شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، بسیاری از کسب و کارهای آنلاین مانند دیجی کالا و اسنپ فود به دلیل تامین نیازهای روزمره مردم سود کردند و برخی دیگر مانند آژانس های فروش آنلاین بلیط و کسب و کارهای گردشگری ضرر و زیان های میلیاردی را متقبل شده اند. به هر ترتیب مشکلات اقتصاد دیجیتال در ایران بسیار است و برخی بر این اعتقادند که شبکه حمل و نقل و لجستیک در بحران کرونا نتوانست خود را در برابر این حجم از افزایش سفارشات آنلاین بالا بکشد. اما امروز اقتصاد دیجیتال تنها ۵ درصد از سهم اقتصاد کشور را به خود اختصاص داده که برای همین پنج درصد نیز تلاش های بسیاری شده و موانع دشواری از سر راه صاحبان مشاغل اینترنتی و آنلاین برداشته شده است.
اگر بپذیریم که در عصر دیجیتال زندگی میکنیم و قدرت و ثروت کشورها و ملتها امروزه توسط اقتصاد دیجیتال تعیین میشود، آنگاه سهم دیجیتال از تولید ناخالص داخلی (جى دى پى) کشورها اهمیت بالایی پیدا میکند. مکنزی در سال ٢٠١۶، گزارشی تحت عنوان «خاورمیانه دیجیتال» منتشر کرده که نکات قابل توجهی در آن وجود دارد. در این گزارش اشاره شده که سهم دیجیتال از تولید ناخالص داخلی ایالت متحده آمریکا ٨ درصد، متوسط اروپا ۶.٢ درصد و متوسط خاورمیانه ۴.١ درصد است. تعداد یونیکورنها (استارتاپهایى که ارزش آنها از یک میلیارد دلار بیشتر شده است) در ایالات متحده ١٠۶ مورد، در منطقه اروپا ٢٠ مورد و در خاورمیانه تنها ١ مورد مىباشد. این آمارها نشاندهنده عقب ماندن منطقه ما از آمریکا و اروپا در بحث دیجیتال است.
در خاورمیانه، بحرین با ٨ درصد سهم دیجیتال از تولید ناخالص داخلى، بهترین وضعیت را دارد و بعد از آن به ترتیب کویت (۵.١ درصد)، مصر (۴.۶ درصد)، امارات متحده عربی (۴.٣ درصد) و عربستان سعودی (٣.٨ درصد) قرارگرفتهاند. در گزارش مکنزی نامی از ایران برده نشده است. جهت اطلاع، سهم فناوری اطلاعات و ارتباطات از تولید ناخالص داخلی کشورمان در سال ١٣٩۵ در حدود ٢.٧ درصد بوده است و قرار است این سهم تا سال ١۴٠٠ به ۴ درصد برسد.
انتقال کسب و کارهای سنتی به فضای دیجیتال
حمید ضیاییپرور، کارشناس ارتباطات
در این ایام شیوع کرونا رویکرد مردم به فضای مجازی و استفاده از خدمات اینترنتی افزایش پیدا کرد و این روند در حال ادامه است. با توجه به اینکه اکثر مشاغل اقدام به ارائه خدمات اینترنتی کرده اند و همچنین با توجه به فضای حاکم بر کشور برای خانه نشینی فرصت خوبی برای حمایت از کسب و کارهای آنلاین ایجاد شده است تا به این ترتیب سهم اقتصاد دیجیتال در کشور افزایش پیدا کند.
در رابطه با افزایش استقبال از کسب و کارهای آنلاین در بحران کرونا دو موضوع مطرح است. کسب و کارهای آنلاین آسیب دیده مانند تاکسی های اینترنتی و گرردشگری و کسب و کارهای آنلاینی که به واسطه استقبال از آنها با رشد و سوددهی مواجه شده اند مانند پلتفرهای تماشای فیلم و کسب و کارهای آنلاین تامین مواد غذایی. در حال حاضر آمازون به عنوان بزرگترین و شناخته شده ترین کسب و کار آنلاین در جهان به دلیل افزایش مراجعه برای گرفتن خدمات اقدام به استخدام چند هزار نیروی جدید کرده است که در برخی از کسب و کارهای آنلاین ایرانی نیز این تا حدودی صدق می کند.
به هر ترتیب مدتهاست که اقتصاد ایران نیز به سممت دیجیتالی شدن حرکت کرده است. در اقتصاد دیجیتال نیز دو بخش مطرح است. بخش اول کسب و کارها و فعالان اقتصادی و بخش دوم خریداران و مشتری ها. در بخش کسب و کارها و فعالان اقتصادی نیاز به وجود پلتفرهایی است که بتوانند کسب و کارهای عادی و سنتی را به فضای دیجیتال منتقل کنند. در این گونه پلتفرم ها ضرر و خسارت در مواقع بحران نیز کمتر خواهد شد و مشاغل از طریق این پلتفرها قادر به ادامه فعالیت و خدمات رسانی می شوند.
فقدان پلتفرم های داخلی برای پوشش تمام کسب و کارهای موجود در کشور مشکلی اساسی برای تحقق اقتصاد دیجیتال است تا بتواند این پراکندگی را در قالب یک پلتفرم جمع آوری کند. فردایی که به نظر میآید بحرانهای بیشتری در انتظارمان خواهد بود تنها پلتفرم هایی از این دست اقتصاد را نجات خواهند داد. در بخش خریداران و مشتری ها نیز بحث فرهنگ سازی و ارتقا دانش مطرح است که در بسترهای موجود به دریافت خدمات بپردازند.