موج جدید تذکرات نمایندگان مجلس به دولت برای افزایش قیمت ها/ناتوانی دولت در مهار گرانی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز ، گرانی های اخیر در حالی اتفاق افتاده که اوایل خردادماه در راستای حذف سیاست ارز ترجیحی مبنای محاسبات حقوق ورودی در گمرک از ۴۲۰۰ تومان به نرخ سامانه ETS تغییر کرد. سخنگوی دولت در اظهاراتی بخشی از افزایش قیمت کالاهای مختلف را به افزایش نرخ محاسبه حقوق گمرکی نسبت داده و بیان کرد که دولت تمهیداتی را برای تعدیل اثر آن بر قیمت‌ها در نظر گرفته است. با این حال مجلس مخالف این موضوع بوده و معتقد است دولت می‌تواند روش‌های دیگری را برای جلوگیری از این موضوع پیش بگیرد. اما در این بین حق با دولت است یا مجلس و چگونه می‌توان این سیاست را به شکل درست اجرا کرد؟

نایب رئیس کمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه همه مردم در وضعیت سختی به سر می‌برند از ریس جمهوری خواست اگر لازم است نسبت به ترمیم تیم اقتصادی دولت اقدام کند. سیدجواد حسینی کیا در تذکری به رییس جمهوری گفت: گرانی بیداد می‌کند و قیمت‌ها سر به فلک کشیده و گوشت و مرغ و لبنیات از سفره مردم پر کشیده و عدم نظارت جدی دولت صدای مردم را درآورده است.

وی خطاب به رییس جمهوری گفت: آقای رییسی به مردم قول دادید که نقدینگی را کنترل کنید؛ عدم برنامه‌ریزی تیم اقتصادی دولت، قیمت‌ها را نجومی و مسکن را دست نیافتنی کرده است و قیمت دلار بالای ۳۰ هزار تومان و سایه آن بر کالا‌های اساسی صدای مردم را درآورده است. این نماینده مجلس افزود: آقای رییس جمهوری پشتوانه رای شما اقشار متوسط و پایین جامعه است. همه در وضعیت سختی به سر می‌برند و چاره اندیشی جدی و فوری می‌طلبد و اگر لازم است، تیم اقتصادی‌تان را ترمیم کنید چراکه مردم بیش از این تحمل فشار را ندارند.

این در حالی است که یکی دیگر از نمایندگان مجلس در واکنش به گرانی های سرسام آور هفته های اخیر گفته است اینکه در صداوسیما اعلام می کنند که قیمت روغن تغییر نکرده است و خانواده چند نفری از یارانه اش مبلغی هم اضافه می آورد دروغ است. نباید اطلاعات غلط به مردم بدهند. عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به گرانی کالاها در کشور، گفت: قیمت اجناس ساعتی تغییر می کند، این در حالی است که دولت در قانون بودجه مکلف شده است که قیمت اقلام اساسی را براساس قیمت شهریور ۱۴۰۰ ارائه دهد اما واقعیت قیمت کالاها و بویژه مواد غذایی چنین مسئله ای را بیان نمی کند .

سیدغنی نظری با بیان این مطلب گفت: مجلس مصر است که قانون بودجه اجرایی شود. بزرگترین مشکل ما اظهار نظر افراد غیرمرتبط در دولت است. آن آقایی که اظهار نظر کرده که چهار کالا گران می شود در حوزه مسئولیت این موضوع نیست. چراکه الان نه چهار کالا بلکه صدها کالا گران شده است. آقایان به این مسئله توجه داشته باشند که بسیاری از کالاها از قیمت سایر کالاها تبعیت می کنند. کالای واسطه ای و سرمایه ای هستند و در تولید نقش دارند.

وی ادامه داد: یک لاستیک ماشین که ۳۰درصد و بی ضابطه گران می شود باعث می شود که اتوماتیک وار حمل و نقل در کشور گران شود. بنده عضو شورای عالی بیمه کشور هستم نمی دانم چرا باید نرخ بیمه اینقدر گران شود. شرکت های بیمه کمتر از سی درصد خسارت می دهند ۷۰درصدشان سود است و این گرانی ها غیرقانونی و بی ضابطه است. بهانه می آورند که چون دیه گران می شود بیمه هم باید گران شود مگر چه تعدادتصادف منجر به فوت یا منجر به جرح داریم که باید بیمه گران شود.

نظری تاکید کرد: ایرادی که ما داریم این است که فکر می کنیم باید هرسال در یکم فروردین همه چیز گران شود و این ضعف نظارت هم از مجلس و هم از دولت است. وی گفت: دولت قول داده است که در مورد کنترل قیمت ها کار کند مدعی هستند که یارانه های که می دهند می تواند پوشش دهد اما واقعیت این است که این یارانه پوشش نمی دهد. اینکه در صداوسیما اعلام می کنند که قیمت روغن تغییر نکرده است و خانواده چند نفری از یارانه اش مبلغی هم اضافه می آورد دروغ است نباید اطلاعات غلط به مردم بدهند.

نماینده خلخال در مجلس گفت: مجموعه عوامل داخلی‌ و خارجی در تورم موثر است. دولت باید به عنوان متولی اجرایی کشور برنامه های اقتصادی مناسبی برای سروسامان دادن به وضعیت فعلی داشته باشد. طاقت مردم تمام شده‌ است مردم ما مردم شریفی هستند برخی از آنها با سیلی صورتشان را سرخ نگه می دارند. ما انتظار داریم دولت برنامه داشته باشد که این گرانی ها کنترل شود.

بی تدبیری در مدیریت اقتصاد 

مرتضی افقه، اقتصاددان

ساختار اقتصاد ایران وابستگی شدیدی به تجارت خارجی دارد. بعد از گذشت حدود چهار سال از شرایط تحریمی، تمامی ذخایری که دولت می توانست از آنها برای تامین کسری بودجه استفاده کند به اتمام رسیده و یا به پایان خود نزدیک شده است. در حال حاضر در شرایطی قرار داریم که هیچ راهکاری به جز رفع تحریم ها نمی تواند شرایط را تغییر دهد. اینکه چطور و چگونه می توان تحریم ها را لغو و اثرات آن را خنثی کرد به دولت بستگی دارد.

بدون رفع تحریم ها و عادی سازی جریان تجارت، که بتوان از طریق آن کالاها را به بازارهای جهانی عرضه کرد، چاره ای وجود ندارد. باید سیاست خارجی و جریان تجارت برای واردات نیازهای بخش تولید تقویت شود. چراکه هر آنچه راهکار و فرمول برای کنترل گرانی ها و حفظ متغیرهای اقتصادی وجود داشته بکار گرفته شده و نتیجه ای نداشته است.

با افزایش قیمت شدید یک کالا، به همان نسبت باید انتظار افزایش قیمت کالاهای مرتبط، مکمل و جانشین و همچنین آن‌هایی که زنجیره تولیدشان به این کالاها متصل است را داشته باشیم. ضمن اینکه تورم انتظاری هم ایجاد می‌کند؛ چرا که مردم اگر تصور کنند که کالاهای دیگر به همین دلایل یاد شده ممکن است گران شود، تقاضاهای تصنعی برای فرار از گرانی‌های آینده افزایش پیدا می‌کند و خود همین انتظارات، افزایش قیمت کالاهای دیگر را تسریع می‌بخشد.

اما دلیل عمده گرانی ها همین نوسانات شدید نرخ ارز است. به دلیل اینکه نرخ ارز نقش تعیین کننده ای در متغیرهای دیگر اقتصادی دارد، با هر نوسان قیمتی بلافاصله تاثیر خود را در دیگر بازارها می گذارد. امروز به دلیل تحریم ها محدودیت در ذخایر ارزی اتفاق افتاده است. هرچند دولت مدعی است که بیشتر از هر زمان دیگر نفت فروخته شده است و پول آن نیز وارد کشور می شود.

اما اگر این ادعا درست باشد ارزهای ناشی از فروش نفت باید ابزار مناسبی برای کنترل نرخ ارز و به دنبال آن دیگر بازارها برای دولت شود. اینکه دولت اقدامی در این رابطه انجام نمی دهد یا به دلیل ادعای نادرست فروش نفت و ورود ارز ناشی از آن است و یا دولت با احتیاط رفتار می کند. اگر حرمت دولت بر مبنای نگاه احتیاطی باشد شاید پیش بینی شرایط سخت تر را کرده و برای آن زمان برنامه ریزی کرده است.