بیراهه حمایت از مرورگرهای بومی

به گزارش کسب و کار نیوز، پروژه مرورگر، جویشگر و خانواده جستجوگران در ایران ۱۰ سالی است که زمزمه می شود و مسئولان و نهادهای مختلفی در اندیشه راه اندازی آن هستند که خروجی آن با آرزوها و آمال ها همخوانی ندارد؛ چراکه «خشت اول چون نهد معمار کج، تا ثریا می رود دیوار کج!»
در این میان اپراتور همراه اول در حالی از مرورگر بومی خود به نام «ذره‌بین» پرده برداری کرده که کم نداریم «فایرفاکس های ایرانی» که راه را به اشتباه رفتند و بیراهه را برگزیدند. آنچه در این میان حیف و میل می شود سفره حمایت هایی است که به اشتباه پهن شده و چندی بعد برچیده می شود.
در این راستا رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به راه‌اندازی مرورگر بومی ذره‌بین توسط اپراتور همراه اول گفت: این موتور جست‌وجو از قابلیت‌های محلی خوبی برخوردار است و امیدواریم بخش بزرگی از نیازهای مردم را به مراتب از مرورگرهای خارجی بهتر تامین کند.
سیدابوالحسن فیروزآبادی در مراسم افتتاح مرکز مانیتورینگ پلتفرم‌های دیجیتال همراه اول، با بیان اینکه امروز شاهد افتتاح یک مرکز مدرن در حوزه مانیتورینگ شبکه بودیم، گفت: دراین مرکز تمهیداتی دیده شده که وضعیت به‌کارگیری سکوها، برنامک‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی رصد شود. در این مرکز VODها، سکوی آموزشی شاد، پیام‌رسان‌ها که حداقل شامل چهار پیام‌رسان با تاثیر وسیع ملی هستند، برای استفاده مردم مانیتور می‌شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی خاطرنشان کرد: دراین راستا وعده دادیم که اگر همراه اول بتواند اپلیکیشن مرورگری را ارائه دهد که تعداد زیادی از مردم ایران استفاده کنند، ما هماهنگی‌های لازم بین دستگاهی را فراهم می‌کنیم که کاربر وقتی وارد محیط می‌شود، برای یک بار وارد شود و در طول روز در اپلیکیشن‌های مختلف بتواند با همان یک بار ورود کارش را انجام دهد. این کار در ادامه نظام هویت معتبر است و ما به دنبال تسهیل کاربر و تسهیل تبادلات بین‌دستگاهی هستیم.
«کسب و کار» در گفتگو با دو کارشناس، سرنوشت مرورگرهای بومی را بررسی می کند.

ویژه‌خواری در مرورگرها

عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی
در کشور یک روز می خواهند سیستم عامل ملی راه اندازی کنند، روزی دیگر می خواهند مرورگر ملی راه بیندازند و روز بعد در اندیشه موتور جستجوی و سپس اندروید ملی هستند. مسئولان ظاهر این کار را می بینند؛ اما باطن و پشت پرده را نمی بینند. مولوی در مثنوی معنوی در دفتر پنجم بخش ۵۹ داستان کنیزک را روایت می کند. متاسفانه مدیران و مسئولان ما مثنوی را نخوانده اند. اگر این مدیران و مسئولان و مهندسان کمی به این گنجینه ادبی و مدیریتی کشور توجه می کردند این ادعاها را نمی کردند چون می دانستند یک کوه یخ قسمت زیرین هم دارد و باید به قسمت زیرین توجه شود.
باید دانست هر کار الزامات خاص خود را دارد. هر پروژه ای باید منابع مناسب، طرح و پلان مشخص و توجیه علمی، فنی و از همه مهم تر اقتصادی داشته باشد. ما در بحث مرورگر هیچ طرح و پلان مشخصی نداریم و فقط دوست داریم یک مرورگر ملی بسازیم. البته یک سفره هم پهن است!
این در حالی است که در کشورهای دیگر هم مرورگرها و جویشگرهای ملی موفق نبوده اند. البته در برخی کشورها همچون روسیه «یاندکس» موتور جستجوی ملی این کشور شده و مردم ملزم به استفاده از این موتور جستجو هستند. در چین نیز «بایدو» رقیب بدون منازعی شده که مردم ملزم هستند از آن استفاده کنند.
در این میان هیچ نمونه موفقی از موتور جستجوی ملی در هیچ کشوری ندارید مگر برای زبان های خاص و موتورهای جستجوهای خاص. به طور مثال «دیجی کالا» و «آمازون» موتور جستجوی خاص هستند. طبیعی است که یک ایرانی برای خرید یخچال به دیجی کالا مراجعه می کند نه گوگل. اگر در این میان سرمایه گذاری هم شده روی موتورهای جستجوی خاص شده که مربوط به مردم آن کشور باشد. باید حواسمان باشد که کجا حمایت می کنیم. البته روسیه و چین به دلیل توجیه امنیتی به این سمت رفته اند و سرمایه گذاری لازم را با آدم های درست انجام داده اند نه آدم هایی که در فکر منافع شخصی خود هستند. این کشورها با برنامه بودند و طبق برنامه جلو رفتند. ما در کشورمان چند پروژه ملی در حوزه آی.تی داشتیم ولی سرنوشتشان چه شده؟ نکته مهم اینجاست که ما باید حواسمان باشد که آن زمان که باید به فکر می بودیم نبودیم و حالا اگر بخواهند آن را الزامی کنند احساس نبودن و کمبود دوباره سیلی از مهاجرت متخصصان را در پی خواهد داشت.

مرورگر بومی در دست‌انداز سیاست گذاری

محمدرضا اصنافی، کارشناس فضای مجازی
بحث مرورگر و موتور جستجو و به طور کلی ابزارهای بومی در کشور حدود ۱۰ تا ۱۲ سال است که مطرح و سرمایه گذاری خوبی در این حوزه شده؛ اما به چند دلیل این طرح موفق نبوده است.
کشوری که جمعیتی ۸۰ میلیون نفری دارد و تعداد کاربر اینترنت بالاست حتما باید بتواند ابزارهای بومی داشته باشد تا از آنها استقبال شود و این ابزارها بتواند از اطلاعات کاربران حفاظت کند. بنابراین در ضرورت وجود این ابزارها شکی نیست. اینکه چرا تاکنون این ابزارها محقق نشده اند به چند دلیل است. نکته اول اینکه سرمایه گذاری ها در این بخش پراکنده بوده است. یعنی زیاد هزینه کردیم ولی متولی واحدی تعریف نکرده ایم که سرمایه روی یک پروژه متمرکز شود. نکته دوم ظرفیت های فنی است. یعنی هر مجموعه ای برای خودش یک ظرفیت فنی دارد. یک متولی وجود نداشته که ظرفیت های فنی همه را تجمیع و آن را در یک پروژه واحد هدایت کند. ضعف سوم کاربری است. مرورگر و موتور جستجو تا زمانی که توسط کاربر استفاده نشود و باگ آن درنیاید و رشد نکند، نمی تواند با نمونه خارجی رقابت کند. تا وقتی نمونه های خارجی باکیفیت خوبی هستند داخلی ها نمی توانند با آنها رقابت کنند. سیاست حمایتی باید برای مرورگرهای بومی در نظر گرفت؛ هرچندی این حمایت نباید به بهای بستن خارجی ها باشد.
به طور مثال باید در نهادهای حاکمیتی استفاده از مرورگرهای بومی اجباری شود. این کار باعث می شود که باگ های این مرورگرها مشخص شود و کیفیت آن افزایش یابد. اما در حال حاضر میزان استفاده از این مرورگرها یا به طور کلی این ابزارها بسیار ناچیز است.