حمایت از بنگاه ها در بحران کرونا

سرمقاله- 

تجربه سارس در مقیاس کوچک تر در سال ۲۰۰۳ و در مقیاس بسیار کوچک تر ویروس مرس در سال ۲۰۱۲ در عربستان به ما نشان داد این ویروس و پیامدهای آن، زنجیره تامین در بخش تولید و خدمات را دچار اختلال می کند.
زنجیره تامین سیستمی متشکل از کلیه فرآیندهایی است که در انتقال یک کالا یا خدمات از عرضه‌کننده به مشتری هدفمند عمل می کنند. در واقع زنجیره تأمین یک شبکه‌ای پیچیده و پویا از عرضه و تقاضای کالاها و خدمات است. طول این زنجیره به لحاظ فرآیند تولید کالاها و ارائه خدمات و گستره جغرافیایی برای محصولات و خدمات مختلف متفاوت است.

ویروس کرونا در حال حاضر آسیب هایی با شدت متفاوت به این زنجیره تامین و کالاها و خدمات در دنیا و کشور ما وارد کرده است.

به طور مثال در صنعت گردشگری زنجیره ای از خدمات به گردشگرانی که از کشور یا شهر خود خارج می شوند ارائه می شود. این خدمات عبارتند از: هتل، بلیت رفت و برگشت، رستوران ها و انواع و اقسام خدماتی که یک مسافر در طول گردشگری ملی یا بین المللی دریافت می کند.

در حال حاضر با شیوع کرونا ویروس عمده گردشگران ملی و بین المللی سفرهای خود را متوقف یا کاهش داده اند و این کل زنجیره را مختل کرده است.

در بحث تولید این گونه نیست زیرا در زنجیره تامین تولید قاعدتاً اختلال در زنجیره کالاهای مختلف بنا به نوع کاربرد و شبکه توزیع آنها متفاوت است.

به طور مثال زنجیره تامین یک محصول غذایی با محصولی مانند کاشی و سرامیک در اثر شیوع کرونا ویروس به یک میران دچار اختلال نمی شوند. اینکه انبوهی از کامیون های حمل کننده کالاهای صادراتی بر اثر بسته شدن مرزهای عراق و ترکیه سرگردان هستند ممکن است ناشی از نگرانی های انتقال ویروس از طرف رانندگان باشد نه لزوما خود محصول.

بنابراین در زنجیره تامین، اعم از تولید و خدمات این ویروس این توانایی را دارد که در مقیاس های متفاوت بسته به نوع کالا و شبکه توزیع آنها اختلال و خسارت بزند.

لذا به نظر می رسد فعالیت های خدماتی، کسب و کارهای کوچک و مشاغلی که نیاز به رجوع مشتریان به صورت رودررو بیشتر است (در یک خدمت یا در فرایند کاری) زنجیره تامین آنها بیشتر دچار اختلال و در معرض آسیب پذیریِ بیشترند.
حال این موضوع مطرح است که چگونه جلوی این خسارت ها را بگیریم یا آنها را کاهش دهیم. کسب و کارهای کوچک به دلیل اینکه تامین مالی برای آنها دشوار است و بنیه مالی کمی دارند، در حال حاضر اولین خط حمایت برای آنها این است که دولت با دادن بسته حمایتی جلوی نابودی آنها را بگیرد. یعنی اجازه ندهد نابود شوند تا این زمان بگذرد. به طور مثال چک ها و اقساط آنها را معوق کنند یا وام های کم بهره به آنها داده شود. بنابراین اول باید مجموعه ای از حمایت ها از طرف دولت صورت بگیرد که این بنگاه ها از هم نپاشند. پس اولین خط درمان این است که کسب و کارهای کوچکی که بنیه مالی کمی دارند و کسب و کارشان به واسطه شیوع این ویروس متوقف یا کند شده دولت از آنها حمایت کند تا نابود نشوند. در راستای خدماتی که دولت به این کسب و کارها می دهد و پول می گیرد می تواند زمان تنفس به آنها بدهد. هرچند شناسایی بنگاه های حقیقتا آسیب دیده و شدت آسیب پذیری آنها بسیار دشوار است.
سایر بنگاه هایی که در بخش صادرات یا برون مرزی کار می کنند و ممکن است شرکت های بزرگی باشند -آن بخش که کالاهای فاسد شدنی تولید نمی کنند و کالای صنعتی و قابل ذخیره شدن تولید می کنند، اگر بنیه مالی خوبی داشته باشند در این فضا خیلی متضرر نمی شوند. اما دولت باید از بنگاه هایی که بنیه مالی خوبی ندارند، حمایت کند که شرکتی که در مختل شدن زنجیره تامین آسیب دیده، بتواند حقوق پرسنل خود را پرداخت کند و نارضایتی اجتماعی ایجاد نشود. مجموعا شرایط دولت به گونه ای نیست که بتواند کمک های بلاعوض انجام دهد؛ اما می تواند به آنها قدرت تنفس بدهد و شرکت هایی که در این مسیر دچار اختلال شدند را حمایت کند تا بتوانیم از این بحران عبور کنیم.