رانت و انحصار در معاملات بیت کوین

به گزارش کسب و کار نیوز، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی درباره مبادله رمزارزها گفت: در این خصوص مصوبه هیات وزیران را گرفته ایم که اخیرا اصلاحاتی هم روی آن انجام شد و مقرر شده افرادی که به طور قانونی و رسمی رمزارز تولید کنند امکان داشته باشند که برای واردات از آن استفاده کنند. او افزود: به زودی برای بیت کوین صرافی‌هایی مشخص می‌کنیم که فقط برای مبادلات تجاری بتوان از آن استفاده کرد.
همتی تاکید کرد: خرید و فروش بیت کوین آزاد نمی‌شود فقط آنهایی که به طور رسمی استخراج کرده اند و تنها برای واردات کالا می توانند از رمزارز استفاده کنند. بنابراین فقط رمزارزهایی که به صورت رسمی استخراج می شوند مجاز به استفاده در واردات خواهند شد و تکلیف سایر رمزارزها همچنان نامشخص خواهد بود.
این درحالی است که میزان استخراج قانونی رمزارز طبق برآورد بانک مرکزی مستند به آمار وزارت صنعت ناچیز بوده و استخراج غیرقانونی بیشتر است؛ ضمن اینکه بیت کوین ‌های استخراج شده در ماینرهای غیرقانونی نیز به میزان ۵- ۶ درصد کل بیت کوین استخراج شده که ادعا می شود، نیست؛ بماند که این سوءاستفاده با سیاست قیمت گذاری برق وزارت نیرو از جمله اختصاص برق رایگان به برخی تشدید شده است.
بنابراین حجم زیادی از بیت کوین های موجود در بازار داخلی، از طریق صرافی‌های خارجی خریداری شده اند؛ تحلیل‌گران این بازار معتقدند که ادامه وضعیت موجود رمز ارزها در ایران به معنای مجوز خروج سرمایه و ارز زیادی از کشور است، همانطور که تا الان نیز برای خرید ماینر و تولید بیت کوین، ارز زیادی از کشور خارج شده است. در این میان ادامه این فرایند به اقتصاد زیرزمینی و پولشویی هم دامن خواهد زد.

مجوزهای استخراج رمزارز به سازمان های دولتی داده شد

سهیل نیکزاد، فعال حوزه ارزهای دیجیتال
بانک مرکزی در حوزه رمزارزها تاکنون فرصت های بسیاری را از کشور گرفته است. تا قبل از این هم دو بار فرصت پیش آمد که موضوع ارزهای دیجیتال برای ایران چاره ساز شود ولی بانک مرکزی بلافاصله بعد از درخواست کنگره و سنای آمریکا برای اینکه در فعالیت های رمزارزی و بلاکچینی ایران محدودیت ایجاد شود، بیانیه ای را همسو با آنها داد. اگر خرید و فروش بیت کوین آزاد نشود و مسیر به شیوه سابق ادامه یابد، به بازار زیرزمینی و غیرقابل کنترل این موضوع دامن می زند. مجوزهایی که تاکنون برای استخراج صادر شده، هزار مجوز است که به هیچ شرکت یا کسب و کار خصوصی داده نشده، بلکه تماما به کسب و کارهایی داده شده که مالکان آن کارمندان دولت و سازمان های دولتی بودند و اینها کسب و کارهایی هستند که مردم از شرکت و رقابت در آن منع شده اند. دولت از ابتدا رمزارزها را پول خارجی به حساب نمی آورده که متولی آن بانک مرکزی باشد. بانک مرکزی در مقاطعی می خواست در این حوزه راهگشایی کند ولی دوباره این محدودیت را اعمال کرد. سیاست دولت این است که رمزارزها ارز به حساب نیایند تا بانک مرکزی در آن ورود نکند. اگر بانک مرکزی در مورد ریال تصمیم گیری کند کافی است و موضوعات دیگر طبق قوانین دیگر در کشور پیش خواهند رفت. به هر حال ورود بانک مرکزی به این حوزه مشکل ساز خواهد بود و فرصت ها را مثل قبل از کشورمان می گیرد.
اگر یک صدم این مقداری که از صادرات کشور کم شده بود و کسری صادرات داشتیم در سال های گذشته ماین می شد امروز کسری بودجه و بدهی های خارجی کشور را جبران می کرد.
گردش مالی این حوزه بسیار ناشفاف است چون مجوزی برای فعالیت مردم داده نشده است. در این میان کل اکسچنج های ایرانی کمتر از ۱۰ تا ۲۰ درصد معاملات کریپتویی ایرانی ها را پوشش می دهند و ۸۰ درصد این معاملات در اکسچنج های خارجی است آن هم به صورت ناامن و با اکانت های گمنام برای اینکه مبادا فیلتر شوند و پولشان مسدود شود. هرچند این اتفاق بسیار رخ داده است.
اگر نگرانی بانک مرکزی مبادلات خارجی ارزی مردم است، چرا بانک مرکزی نمی گذارد آدم های خارجی در بانک ایرانی حساب ایرانی داشته باشند؟
در تحریم ها وقتی با یک آدم خارجی معامله می کنید آن آدم پذیرفته که با وجود تحریم ها و مخفی کردن جریان پول با شما معامله کند، پول خرید و فروش یا مستقیم یا به ازای کالای دیگر انجام می شود. بنابراین او ریسک معامله با شما را پذیرفته؛ پس حتما ریسک اینکه پولش به جای دلار در بانک ایرانی (چه به صورت دلار یا ریال بماند) را می پذیرد چون به ایران اعتماد کرده که با ان تجارت می کند ولی بانک ایرانی این اجازه را نمی دهد و اگر خارجی ها بتوانند در بانک ایرانی حساب داشته باشند اصلا مشتریان و تاجران ایرانی لازم ندارند که تحریمی را دور برنند تا تجارت کنند یا بیت کوین و امثال آن استفاده کنند.

انحصار دولتی در معاملات بیت کوین

سپهر محمدی، رئیس انجمن بلاکچین ایران
بانک مرکزی موظف است که در حوزه فناوری های مالی رفع انحصار کند؛ ولی صحبت های رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه به چند صرافی مجوز می دهیم، این دغدغه را ایجاد کرده که همه صرافی ها اجازه ندارند ولی برخی اجازه دارند که این نوعی رانت و انحصار است. یعنی از آنجایی که اساسا در حوزه فناوری های مالی بانک مرکزی موظف است که رفع انحصار کند خودِ این ایجاد انحصار محل سوال است؛ به این معنا که خود بانک مرکزی ایجاد انحصار می کند. نکته دوم اینکه طبق گفته های ایشان، رمزارزهای ماین شده در صرافی هایی که اعلام کرده اند قابل مبادله خواهد بود. این گفته ها، گامی به پیش و مثبت است. نکته دیگری که در لابه لای گفته های ایشان به نظر می رسد این است که خرید و فروش بیت کوین برای بانک ها و صرافی های زیر نظر بانک مرکزی ممنوع است نه برای همه مردم. مختصر گفته بودند که آنها هم ممنوع است و منظورشان دقیقا مشخص نیست که برای چه کسانی ممنوع است. طبق بخشنامه قبلی بانک مرکزی، براساس مصوبه شورای عالی مبارزه با پولشویی خرید و فروش بیت کوین برای بانک ها و صرافی های زیر نظر بانک مرکزی ممنوع است و احتمالا منظور ایشان همین موضوع بوده است.
احتمالا منظور ایشان همه مردم را در بر نمی گیرد. برای بانک ها و صرافی های زیر نظر بانک مرکزی تاکنون ممنوع بوده و در حال حاضر اعلام کرده اند که یک سری از صرافی ها را مجوز می دهند.