صعود دوباره قیمت دلار

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، این در حالی است که حتی در نگاه رسمی، تغییر “انتظارات” مرتبط با تحریم‌های آمریکا- فارغ از آنکه این انتظارات چقدر واقعی هستند- به عنوان یکی از عوامل اصلی تحولات بازار ارز معرفی شده است. رئیس کل بانک مرکزی از آن به عنوان “عاملی موثر و تعیین‌کننده” یاد کرده و گفته است: “انتظار می‌رود با فروکش کردن انتظارات، نرخ ارز نیز به سمت تعادل و ارزش اقتصادی آن حرکت کند.”

اما نتایج تحقیق نشان می دهد که نوسانهای نرخ ارز اثر مثبت و معناداری بر تولید در کشور داشته است. در حقیقت افزایش ناگهانی نرخ ارز می تواند منجر به رقابت پذیری کالاهای صادراتی و در نهایت افزایش صادرات گردد که این امر تولید در کشور را افزایش خواهد داد. نتایج همچنین نشان می دهد نوسانهای نرخ ارز اثر منفی و معناداری بر تورم در کشور داشته است. این بدان معناست که افزایش نرخ ارز، به دلیل آنکه نرخ ارز در کشور همواره پایین تر از قیمت تعادلی خود انتخاب می شود، می تواند کسری بودجه دولت را کاهش داده و این امر می تواند منجر به کاهش تورم در کشور شود. همچنین نتایج حاکی از یکسان نبودن تاثیر تکانه های منفی و مثبت نرخ ارز بر تولید و تورم در کشور می باشند.

ناامیدی دلار از برجام

ابراهیم بهادرانی، کارشناس اقتصادی

نوسانات نرخ دلار و روند افزایشی که این ارز در پیش گرفته است به دلیل ناامیدی فضای داخلی کشور از بهبود تعاملات بین المللی است. انتظاراتی که از ورود بایدن به کاخ سفید وجود داشت برآورده نشد و انتظارات تورمی اوج گرفت. اگر به یاد داشته باشید زمانی که ترامپ بازنده انتخابات شد خوشبینی بسیاری ایجاد شد که برجام دوباره اجرایی خواهد شد و همان زمان نیز تاثیر کوتاه مدت خود را بر کاهش نرخ ارز گذاشت. اما امروز با گذشت مدتی از به دست گرفتن قدرت توسط بایدن بهانه هایی که از سوی آمریکا برای بازگشت به برجام وجود دارد مجدد موجب اوج گیری انتظارات تورمی شده و نرخ ارز روند افزایشی دارد.

با گذشت زمان و بهانه های طرف مقابل بازار متوجه شد که دیگر امیدی به بازگشت به برجام در بازه زمانی نزدیک وجود ندارد بنابراین نرخ ارز که بیشترین تاثیر را از مناسب سازی روابط و فضای بین المللی می گیرد به روند رشد خود ادامه داده است. از سوی دیگر به دلیل نزدیک شدن به پایان سال زمان تسویه حساب شرکت های داخلی دارنده مراودات خارجی رسیده و همچنین برای افرادی که واردات دارند باید ارز تامین شود که اتفاق نیز بر نوسانات بازار ارز دامن خواهد زد.

اما روند قیمت گذاری نرخ ارز نیز در این بین وجود دارد. ارزپاشی‌های دولت ها طی سالهای گذشته و به خصوص تداوم پرداخت ارزهای رانتی با قیمت‌های دستوری در اقتصاد ایران مورد انتقاد است. تجربه نشان داده که سیاست قیمتگذاری دستوری نرخ ارز هیچگاه جواب نداده است و این موضوع، چیزی به جز فرار به جلوی دولت از واقعیت‌های اقتصادی بازار ارز نبوده است. اکنون بالغ بر دو سال است که ارز ۴۲۰۰ تومانی، پاشنه آشیل اقتصاد و کشور شده؛ در حالیکه دولت ها هیچگاه از سرکوب نرخ ارز و قیمتها نتیجه نگرفته و ثمره این عدم توجه به فرآیندهای اقتصادی در تعیین نرخ ارز، چیزی جز سرکوب بیشتر اقتصاد نبوده است.

کشور طی سال‌های گذشته در هر مقطعی که قیمتگذاری دستوری در مورد نرخ ارز صورت داده، نتیجه نگرفته است در حالیکه باید با پرداخت یارانه نقدی به جای سرکوب نرخ ارز و یا انجام مانورهای تبلیغاتی کاهش نرخ ارز، از اقشار آسیب‌پذیر کشور حمایت شود.

افق مبهم بازار ارز

یوسف کاووسی، مدیرکل اسبق بازرسی بانک مرکزی

اتفاقات پیش آمده در بازار ارز قابل پیش بینی بود. چراکه جو روانی ایجاد شده به دلیل انتخابات آمریکا و روی کار آمدن بایدن موجب کاهش نرخ ارز شد. جو روانی مثبتی که به دلیل مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا بوجود آمد نرخ دلار را تا ۲۳ هزار تومان کاهش داد. اما با توجه به اینکه مشخص بود موضوع مذاکرات با دلایلی که طرف دیگر یعنی آمریکا می آورد به این زودی اتفاق نخواهد افتاد و شرایط ایران و اروپا نیز مساعد نیست بازار ارز به حرکت سابق خود یعنی روند افزایشی بازگشته است. از سوی دیگر اولتیماتوم مجلس برای سوم اسفندماه مبنی بر ممنوعیت ورود بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به کشور هم مزید بر علت شده تا فضای بین المللی نامناسب شود. این اتفاقات نشان می دهد افق روشنی وجود ندارد و همین امر بازار ارز به وضعیت سابق خود بازگشته است.

زمانی که بازار ارز احساس آرامش و ثبات داشته باشد انتظارات تورمی کاهش، جو آرام و مردم کمتر نگران و آشفته خواهند شد. اما هنگامی که به مشکلات داخلی و بین المللی به صورت دائم حل نشده و ثبات حاکم نشده باشد بازار ارز برگشته است و این اتفاق قابل پیش بینی بود. بنابراین اگر تا سوم اسفندماه تغییری در سیاست ایران و کشورهای طرف برجام و آژانس بین المللی انرژی اتمی ایجاد نشود قیمت ارز افزایش بیشتری خواهد داشت.

به طور کلی محرک اصلی وقوع تحولات در بازار ارز طی در هفته‌های اخیر، مسائل روانی هستند که عمده‌ترین مسبب آن را می‌توان نتایج انتخابات آمریکا و تحولات پیرامون تمدید یا رفع تحریم‌ها دانست. از آنجا که در شرایط فعلی، عرضه و تقاضا را در بازار واقعی نیست، تخمین قیمت واقعی ارز نیز کاری دشوار است. هر چند احتمال این است که این رقم واقعی برای دلار حدود یک تا دو هزار تومان کمتر از چیزی باشد که در بازار آزاد معامله می‌شود، با این وجود به موج ایجاد شده در بازار طی دو هفته اخیر خوش‌بین نبوده و پیش‌بینی می شد این کاهش قیمت‌ها روندی موقت باشد. مگر آنکه اخبار مثبتی که بازار درباره برجام و آزادسازی ارزهای بلوکه شده در انتظار وقوع آن‌ها است، به زودی محقق شوند.