مشاوره آنلاین، بازوی توسعه سلامت یا راهکار نهایی؟

استفاده از ابزارهای آنلاین سلامت یکی از ترندهای روز در سال‌های اخیر است. اپلیکیشن‌های ارائه خدمات سلامت هم یکی از این ابزارها و اتفاقا از پرطرفدارترین‌هایشان است. امکان مشاوره با پزشک و دسترسی به امکاناتی از جمله آزمایش در محل شرایطی را فراهم کرده که این پلتفرم‌ها در زمان همه گیری کرونا محبوب‌تر از قبل شوند و اتفاقا بیشتر مورد استفاده و توجه کاربرانشان قرار بگیرند.

منتقدان همه‌گیری تکنولوژی در زندگی روزمره بر این باورند که نفوذ بی‌حد تکنولوژی موقعیتی را ایجاد کرده که بر اساس آن آرامش و امنیت زندگی بشر امروز به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده است. اما حقیقت این است که همین توسعه تکنولوژی با وجود اثرگذاری بر جریان روزمره زندگی و ساخت فضایی پر سرعت؛ امکانات ویژه‌ای همچون دسترس پذیری را هم برای انسان دنیای امروز فراهم کرده است.

یکی از این امکانات قابل توجه اپلیکیشن‌های سلامت آنلاین، تله هلث یا به طور کلی توسعه سلامت الکترونیکی است. فعالان حوزه نوآوری در ایران هم از این تغییر و تحول بزرگ جا نمانده‌اند و در راستای پیشبرد برنامه‌های توسعه سلامت الکترونیکی هر کدام به نوعی قدم برداشته‌اند. در حال حاضر چند پلتفرم در این حوزه فعال هستند که هرچند همه آنها قدمت و پیشینه‌ای چندین و چند ساله ندارند اما اهمیت حضورشان در زندگی روزمره شرایطی را ایجاد کرده که به یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی تبدیل شده‌اند.

رشد مشاوره آنلاین پزشکی بعد از کرونا

دکترساینا هم به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پلتفرم‌های سلامت الکترونیکی برای ارائه بیشترین خدمات ممکن به کاربران خود در تلاش است. علاوه بر دکترساینا چند اپلیکیشن دیگر هم در این حوزه وجود دارند که فعالیت خود را در سال‌های اخیر، مخصوصا بعد از همه‌گیری کرونا افزایش داده‌اند. همه‌گیری کرونا از آن دست ماجراهایی بود که اهمیت نیاز به خدمات سلامت الکترونیکی را چندین برابر بیشتر نشان داد.

در شرایط همه‌گیری کرونا دسترسی به پزشک، آزمایشگاه، خدمات مشاوره روانشناسی و خدماتی از این دست خیلی ساده نبود. علاوه بر آن روزهای ابتدایی همه‌گیری ویروس کرونا موقعیتی را ایجاد کرده بود که پرسش درباره این بیماری بسیار زیاد شد. هر علامتی به نظر افراد نشان از آغاز حمله کرونا به بدن بود و برای شناسایی و تشخیص علایم؛ مشاوره با پزشکان متخصص بهترین راهکار ممکن بود و البته همچنان است.

دریافت خدمات سلامت و مشاوره پزشکی همچون آزمایش کرونا، مشاوره درباره علائم و نشانه‌های کرونا و مواردی از این دست، از مهم‌ترین مسائلی بود اپلیکیشن‌های سلامت ایرانی بعد از شیوع کرونا به آن توجه کردند. در این بین دکتر ساینا نیز با ارائه خدماتی در این راستا با ایجاد بخش پاسخ به پرسش‌های کرونایی سعی کرد تا نیاز کاربران خود را پاسخ دهد. علاوه بر آن دکترساینا در اپلیکیشن خود به طور مستمر مقالات به روز و کارشناسی شده‌ای برای مواجه شدن با این بیماری ارائه داد.

تحول دیجیتال و رشد سلامت

به هر حال یکی از مهم‌ترین نکاتی که اپلیکیشن‌های حوزه سلامت بر این باورند که رشد آن به بهبود این بخش کمک قابل توجهی خواهد کرد؛ توسعه و رشد ساختار دیجیتال کشور است. مفهومی که تحت عنوان تحول دیجیتال مورد توجه قرار گرفته است. تحول دیجیتال برای نظام سلامت امری الزام آور است و صنعت بیمه موتور این تحول خواهد بود. همچنین سهم ۷۸ درصدی نسخه‌های دیجیتال از نسخ صادر شده برای بیماران، چالش‌ها و فرصت‌های نسخه الکترونیکی برای درمانگران نیز همواره از طرف این اپلیکیشن‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

در حالی که میلیاردها تومان برای تربیت و آموزش یک پزشک هزینه می‌شود تا به درمان مردم بپردازد، شاهد به کارگیری پزشکان در منصب‌های دولتی مثل وزارت بهداشت، کمیسیون بهداشت مجلس یا ریاست سازمان‌هایی مانند بخش غذا و دارو هستیم. وقتی فرد در این صنف فعالیت می‌کند و مسئولیت می‌گیرد، تضاد منافع پیدا کرده و مدیریت درمان کشور را با مشکلات زیادی رو به رو می‌کند.

«مهدی خدادادی» هم بنیان‌گذار و مدیر عامل دکترساینا هم در یکی از مصاحبه‌های خود با تاکید بر اینکه دکترساینا اولین گروه مشاوره آنلاین پزشکی است و تجربه‌های این پلتفرم بیانگر تمایل پایین پزشکان در روزهای اول نسبت به ارائه خدمات در چنین سامانه‌ای است، گفته بود: «چالش‌های فرهنگی، اقتصادی، ارتباط موثر بین پزشک و بیمار و همچنین اهمیت معاینه بالینی و حضوری از مواردی بود که پزشکان در اولین مواجهه با این سرویس بیان می‌کردند.»

از همین رو است که پیشرفت عملکرد اپلیکیشن‌های مشاوره پزشکی ایرانی هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این اپلیکیشن‌ها هرچند در زندگی روزمره جای خود را باز کرده‌اند اما باید دید در مقایسه با یکدیگر چه خدماتی را و بر اساس چه استانداردهایی ارائه می‌دهند. یکی از پرچالش‌ترین خدماتی که وزارت بهداشت هم همواره نسبت به آن واکنش نشان داده‌است؛ بحث فروش آنلاین دارو است که برخی اپلیکیشن‌های مشاوره پزشکی آنلاین هم به آن ورود کردند.

این حوزه از پرچالش‌ترین فعالیت‌هایی بود که رگولاتوری همواره تلاش کرد، فعالیت اپلیکیشن‌های مشاوره پزشکی آنلاین را در آن متوقف کند. این در حالی است که برخی از این اپلیکیشن‌ها همچنان در آن ادامه فعالیت می‌دهند و برخی دیگر از ابتدا به آن ورود نکردند. همچنین همانطور که پیش از این هم اشاره شد، ارائه خدمات آزمایش در محل نیز از خدمات جالب توجه اپلیکیش‌های مشاوره‌پزشکی ایرانی است. همه خدماتی که اپلیکیشن‌های مشاوره آنلاین پزشکی ارائه داده‌اند، در شرایطی است که مدام زیرذره‌بین قرار داشتند.

مشاوره پزشکی آنلاین جایگزین نیست، بازوی کمکی است

خوشبختانه وضعیت استارتاپ‌های حوزه سلامت و ارتباطشان با جامعه پزشکی، کمی متفاوت‌تر از دیگر مشاغل است. هیچوقت شاهد اعتراض گروهی یا تجمع پزشکان در مقابل دفتر یکی از این استارتاپ‌ها نبوده‌ایم. به نظر می‌رسد جامعه پزشکی با صبر و آرامش بیشتری با دنیای نوآورانه مواجه شده است.

هرچند اقداماتی است که نه از طرف پزشکان به صورت فردی بلکه به شکل کلان از طرف نهادهای مرتبط با آنها علیه استارتاپ‌های حوزه سلامت تا امروز شکل گرفته، بیشتر آنها را دچار چالش‌هایی کرده است که فعالیت را برایشان کمی کند کرده است. در چنین شرایطی بررسی و مقایسه عملکرد اپلیکیشن‌های مشاوره آنلاین پزشکی بیانگر این موضوع است که هر قدر تمرکز تصمیم‌گیران یک اپلیکیشن بر جریان توسعه خدمات بیشتر بوده، در نهایت شاهد رضایت بیشتری هم از طرف کاربران بوده‌ایم.

 به هر حال قرار نیست مشاوره پزشکی آنلاین تبدیل به رقیب پزشکان شود. اپلیکیش‌های مشاوره آنلاین پزشکی یکی دیگر از بازوهای توسعه سلامت در جامعه هستند که در پی بهبود عملکردشان، شاهد رشد استانداردهای سلامت در جامعه هم خواهیم بود. همین چند مشاوره آنلاین معتبر اگر شاخص‌ها و استانداردهای جهانی در این حوزه را مورد توجه بیشتری قرار دهند به طور قطع نتیجه نهایی هم مطلوب‌تر خواهد بود.