سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، آمارها نشان می‌دهد که فضای سرمایه‌گذاری از ابتدای تابستان دستخوش تغییرات جدی شده است؛ به‌طوری که در رویدادی کم سابقه همه بازارها ازجمله طلا و ارز و بورس با نزول مواجه شده‌اند اما بازار مسکن در حرکتی خلاف جهت، مسیر صعودی را در پیش گرفته است. رشد نقدینگی و میزان تورم همیشه یکی از عوامل اثر‌گذار بر بازارها بوده است. سوابق تاریخی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که نقدینگی در شرایطی که تورم ۲رقمی است تمایل دارد وارد بازارهایی شود که بیشترین رشد را در مقایسه با تورم دارد؛ بر همین اساس در طول سال‌های گذشته نخستین دغدغه سیاستگذاران پولی کنترل نقدینگی بوده است. در شرایطی که نرخ بهره واقعی در ایران منفی است، شرایط برای سیاستگذار پولی بسیار دشوار شده؛ زیرا بازگرداندن نقدینگی به بانک‌ها به همین راحتی میسر نیست و بازار سهام نیز با توجه به اینکه مدتی است در رکود است جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاران از دست داده است.
آمارها نشان می دهد دوره رکود در بورس طولانی شده و نرخ بهره مصوب بانکی ۱۸درصد است. سرمایه گذاران تمایل خود را برای سرمایه گذاری در بورس یا باز کردن حساب‌های بانکی بلندمدت از دست داده‌اند؛ زیرا نرخ تورم ۱۲ ماهه ارقامی بیش از ۴۰ درصد است، یعنی اینکه نرخ بهره واقعی در اقتصاد ایران با درنظر گرفتن نرخ سود بانکی منفی است. به همین دلیل برخی اقتصاددانان پیشنهاد می‌کنند بانک مرکزی نرخ سود را افزایش دهد. از سوی دیگر در طول چند ماه گذشته بانک مرکزی با وضع مقررات جدید در بازار ارز و در عین حال بازارگردانی از نوسان‌های قیمت ارز جلوگیری کرده و این روند با توجه به اثر‌گذاری نرخ طلا و سکه از بازار ارز روی بازار طلا و سکه نیز تأثیر گذاشته است.
به نظر می‌رسد مجموعه این عوامل از ابتدای تابستان آثار خود را در بازارها نمایان کرده و به چرخش نقدینگی به سمت بازار مسکن منجر شده است. آمارها نشان می دهد که در تیر ماه امسال همه بازارهای سرمایه گذاری در ایران با نزول مواجه شده اند. آخرین قیمت ثبت شده برای قیمت هر دلار آمریکا در تیر ماه امسال ۰.۹ درصد کمتر از قیمت‌های خرداد ماه بوده؛ یعنی سرمایه گذارانی که در تیرماه امسال دلار خریده‌اند، نه تنها سود نکرده‌اند بلکه با زیان نیز مواجه شده‌اند.
این روند نزولی روی قیمت طلا و سکه هم تأثیر داشته است به طوری که قیمت هرگرم طلا ۱۸ عیار در تیر ماه امسال ۵.۸۹ درصد و قیمت هر سکه ۴.۶۹ درصد پایین تر از قیمت‌های خرداد ماه بوده است. این آمارها همچنین نشان می‌دهد سهامداران بورس نیز در تیر ماه امسال به طور میانگین با ۴.۴ درصد زیان مواجه شده‌اند، ضمن اینکه آمار معاملات روزانه سهامداران نیز نشان می‌دهد بازار سهام با بیشترین میزان رکود از سال ۱۳۹۸ تاکنون روبه‌رو است.
با وجود نزول همه بازارها در تیر ماه امسال اما آمارها نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع مسکن در تهران در نخستین ماه از فصل تابستان بین ۶تا ۶.۵درصد رشد کرده و به رقمی در حدود ۴۲ میلیون تومان برای هر متر آپارتمان رسیده است. این بالاترین میزان رشد در همه بازار‌هاست و نشان می‌دهد به‌دلیل رکود در سایر بازارها، نقدینگی به سمت این بازار حرکت کرده است. به این معنا که سرمایه‌گذاران به‌دلیل آنکه نتوانسته‌اند از دارایی‌های خود در مقابل تورم از طریق سپرده‌گذاری بانکی، سرمایه‌گذاری در بورس، خرید طلا و ارز محافظت کنند ترجیح داده‌اند نقدینگی خود را راهی بازار مسکن کنند.
حرکت نقدینگی به سمت بازارهای حقیقی
کمیل طیبی، اقتصاددان
بازارهای دارایی از لحاظ سهمی که در سبد خانوار دارند بازدهی داشته اند. به عبارتی در بازارهای دارایی باید به حجم و ارزش دارایی که از سوی خانوارها به آن بازار اختصاص پیدا می کند، مورد بررسی قرار گیرد. در این بخش مسکن سهم بالایی را به خود اختصاص داده است. مسکن تحت تاثیر افزایش قیمت بازدهی مثبت داشته است. افزایش قیمت نیز عامل ترغیب کننده و اصلی برای سرمایه گذاری و گسیل سرمایه به این بخش شده است.
هر بازاری که رشد قیمت در آن بیشتر باشد انگیزه برای سرمایه گذاری در آن بیشتر می شود. بازدهی بازار مسکن بیشتر از بازارهای دارایی دیگر اعم از طلا، سکه، ارز، بورس، خودرو و… بوده است. پیش بینی هم این است که تا پایان سال همین منوال ادامه پیدا کند. باز هم مسکن در صدر بازدهی بازارهای دارایی خواهد ماند. در یک دوره خودرو با توجه به رشد ناگهانی و سرسام آور قیمت، هسته اصلی سرمایه گذاری شد. یعنی بازدهی آن به لحاظ قیمتی آنقدر افزایش پیدا کرد که مردم تمام سعی خود را برای خرید خودرو بکار بستند. در حال حاضر بازارهای دیگر به لحاظ اینکه سهم کمتری از نظر ارزش دارایی که توسط خانوارها به آنها تخصیص داده می شود، از بازده کمتری برخوردار بوده اند. از سوی دیگر بازار طلا و سکه تحت تاثیر بازار جهانی هم است. نوسان جهانی قیمت طلا بر بازار داخلی تاثیرگذار است.
بازار مسکن تا زمانی که به یک رکود وسیع و دامنه دار برخورد نکند، شرایط همین است. به نظر می رسد تداوم سرمایه گذاری در بخش مسکن را داشته باشیم. در بازار خودرو نوسان چندانی دیگر مشاهده نشد. اما آمارها در بخش مسکن به طور مثال میانگینی که هر دفعه برای هر متر مربع قیمت مسکن اعلام می شود، رشد قیمت را نسبت به آمار قبلی نشان می دهد. دلیل بازدهی بالا همین اتفاق است. هرچند خودرو باز هم نسبت به دیگر کالاها بازدهی بالاتری داشته اما در بازارهای دارایی دیگر این بازدهی به حداقل رسیده است.
به طور کلی باید میانگین بازده بازارهای دارایی را در یک فصل یا یک ماه درنظر گرفت. اما به نظر می رسد با توجه به شاخص ها، بیشترین بازده متعلق به بازار مسکن خواهد بود. اما در این شرایط بازار ارز برای اینکه از بازار سرمایه عقب نماند، حالت افزایشی به خود گرفته است.
به طور کلی اگر کاهش نرخ ارز باثبات باشد التهاب از بازارهای سودده که سوددهی آنی دارند به سمت بازارهایی خواهد رفت که شکل حقیقی بیشتری دارند. بنابراین نقدینگی نیز در همین راستا به سمت بازارهای حقیقی حرکت خواهد کرد. با کاهش نرخ ارز جهت‌دهی به نقدینگی بهتر خواهد شد و بخش صنعت، کشاورزی، تولید و… از سرمایه‌ها نفع می برند. هر چه ثبات بیشتری در نرخ‌ها ایجاد شود به‌طور قطع تأثیرگذاری بیشتری در بازارهای حقیقی‌تر ایجاد خواهد شد که اثرات مستقیم و غیرمستقیمی در اقتصاد خواهد گذاشت. البته مهم است که در شرایط ریزش نرخ ارز یک سیاست‌گذاری درستی وجود داشته باشد که به سود ثبات اقتصادی باشد.
