سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
احسان سلطانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مشکل اصلی این است که تعداد قابل توجهی صنایع بزرگ و بالادستی انواع و اقسام رانت، مواد معدنی، گاز، برق، نفت و به طور کلی انواع حمایت‌ها را دریافت می‌کنند. همچنین تعداد زیادی واحد خرد در کشور وجود دارد، اما تعداد واحدهای کوچک و متوسط در این میان کم است.
بنابراین به گفته وی کشور دچار یک وضعیتی به نام شکاف متوسط است که یعنی تعداد واحدهای کوچک و متوسط در ایران نسبت به کشورهای اروپایی، آسیایی و غیره کم است. در عین حال همه توجه و تمرکز دولت‌ها در دو دهه اخیر روی واحدهای بزرگ بالادستی متکی رانت منابع مانند فولاد، پتروشیمی، نفت و گاز و سایر صنایع بزرگ بوده است. رشد این واحدهای بزرگ نیر سه تا چهار برابر واحدهای کوچک و متوسط بوده است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ایران در مورد صنایع کوچک و متوسط نسبت به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وضع خوبی ندارد و دچار خلاء است، تصریح کرد: علت خلاء یاد شده این است که تمرکز دولت و مجلس عموما بر صنایع بزرگ، خصولتی و شبه دولتی بوده و صنایع کوچک و متوسط تقریبا به حال خود رها شده‌اند. برای مثال آقای روحانی – رییس جمهور – طی هشت سال اخیر فقط یک یا دو بار در مراسم روز صنعت و معدن شرکت کرده، اما در افتتاح تمام طرح‌های فولادی و معدنی حاضر بوده است.
اشتغال صنعتی در ۱۰ سال گذشته کمتر شد
وی با بیان اینکه نتیجه روند تشریح شده این است که اشتغال صنعتی طی ۱۰ سال اخیر کمتر شده که بیشتر نشده است، اظهار کرد: راهکار این است که به صنایع کوچک و متوسط توجه شود و حتی پیشنهاد من این است که وزارت صنایع کوچک و متوسط تشکیل شود، چرا که وزارت صنعت عملاً به این صنایع توجه نمی‌کند. برای مثال تولید فولاد در دولت یازدهم و دوازدهم دو برابر شد، اما صنایع کوچک و متوسط افول کردند. این یک فاجعه است که بر اشتغال و ارزش افزوده اثرگذار است.
به گفته این کارشناس اقتصادی استان‌های اصفهان، یزد، سمنان، قزوین و سایر استان‌هایی که دارای ساختار قوی صنایع کوچک و متوسط هستند، تولید ناخالص، سرانه سپرده بانکی و در مجموع ثروت و قدرت اقتصاد بالاتری نسبت به استان‌های فاقد ساختار قوی در این بخش دارند. به طور کلی توسعه صنایع کوچک و متوسط به افزایش ثروت، کاهش نابرابری، ایجاد اشتغال، توزیع درآمد و توسعه اقتصاد محلی منجر خواهد شد.
راه حل، توسعه صنایع کوچک و متوسط در قالب خوشه‌ها
وی با بیان اینکه همه دولت‌ها به ویژه دولت دهم و یازدهم به صنایع کوچک و متوسط بی‌توجه بودند، گفت: راهکار اصلی توسعه صنایع کوچک و متوسط در قالب خوشه‌های صنعتی است و این خوشه‌ها باید در هر استانی بر اساس مزیت‌های نسبی، تاریخچه و سایر پارامترها رشد کند. برای مثال می‌توان خوشه‌های صنعتی صنایع غذایی را در خراسان گسترش داد. البته واحدهای کوچک و متوسط می‌توانند حول یک واحد بزرگ پیشران نیز شکل بگیرند.
سلطانی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اینکه تمرکز برای توسعه باید بر صنایع بزرگ باشد یا صنایع کوچک و متوسط، اظهار کرد: اطلاعات کشور های عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی که همه کشورهای توسعه یافته هستند نشان می‌دهد سهم واحدهای کوچک و متوسط در در تولید ناخالص داخلی و صادرات بیشتر است. البته واحد کوچک و متوسط در این کشورها در قالب خوشه‌های صنعتی هستند. نمی توان فقط یک کشور مانند کره که زیاد هم به آن استناد می‌شود را ملاک در نظر بگیریم. ساختار توسعه در زمینه های مختلف متفاوت است و نمی‌توانیم بدون در نظر گرفتن سایر پارامترها فقط در بخش واحدهای بزرگ خصولتب خود را با کره مقایسه کنیم، بلکه باید همه کشورها بررسی شود.
چرا اولویت صنایع کوچک است نه بزرگ؟
وی با بیان اینکه کمتر از ۱۰ درصد واحدهای بزرگ، بخش خصوصی واقعی است، گفت: ساختار کشورها متفاوت است. در آمریکا، کره و ژاپن هم بیشتر تمرکز بر صنایع بزرگ است، اما در ایتالیا، آلمان، انگلیس و چین صنایع بزرگ به این شدت حضور ندارند. ما با واحدهای بزرگ مخالفتی نداریم، اما هر چیز باید جای خودش باشد. در ساختار اقتصاد رانتی و خصولتی ایران، واحدهای بزرگ برای عموم فایده‌ای نخواهند داشت. بزرگترین بنگاه کشور فولاد مبارکه است که تحت مدیریت ایمیدرو فعالیت می‌کند و ایمیدرو هم زیر مجموعه وزارت صمت است که همواره رانت از جمله برق، آب و کارگر ارزان دریافت می‌کند و در نهایت شاهد برپا شدن فساد در این مجموعه‌ها هستیم؛ بنابراین بهتر از واحدهای خصوصی یعنی کوچک و متوسط‌ها رشد کنند.
به گفته وی اگر به دنبال مردمی شدن اقتصاد، توزیع ثروت ایجاد اشتغال و رفاه و حل مشکلات مناطق محروم هستیم راهی جز رشد واحدهای کوچک و متوسط و بخش خصوصی نداریم.
این کارشناس اقتصادی همچنین راهکارهای حمایت از صنایع کوچک و متوسط را گفت رانت منابعی که همه بزنه بالادست اختصاص پیدا می‌کند باید به صنایع پایین دستی هم ارائه شود در زمینه تحقیق و توسعه آموزش صادرات از آن حمایت کنند.
به گزارش ایسنا، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و شرکت‌های استانی تابعه آن اکنون با دارا بودن ۵۰۵ شهرک و ۳۲۴ ناحیه صنعتی و سه منطقه ویژه اقتصادی درحال بهره‌برداری، ۸۱ شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، ۶ شهرک فناوری، ۴۰ مرکز خدمات فناوری و کسب و کار، ۲ مجتمع فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری، ۹۳ هزار و ۹۲۳ قرارداد منعقده و بهره‌برداری از ۴۸ هزار و ۱۲ واحد صنعتی و سه هزار و ۱۴۵ واحد کارگاهی، زمینه اشتغال مستقیم ۹۶۲ هزار و ۲۴۳ نفر را در سراسر کشور فراهم کرده است.
از سال ۱۳۹۳ به مناسبت پنجاهمین سالروز تأسیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و بنا به تصویب شورای فرهنگ عمومی، ۲۱ مرداد در تقویم رسمی کشور به‌عنوان “روز حمایت از صنایع کوچک” نامگذاری شده است.
