فرصت‌های اقتصاد منطقه‌ای

سرمقاله – 

در اقتصاد منطقه‌ای چون یک اتحاد و همکاری اقتصادی در بخش‌های مختلف به‌وجود می‌آید، روابط بین بخش‌های اقتصادی حتی روابط بین‌بانکی می‌تواند شکل بگیرد. این راهکار از طریق بخش‌های خصوصی کشورهایی که در یک منطقه قرار گرفته‌اند و با توجه به مزیت‌های نسبی که برای کالاها و خدمات در منطقه وجود دارد، می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. در واقع براساس یک توافق مالی در منطقه می‌توان رابطه تجاری را توسعه بخشید یا براساس توافقات تجاری، راه‌حل قابل اجرایی را برای ارتباط مالی ایجاد کرد. در شرایطی که ایران تحریم شده نگرش به بازار منطقه‌ای و یک بازار توسعه‌یافته از کشورهای هدف برای صادرات اهمیت می‌یابد. وجود یک تقاضای بالقوه در منطقه می‌تواند با توجه به واقعی شدن نرخ ارز به کشور ما یا سایر کشورهای همکار این اجازه را بدهد که در بخش‌های خدماتی مثل بخش توریسم یا مبادله کالاها – که دارای مزیت نسبی است- اقتصادها نسبت به‌هم بتوانند خلق تجارت کنند. وقتی صحبت از اقتصاد منطقه‌ای می‌شود، منظور منطقه‌ای است که در چارچوب یک اتحادیه کار می‌کند. به‌طور مثال اتحادیه اوراسیا یا اکو (سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو) یا کشورهای D8. بین کشورهای همکار در یک اتحادیه همکاری‌های قانونی، مالیاتی، مالی و اجرایی به‌‌وجود می‌آید و تسهیلات لازم را برای روابط تجاری فراهم می‌کند. وقتی ما یک اقتصاد منطقه‌ای را در نظر می‌گیریم که در چارچوب یک اتحادیه همکاری می‌کنند، هدف آنها توسعه روابط اقتصادی و تجاری در این شرایط است چون کشورها تفاهمنامه‌هایی را با هم امضا می‌کنند، قراردادهایی را با هم می‌بندند، توافقاتی را دارند و اگر کارشناسانه باشد حتی می‌توانند یک تقسیم کار نیز بین خودشان به‌وجود بیاورند. به‌طور مثال بین خود توافق کنند که این محصول توسط چند بنگاه تولیدی کشورهای همکار ساخته شود. در این چارچوب یک بازار بسیار گسترش‌یافته به‌وجود می‌آید که هم تقاضای اضافی برای هر اقتصاد منطقه ایجاد می‌کند. مثلا یک کالا ممکن است در ایران تقاضا نداشته باشد؛ ولی در کشور دیگر مورد تقاضا باشد. یا یک‌سری کالاهای سرمایه‌ای توسط اعضا از خود منطقه وارد شود که این به سرمایه‌گذاری کمک کند. تجربه خیلی از کشورها در همکاری‌های منطقه‌ای مثل آ.سه.آن نیز نشان داده که این همکاری‌های اقتصادی منجر به انتقال تکنولوژی هم می‌شود. وقتی این انتقال تکنولوژی اتفاق بیفتد باز ظرفیت‌های اقتصادی را افزایش می‌دهد. یک نکته دیگر اینکه خود اقتصاد منطقه‌ای ابزاری است برای هر یک از اعضا که بتوانند از طریق آن، بازارهای هدف صادراتی خودشان را شناسایی کنند چون در آن چارچوب، اطلاعات اقتصادی رد و بدل و اطلاعات شفاف‌تر می‌شود.