آموزش به مردم برای مقابله با کلاهبرداری های اینترنتی

یادداشت- 
به هر حال عده‌ای به دنبال به دست آوردن پول و سود بدون تلاش و ارزش‌آفرینی و زحمت هستند و از روش‌های غیرقانونی و فریب و کلاهبرداری این کار را انجام می دهند. همان‌طور که در فضای آنلاین مثلاً با فروش مال غیر، چک جعلی، محصول تقلبی و غیره فروخته می‌شود، در فضای آنلاین هم برخی کلاهبرداران حضور دارند و با روش‌های مختلف، از مردم به شکل آنلاین کلاهبرداری می‌کنند. خریداران در فضای آنلاین همان‌طور که در فضای آفلاین سعی می‌کنند با بررسی و دقت، در دام کلاهبرداران نیافتند، در فضای آنلاین هم باید روش‌های مختلف سعی کنند از اصالت و هویت فروشنده و ارائه‌دهنده یا معرفی کنندۀ محصول یا خدمت در فضای آنلاین اطمینان حاصل کنند.
در کشور ما چند سال پیش، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به این منظور شکل گرفت که کسب و کارهای اینترنتی احراز هویت کند. این مرکز در پی این مشکل شکل گرفت که سایتی که صاحب و مالک آن معلوم نبود، یک هاست و دامنه می‌گرفت و آن را به یک درگاه وصل می‌کرد و پول‌هایی را به جیب می‌زد. دلیل هم این بود که بانک‌ها نشانی و سایر اطلاعات را بررسی نمی‌کردند و حساب‌های مجهول‌الهویه داشتیم. یادمان هست که اوضاع طوری شد که خود بانک‌ها مجبور شدند یک بار دیگر با کارت ملی، صاحبان حساب‌ها را احراز هویت کنند. به هر حال، از آنجا که هیچ نشانی قابل اطمینانی از صاحبان سایت‌ها نبود که بشود شکایت و فرایند قضایی را در مواردی که کلاهبرداری اینترنتی اتفاق می‌افتاد پیگیری کرد، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در پاسخ به این نیاز شکل گرفت. قرار شد کسی که می‌خواهد درگاه پرداخت بانکی بگیرد و فروش داشته باشد، یک جایی، آدرس، تلفن و موبایل خود را ثبت کند و هویت (نه صلاحیت) متقاضی احراز شود که اگر فردا اتفاقی افتاد، بشود از این شخص شکایت کرد یا بتوان به دادگاه رفت و آدرسی موجود باشد که دادگاه بتواند متهم را فراخوانی کند. این امکان قبلا نبود و با ایجاد ای نماد میسر شد. این مرکز شکل گرفت و به تدریج اعتماد مردم به این نماد ایجاد شد. طبیعی است که کلاهبرداران دوباره سوءاستفاده را شروع می‌کنند. مثلاً با قرار دادن لوگو جعلی اینماد در سایتشان اعتماد خریدار را جلب می‌کنند و بعد از طریق روش هایی مثل کارت به کارت از آنها پول می‌گیرند. حالا این کارت‌ها هم برخی اجاره‌ای است. یعنی لوگو که جعلی است. شماره حساب و کارت هم متعلق به فردی دیگر است. حالا اگر شکایتی صورت بگیرد پای صاحب کارت گیر است اما کلاهبردار قسر در می‌رود. می‌توان با فردی که کارت و حساب خودش رابه طمع چند میلیون تومان اجاره داده برخورد کرد ولی این برای خریدار مالباختگان پول نمی‌شود. با چنین روش‌هایی کلاهبرداران از اینماد سوء استفاده می‌کنند.
تنها راهی که می‌توان جلوی چنین کلاهبرداری‌هایی را گرفت برخورد سریع و قاطع است. چطور ما با یک سری موضوعات نامتعارف به شدت و قاطعانه برخورد می‌کنیم و در کمتر از یک روز می توانیم آنها را دستگیر کنیم و اعتراف بگیریم و در تلوزیون پخش کنیم، ولی نمی‌توانیم این کلاهبرداران را بگیریم؟ شاید امکانات و منابع لازم وجود ندارد. اگر این طور باشد، باید شعبه‌هایی که باید دنبال کلاهبرادارن باشند را تقویت کنیم و به آنها امکانات و منابع بدهیم و با دستگیری این کلاهبرداران و اعلام آن، در دیگرانی که استعداد کلاهبرداری را دارند هشدار بدهیم که سرعت عمل و برخورد وجود دارد.
از طرف دیگر، در رسانه‌های عمومی علی‌الخصوص صدا و سیما باید آگاه‌های عمومی مردم را ارتقاء بدهیم. چرا صدا و سیما فقط به تبلیغات می‌پردازد؟ چرا آنتن خود را می‌فروشد؟ بهترین ساعت های صدا و سیما فروخته شده است. بهترین زمان‌ها برای آگاهی‌بخشی به مردم باید اختصاص داده شود که این اتفاقات نیفتد.
مثلاً باید به مردم آموزش داده شود که لوگوی اینماد سایت‌ها را راستی آزمایی کنند. مثلاً روی لوگو باید کلیک بخورد، آنگاه وارد سایت اینماد شود و اطلاعات سایت در سایت اینماد بررسی شود. مردم اگر این را بدانند و اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی کافی در این راستا انجام بگیرد، خود مردم می‌توانند لوگوی فیک را تشخیص دهند.
قوه قضائیه هم که احتمالاً به دلیل کمبود منابع انسانی و نیرو نمی‌تواند به سرعت به اینها رسیدگی کند باید منابع کافی به خدمت بگیرد و منابع کافی اختصاص بدهد که با متخلفین برخورد شود.
این امیدواری هم وجود دارد که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نسبت به این جعل‌ها، بی‌تفاوت نباشد و اقدامات سریعی را انجام بدهد. من با فیلتر کردن در حالت کلی بجز موارد خیلی خاص مخالفم، با فیلتر کردن کسب و کارهای اینترنتی به هر نوع و هر شکل و هر عنوان مخالفم، اما، اگر در کشور چیزی به نام فیلتر کردن داریم، در این مورد خاص نه تنها مخالف نیستیم بلکه موافق صددرصد هستم. وقتی یک نفر نشانِ اینماد را جعل کرده، مشخص است که می‌خواهد کلاهبرداری کند. همان قدر که کاملا مخالف استفاده از فیلترینگ به هر عنوان برای کسب و کارهای با صاحب و مالکِ مشخص در ایران هستیم (که با وجود اینکه شرایط بسیار بهتر شده است، متاسفانه گاهی هنوز اتفاق می‌افتد) با فیلتر کردن چنین سایت هایی کاملاً موافقیم. جلوگیری از این کلاهبرداری‌ها به بهبود اعتماد مخاطبان به خرید اینترنتی کمک می‌کند. مردم در شرایطی که اطمینان خاطر داشته باشند، بیشتر خرید اینترنتی انجام می‌دهند و در کنار مخاطبان که با استفاده از اینترنت به محصول و خدمت مناسب دسترسی پیدا می‌کنند، کسب و کارهای اینترنتی هم در نهایت منتفع می‌شوند.