دست خالی تولید از رشد بورس

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، بازدهی ۲۹۰ درصدی بازار سرمایه در ۴ ماه ابتدایی سال جاری موجی هجوم سرمایه ها به این بخش شد و سرمایه گذاری هایی در این بازار انجام شد که اگر در بخش تولید به کار گرفته می شد امروز نرخ تولید منفی نبوده و رونق آن تحقق پیدا می کرد. با این وجود انتظار می رفت دولت از طریق بازار سرمایه پروژه های تولید را تامین مالی کرده و در سال جاری هیچ واحد تولیدی از تامین منابع مالی سخن به میان نمی آورد.

این در حالی است که وزیر اقتصاد گفت نیز در رابطه با ظرفیت های تولید گفته است که در حال حاضر ۵۰ درصد ظرفیت تولید در کشور خالی است که نیاز به سرمایه‌گذاری و ارتقاء بهره‌وری دارد. وی افزود: ارزش دارایی‌های دولت زیاد است و برآوردی که شده بیش از ۷ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. مثلاً ساختمان وزارت اقتصاد دارایی ملک با ارزشی است که البته قابل واگذاری نیست. اگر ۲۰ درصد دارایی‌های دولت قابل واگذاری باشد، ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که با تجدید ارزیابی این رقم بیشتر هم می‌شود.

همچنین در بسته حمایت از جهش تولید وزارت اقتصاد ۸ برنامه از برنامه های اعلامی روی بازار سرمایه تاکید دارد. وزارت اموراقتصادی و دارایی در بسته پیشنهادی خود، بر نقش اساسی و مهم بانکها در تامین مالی تولید تاکید، و آورده است: بازار سرمایه نیز با توجه به وضعیت مطلوبی که دارد، می تواند نقش بیشتری در کمک به بخش واقعی اقتصاد و جهش تولید ایفا کند. بورساما معاون وزیر اسبق اقتصاد در این رابطه می گوید: دولت توضیح دهد امسال چه پروژه‌هایی را از طریق بازار سرمایه تامین مالی کرده است؟ حیدر مستخدمین حسینی ادامه داد: بورس و حتی بانک‌ها باید مطابق استانداردهای خود عمل کنند و دولت و مجلس نباید دخالتی در آن داشته باشند. هدف اصلی بورس تامین منابع مالی است و در این راستا، دولت باید توضیح دهد که امسال برای چه پروژه‌هایی تامین مالی از طریق بازار سرمایه صورت گرفته است درحالیکه وضعیت فعلی سفته بازی و سوداگری در بورس بیانگر این است که نقدینگی بورس وارد تولید نشده است و تنها دست به دست شده است.

عمق کم بازار سرمایه

علی حیات‌نیا، کارشناس اقتصادی

در شرایطی قرار گرفته ایم که به دلیل ریسک بالای تولید سرمایه‌گذاران حضور در بورس را که مشکلات و دغدغه‌های کمتری دارد به ایجاد یک بنگاه اقتصادی جدید ترجیح می دهند. نتیجه آن هم به زیان اشتغال، رونق اقتصادی و تولید ناخالص داخلی کشور شده است. ظرفیت های بازار سرمایه ظرفیت های بسیار ارزشمندی است که متاسفانه آنطور که باید از آنها استفاده نشده است. ظرفیت بازار سرمایه برای تولید و رونق آن یکی از مهم ترین ظرفیت هایی است که با بی توجهی مغفول مانده است. تولید با تامین مالی می تواند بسیاری از مشکلات اقتصادی را که اکنون درگیر آن هستیم رفع نماید اما هنوز آنطور که باید از ظرفیت رشد بازار سرمایه در جهت کمک به بخش تولید کشور استفاده نشده است.

اصل شکل گیری بازار سرمایه کمک به تولید است. این بدان معناست که نقدینگی تزریق شده به بورس می بایست به سمت تحقق تولید حرکت کند و راهگشای مشکلاتی باشد که در شرایط حاضر برای تولید ایجاد شده است. مشکلاتی نظیر افزایش نرخ ارز، تحریم ها، کرونا و..و مشکلات واحدهای تولیدی را دو چندان کرده و دست بنگاههای اقتصادی برای رفع آنها خالی است. البته این نقدینگی در گذشته بیشتر در فعالیت‌های واسطه‌گری و در بازارهای طلا و سکه جابجا می‌شد، اما اکنون به سمت بورس جذب شده و ورود این حجم از نقدینگی به رشد جهشی شاخص بورس انجامیده است. البته باید به این نکته هم توجه داشت که این رشد شاخص بورس ناشی از افزایش تولید و بازدهی بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بازارا سرمایه نیست. بلکه عمدتا به دلیل ورود نقدینگی از یک سو و جابجایی مالکیت‌های متعدد سهام بین اشخاص حقیق و حقوقی و واسطه‌گری است که در نهایت کمک چندانی به بخش تولید نکرده کرد.

اگرچه برای واحدهای فعلی حاضر در بازارا سرمایه رشد قیمت سهام رخ داده، اما تمام این افزایش قیمت سهام در اختیار واحد تولیدی نیست و بخشی از آن، سرمایه‌ای است که به صورت سهام بین مردم دست به دست می‌شود که بنگاه اقتصادی به آن دسترسی ندارد. همچنین از طرفی دیگر عاملی که باعث می‌شود بخش تولید آنطور که باید از رشد بورس سود نبرد عمق کم بازار است. در حالیکه شاخص بازار سرمایه رشد قابل توجهی داشته اما عمق بازار بسیار کم است و هنوز تعداد شرکت‌هایی که در بورس سهام خود را عرضه کرده و این ظرفیت استفاده می‌کنند، محدود است.