ریزش بی سابقه نیروی کار

به گزارش کسب و کار نیوز، واقعیت موجود، بیکاری ۳۰ درصدی نیروی کار را گوشزد می کند؛ نیروی کاری که در وضعیت فعلی اقتصادی می توانست یک فرصت باشد، اکنون به معضلی برای جامعه تبدیل شده و در سطح جامعه آسیب های اجتماعی زیادی را به وجود آورده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در تابستان سال جاری تعداد شاغلان ۱۵ سال به بالای کشور ٢٣ میلیون و ۵۴٢ هزار نفر بوده که نسبت به تابستان سال ۹۸ تقریبا یک میلیون و ۲۱۰ هزار نفر کاهش داشته است. همچنین تعداد شاغلان فصل تابستان سال جاری از تعداد شاغلان تابستان ۹۷ و تابستان ۹۶ نیز به ترتیب حدود ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار نفر کمتر است. زمانی که به گفته رئیس موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، ۷۹درصد خانوارهای کارگری به دلیل کرونا زیر خط فقر قرار گرفته اند، بیکاران چگونه زندگی خود را خواهند گذراند؟

۷۰ درصد کارگران زیر خط فقر هستند

در همین رابطه رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم می گوید: «خط فقر در ایران حدود ۱۰ میلیون تومان است. تقریبا می‌توان گفت حدود دو میلیون نفر نیز درصدد خارج شدن از محیط کار هستند و یک میلیون کارگر تامین اجتماعی بیکار شدند.۷۰ درصد کارگران زیر خط فقر هستند و امنیت شغلی آنان رو به کاهش است.»
در این میان درآمد سرانه کشور از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۸ کاهشی ۳۴ درصدی داشته یعنی قدرت خرید هر فرد ایرانی نسبت به سال ۱۳۹۰ حدود یک‌سوم کاهش یافته است.
در این گفتگو «کسب و کار» به بررسی چرایی افزایش چشمگیر فقر، نابرابری و شکاف طبقاتی در سال جاری می پردازد.

گرانی دلار فقر را عمیق تر کرد

احسان سلطانی، اقتصاددان
برای لمس واقعی خط فقر کافی است به سه سال پیش برگردیم و قیمت های دلار، سکه، مسکن و خودرو را پیش از جهش کنونی نرخ ارز مشاهده کنیم. دلار در همسنجی با اقتصاد سه سال قبل ۸ برابر، سکه ۱۸ برابر، مسکن ۷ برابر و خودرو ۱۰ برابر شده است. در شرایط کنونی قیمت اکثر کالاها به دلار حساب می شود؛ این در حالی است که میانگین افزایش حقوق طی این سه سال، ۲ برابر بوده است. به عبارت دیگر درآمد مردم برای خرید کالاها نسبت به ۳ سال قبل یک سوم شده است. حال این درآمد را با هزینه های خانوار مقایسه کنیم. بنابراین لازم است به سراغ هزینه حمل و نقل و ارتباطات که بخش مهمی از هزینه خانوار را تشکیل می دهد، برویم. با توجه به قیمت خودرو و لوازم یدکی و موبایل (که ۹۰ درصد هزینه ارتباطی را پوشش می دهد) هزینه ارتباطات و حمل و نقل ۷ تا ۸ برابر شده است. مساله بعدی هزینه مسکن در سبد خانوار است که حداقل ۳۰ درصد هزینه خانوارها را تشکیل می دهد که این هزینه نیز در حال حاضر در همسنجی با سه سال گذشته ۷ برابر شده است. در واقع بودجه مردم نسبت به ۳ سال پیش به ۴۰ درصد تقلیل یافته و قدرت خرید مردم کمتر از نصف شده است. این در حالی است که اقتصاد ما کاملا دلاریزه شده و قیمت همه کالاها اعم از کالاهای ایرانی و حتی مواد اولیه کارخانه هایی مثل فولاد و پتروشیمی به صورت ثانیه ای با دلار تعیین می شود.
بد نیست این قیمت ها را با درآمد یک کارگر در ایران و کشورهای همسایه مقایسه کنیم. حداقل حقوق در عراق ۵۰۰ دلار و در ترکیه حداقل ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار است. اگر حداقل حقوق در دوبی و روسیه و سایر کشورها را کنار بگذاریم، حداقل حقوق کارگر ایرانی به دلار در همسنجی با عراق و ترکیه امروز باید ۱۸ میلیون تومان باشد. طبق این درآمد میانگین، خط فقر واقعی در ایران بالای ۱۰ میلیون تومان است چون اگر فرزند شما بخواهد در کلاس آموزشی آنلاین شرکت کند نیاز به یک موبایل معمولی دارد که هم اکنون ۱۰ میلیون است. براساس پارامترهای مختلف خط فقر از ۱۰ میلیون هم بالاتر است. این در حالی است که منظور از خط فقر برآوردن نیازهای اولیه است؛ یعنی بتوانید زندگی را بگذرانید. خطی نیست که شما بتوانید اگر یخچالتان خراب شد یک یخچال نو بخرید یا اگر ماشین تان از رده خارج شد بتوانید ماشین نو بخرید.
این در حالی است که مرکز آمار نرخ بیکاری کشور در تابستان سال جاری را ۹٫۵ درصد اعلام کرده اما طبق نرم میانگین جهانی نرخ بیکاری در کشور ما بالای ۳۰ درصد است. ما یک بیکاری آماری و یک بیکاری پنهان داریم. مرکز آمار ایران کسی که کار پیدا نمی کند و تنها ۲ ساعت فعالیت در هفته دارد را جزو شاغلان محسوب می کند و کسانی که از یافتن شغل مایوس می شوند را از شمار نیروهای فعال اقتصادی حذف می کند. یعنی در زمان محاسبه نرخ بیکاری، بخش مهمی از جمعیت فعال کشور به علت اینکه بعد از مدتی کار پیدا نمی کنند از جمعیت فعال حذف می شود. بنابراین داده های مرکز آمار با واقعیت های اشتغال و بیکاری در سطح جامعه تناقض دارد و واقعیت چیز دیگری است. شرایط سخت اقتصادی فعلی باعث شده نه تنها ازدواج کاهش یابد که طلاق افزایش داشته است. در پس این مشکلات اقتصادی، آسیب های اجتماعی بسیاری ظهور کرده که تبعات آن دامن گیر همه جامعه خواهد شد.