سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
سرمقاله
شیوع ویروس کرونا عملا اقتصاد کشور در سه بخش تولید، توزیع و صادرات را تحت تاثیر قرار داد. طی این مدت بسیاری از واحدهای تولیدی به جهت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی تعطیل شدند و چند شیفت کار را به یک شیفت تقلیل دادند. ظرفیت عملیاتی تولید در بسیاری از بخش‌ها کاهش پیدا کرد و کاهش سطح تولید، بیکاری نیروی کار را به دنبال داشت. از سوی دیگر در چنین شرایطی تهیه مواد اولیه تولید، ماشین‌آلات خطوط تولید، کالاهای واسطه‌ای و نهاده‌های تولید از بازار داخل و خارج از کشور دچار مخاطره شد.
در وضعیتی که تولید کاهش پیدا کرد و به دلیل کاهش تقاضا در بازار داخلی و صادراتی انبارها پر شده است و امکان فروش نیست، بنگاه‌ها در بخش نقدینگی و سرمایه در گردش دچار مشکل شده‌اند و تولیدکننده قادر نیست هزینه‌های حقوق و دستمزد، خدمات دولتی، آب، برق، گاز، مالیات، تامین اجتماعی، حقوق ورودی برای ترخیص کالاهای وارداتی، اصل تسهیلات و اقساط بانکی را بپردازد.
از طرف دیگر به دلیل مسدود بودن مرزها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان صادرات وجود ندارد و در بازار صادراتی نیز تقاضا کاهش پیدا کرده است و مجموعه این عوامل بخش تولید، توزیع و صادرات کشور را دچار مشکل کرده است.
اصلی‌ترین تاثیر منفی شیوع کرونا بر بخش‌های اقتصادی، کاهش شدید تقاضا است. کاهش تقاضا سبب تضعیف فعالیت‌های خدماتی حوزه غذا و آشامیدنی، لجستیک، گردشگری، رفاهی و ورزشی و فعالیت‌های تولیدی محصولات لوکس، پوشاک شد. به دلیل اینکه مجتمع‌های تجاری و واحدهای صنفی بسته شد در توزیع مشکلات عدیده‌ای به وجود آمد. واحدهایی که باز بودند نیز مشتری به دلیل مسائل بهداشتی ورود پیدا نمی‌کرد و کسب‌و کارها دچار چالش شدند. با این وجود در میان بخش‌هایی که از شیوع کرونا صدمه می‌بینند هم، تفاوت‌هایی وجود دارد؛ به صورتی که عمق و شدت ضرر برای تمام این بخش‌ها یکسان نخواهد بود. طی این مدت تولید صنایعی که اقلام بهداشی، سلامت و ملزومات پزشکی و دارویی تولید می‌کردند، رونق گرفت و تقاضا برای آنها افزایش داشت.
اما واقعیت این است که بخش بزرگ دیگری از صنایع آسیب دید و این صنایع محدود به ۱۳ موردی که دولت عنوان کرد، نیست بلکه دامنه گسترده‌تری دارد و این صنایع نیاز به حمایت دولتی دارند.
از طرف دیگر کرونا ، فرصت نابی برای رشد خدمات و کسب و کارهای آنلاین ایجاد کرد. به دلیل افزایش تقاضای به وجود آمده، شرایط مناسبی برای رونق این دسته از کسب و کارها ایجاد شد. از جمله این خدمات و کسب و کارهای مجازی، می‌توان به مواردی نظیر فروش اینترنتی محصولات و خدمات، مشاغل خانگی در ابعاد مجازی آن، پلتفرمهای آموزش از راه دور، نرم‌افزارها و راهکارهای سازمانی دورکاری، کسب و کارهای تولید محتوا و استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای استارت‌آپی اشاره کرد.
اما با مشکلاتی که طی این مدت در زمینه توزیع پیش آمد، مشخص شد بسترهای آنلاین ما جوابگوی نیازها و تقاضاها در چنین شرایطی نیستند. تجارت آنلاین و تجارت الکترونیکی هنوز در ایران در ابتدای راه قرار دارد. شبکه‌های آنلاین هم در بعد عرضه و هم در بعد تقاضا نیاز به تقویت زیرساخت‌ها و از طرفی نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش دارد. واقعیت این است که هنوز بخش زیادی از مردم با شیوه‌های خرید و پرداخت آنلاین آشنا نیستند و یا اساسا اعتماد ندارند. لازم است در این زمینه فرهنگ‌سازی صورت گیرد.
کیفیت این پلتفرمهای آنلاین باید در حدی باشد که مردم به این سیستم‌ها و به پرداخت آنلاین اعتماد کنند، کالاهای سفارش داده شده باید به موقع و صحیح و سالم به دست فرد متقاضی برسد، سیستم‌های پرداخت باید امنیت داشته باشد.
در کشورهای پیشرفته طی مدت شیوع کرونا بخش آنلاین با افزایش فروش چشمگیری رو به رو بود و حتی منجر به استخدام‌های گسترده در این بخش‌ها شد. اما تفاوت این است که در این کشورها اولا مردم به طور کامل با این بسترها آشنا هستند و از طرف دیگر سیستم پرداخت امنیت دارد و قابل اعتماد است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که در پساکرونا کسب و کارها به سمت شبکه‌های فروش و توزیع مجازی کشیده می‌شوند. لازم است در این زمینه هم تولیدکنندگان و بنگاه‌ها و هم مصرف‌کنندگان آموزش لازم را ببینند و فرهنگ‌سازی صورت گیرد. وزارتخانه‌های مسئول باید احساس مسئولیت کنند و زیرساخت‌ها را تقویت کنند تا این فرهنگ جا بیفتد.
کرونا این ضرورت را هم به مسولان، سیاستمداران، متولیان و هم به بنگاه‌ها و مردم و مشتریان نشان داد که باید نگاه ویژه‌ای به تجارت الکترونیک و پلتفرمهای آنلاین داشته باشند.
