فقط ۴ درصد تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی می رسد/سهم اندک تولید از تسهیلات بانکی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، بنگاه های اقتصادی در ایران از تقابل بانکها برای پرداخت تسهیلات رنج می برند. در حالی در کشورهای دیگر مانند کره جنوبی بیشترین تسهیلات بانکی به بنگاههای اقتصادی می رسد که در ایران این بنگاه ها سهم بسیار ناچیزی از این منابع دارند. بر اساس آمار منتشر شده کره جنوبی ۸۰ درصد تسهیلات بانکی‌ را به بنگاه‌های اقتصادی می‌دهد اما در ایران فقط ۴ درصد تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی داده می‌شود. تسهیلات کلان برای بانکها سودآوری بسیاری دارد و صرفه با پرداخت تسهیلات کلان به مشتریان خاص است. از این رو سر بنگاههای اقتصادی که بیشتر کوچک و متوسط را شامل می شود از منابع بانکی بی کلاه می ماند. نرخ سود تسهیلاتی که سیستم بانکی به بنگاه اقتصادی پرداخت می کند کم است و در مقابل نرخ سود تسهیلات کلان ناچیز است. همین اتفاق کناره گیری نظام بانکی از حمایت از تولید را رقم زده است.

این در حالی است که چندی پیش رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی تفاوت قائل شوند و به بنگاه‌هایی با عملکرد شفاف وام پرداخت کنند.  محمدرضا پورابراهیمی با بیان این مطلب اظهار داشت: درحال حاضر ۸۵ هزار واحد تولیدی در کشور وجود دارد که ۱۵ درصد آنها تعطیل، ۲۵ درصد نیمه تعطیل و تنها ۶۰ درصد فعال هستند.

وی ادامه داد: باید تلاش کنیم از ظرفیت بنگاه‌های اقتصادی که توجیه اقتصادی دارند، استفاده و بنگاه‌های اقتصادی غیرفعالی که امکان فعالیت دارند را ساماندهی کنیم.  رییس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره سلامت نظام بانکی کشور گفت: بسیاری از سامانه‌ها در نظام بانکی با هم در ارتباط نیستند و امکان پردازی و تحلیل محتوایی وجود ندارد؛ براین اساس باید سامانه یکپارچه اطلاعات استقرار یابد.  وی گفت: نظام بانکی در پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی تفاوتی بین بنگاه‌هایی که عملکرد آنها شفاف است و بنگاه‌های دیگر که فعالیت آنها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، قائل نیست. در حالی که باید در پرداخت تسهیلات این امر مورد توجه قرار گیرد.

علت بی رغبتی بانکها به تسهیلات دهی

یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی

بانکداری در کشور ما فقط مختص خود ایران است. بانکداری به معنای واقعی و مورد قبول جامعه بین الملل با سیستم بانکی ایران کاملا تفاوت دارد. به عنوان مثال در کره جنوبی، بانکهای خارجی در بانکهای داخلی این کشور سرمایه گذاری می کنند. چراکه پول در دنیا زیاد است و سرمایه گذار برای آن نیست، در این کشور با سود حداقلی سرمایه گذاری های بسیاری انجام شده است.

در نظام بانکی ما نه نرخ سود آزاد است نه نرخ تسهیلات. سودی که بانکها از سپرده گذاری مردم می گیرند ۱۸ درصد است که باید در تسهیلاتی که به بنگاه های اقتصادی می پردازند نیز همان سود ۱۸ درصد را دریافت کنند. این اقدام هیچ سودی برای سیستم بانکی ندارد و با صرفه نیست. بانک هم خیریه نیست که انتظار داشته باشیم تمام مشکلات مالی در تمامی حوزه ها را تقبل کند. سیستم بانکی باید منابع را جمع آوری کند، تخصیص دهد و سود بگیرد. زمانی که این همه تکالیف به بانکها تحمیل می شود و اگر در پرداخت آن کوتاهی شود، توبیخ در کار است مشخص است در این بین بنگاه اقتصادی سهمی نخواهد برد.

با این تفاسیر رغبتی برای پرداخت تسهیلات به بنگاه های اقتصادی وجود ندارد. تکالیف دستوری هم تمامی ندارد. انواع وام ها اعم از وام ازدواج، مسکن، فرزند آوری و… برای نظام بانکی کفایت می کند. از سوی دیگر با این اتفاقات، بانکها از رقابت و بانکداری کردن دور شده و به سمت شرکت داری می روند. تسهیلات را هم به شرکت های خود می دهند. هر چند آمار ۴ درصدی تخصیص تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی نیز ابهاماتی دارد. به نظر می رسد این آمار از نمونه های خاصی استخراج شده است. چراکه اگر واحدهای متعلق به بانکها هم در این آمار لحاظ می شد آمار تغییراتی پیدا می کرد. این درست نیست که تمام نگاه ها سمت این باشد که بانک تسهیلات بدهد. این برداشت نادرست و غلط است.