیشتر از نرمال را تجربه خواهند کرد. انتظار می‌رود در مناطقی از شمال خلیج‌فارس، بارش در محدوده ۲۰ تا ۵۰درصد بیشتر از نرمال باشد.
