ابهامات توافق ایران و چین

سرمقاله-

چین به عنوان قدرت دوم جهانی دست پُری دارد که طبیعتا برای دادن این امتیاز به ما از ایران امتیاز زیادی خواهد گرفت. این قرارداد بسیار کلی است و وقتی قراردادی گوشه های باز زیاد داشته باشد به نفع طرف قوی تر است که به میل خودش تفسیر می کند و طرف ضعیف تر دستش به جایی بند نیست. یکی از بزرگ ترین اشکالات این قرارداد این است که اذعان دارد چین در ایران سرمایه گذاری می کند؛ ولی مطلقا مشخص نیست در چه زمینه هایی. این در حالی است که در کشور ما در برخی زمینه ها صنایع داخلی خوبی داریم ولی در برخی دیگر نیازمند سرمایه گذاری خارجی هستیم. در این قرارداد زمینه همکاری مشخص نیست و ممکن است طرف چینی در زمینه ای سرمایه گذاری کند که ما خوب هستیم. از این گذشته روش چینی ها به این گونه است که نیروی انسانی و همه تجهیزات مورد نیاز را با خود می آورند. به طور مثال طرف چینی می گوید ما می خواهیم صنایع کفش سازی بیاوریم. اگر این زمینه ها را مشخص نکرده باشیم و طرف چینی به نفع خودش تفسیر کند، دچار گرفتاری خواهیم شد. این است که حتما زمینه های سرمایه گذاری باید مشخص باشد. بحث مهم تر دیگر این است که طرف چینی حق ندارد با هر قیمتی خواست نیرو و تجهیزات خود را به ایران بیاورد. بلکه باید با قیمت های بین المللی وارد شود و با کالاهای مشابه قابل رقابت باشد. طرف چینی از ما نفت را با تخفیف ۳۰ تا ۴۰ درصد می گیرد و هرگاه دلش خواست به ما می دهد و پول آن را نیز در ایران به میل خود سرمایه گذاری می کند تا با سودی که خودش می خواهد ببرد. بنابراین بایستی این سرمایه گذاری حتما با نظر دولت ایران باشد و در زمینه هایی باشد که دولت ایران علاقه مند است، نه در زمینه هایی که طرف چینی علاقه مند است. بنابراین این قرارداد بسیار جای بحث دارد و اگر همین گونه نکات آن باز بماند به نفع طرف چینی و به ضرر طرف ایرانی خواهد بود. به هر صورت باید دولت ایران تعیین کند که در چه زمینه هایی طرف چینی سرمایه گذاری کند و از آن مهم تر اینکه قیمت هایشان باید در سطح بین المللی و از نظر کیفی قابل رقابت باشد. ممکن است صنعتی را که ما داریم به چند برابر قیمت به ایران بیاورد که آن زمان هم دست ما به جایی بند نیست. این دو نکته قابل ذکر است. البته ناگفته نماند که با توجه به خصلتی که در دولتمردان ایران و چین هست، بعید می دانم برای ایران امتیازی داشته باشد.