سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، در شرایطی که تحریم‌ها وجود دارد، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان مدعی است ارزش صادرات صنایع دستی اصفهان در سال گذشته نسبت به چند سال قبل حدود ۷۱ برابر شده است. بر اساس ادعای او، اصفهان در سال ۱۳۹۴ حدود ۷۱۰ هزار دلار صادرات صنایع دستی داشته است اما این رقم پارسال به ۵۰ میلیون دلار رسیده است. در این‌که اصفهان بیشترین تعداد صنایع دستی ایران را در ۱۹۹ رشته تولید می‌کند شکی نیست، اما نه مدیرکل صنایع دستی اصفهان و نه هیچ مقام مسئول دیگری درباره میزان تولید و صادرات آماری ارائه نمی‌کنند اما باز مدعی‌اند که بیشترین میزان صادرات به اروپا، به‌ویژه به آلمان، صورت گرفته است.
سهم ایران از گردش مالی صنایع فرهنگی دنیا چیزی نزدیک به صفر است
محسن جلال پور، رئیس سابق اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران چندی قبل در رابطه با ایم موضوع اظهار داشته که سهم ایران از گردش مالی صنایع فرهنگی در دنیا را چیزی نزدیک به صفر است. جلال پور افزود گردش مالی صنایع فرهنگی در دنیا بیش از ۲ هزار میلیارد دلار برآورد شده که متاسفانه سهم ایران از گردش مالی صنایع فرهنگی دنیا چیزی نزدیک به صفر است.
فروش نرفته‌اند و خاک می‌خورند
یک شهروند ایرانی ساکن در آلمان در این رابطه می گوید: دو سال پیش که به هامبورگ رفته بودم، سراغ محله فرش‌فروش‌های ایرانی را گرفتم. به آن‌جا که رسیدم فقط چند انبار باز بود و البته از فرش‌فروش‌های تبریزی و اصفهانی خبری نبود. از همان چند نفری که آن‌جا کار می‌کردند و بعضی‌هایشان اهل افغانستان بودند پرسیدم چقدر این‌جا خلوت و سوت‌وکور است. پاسخشان این بود که فرش ایرانی دیگر مثل قدیم خریدار ندارد. به گفته وی، باز هم تلاش کردم شاید از طریق اینترنت جایی را پیدا کنم که صنایع دستی اصفهان را بفروشد، اما تلاشم بیهوده بود. روز بعد، ناامیدانه به سمت محله‌ای رفتم که ایرانی‌ها به آن‌جا زیاد رفت‌و‌آمد می‌کنند، محله‌ای به نام شارلوتنبورگ و خیابان کانت. این‌جا هم رستوران ایرانی، کتاب‌فروشی ایرانی و البته سوپرمارکت ایرانی وجود دارد. از جلوی یکی از سوپر‌مارکت‌ها که رد می‌شوم بالاخره چشمم به چند تکه صنایع دستی ایرانی روشن می‌شود. چند تکه پته‌دوزی کرمان و ترمه‌های یزدی، دو گلدان برنجی و میناکاری اصفهان، در ویترینی که کنارشان زرشک و لواشک هم هست.
صاحب مغازه با اشاره به قفسه پشت سرش که روی آن چند ترمه قرار دارد، می‌گوید: «این‌ها را یکی از مشتری‌هایمان یک سال و نیم پیش از ایران آورده است. فروش نرفته‌اند و خاک می‌خورند. کسی از آن‌ها سراغی نمی‌گیرد. فقط چند تایی از آن‌ها قبل از عید نوروز، برای سفره هفت‌سین فروش رفت.» او به تنها بشقاب میناکاری‌شده پشت ویترینش اشاره می‌کند و می‌گوید: «این بشقاب هم مدت‌هاست این‌جاست و فروش نرفته است. فقط گاهی وقت‌ها از این جعبه‌های خاتم‌کاری فروخته می‌شود. بقیه را هیچ‌کدام از مشتریان آلمانی ما نه می‌شناسد و نه درباره آن‌ها سوال می‌کند.» می‌گوید: «خودم چند سال پیش یک تابلو قلم‌زنی از ایران برای فروش آوردم. حدود ۹ ماه این‌جا آویزان بود، اما هیچ‌کس قیمتش را هم نپرسید، تا این‌که آن را به خانه بردم.» راست می‌گفت. مردم آلمان نه صنایع دستی ایران را می‌شناسند و نه بخاطر فرهنگ متفاوتی که دارند به آن علاقه‌مندند.
تنزل به رتبه دهم در صادرات صنایع‌دستی
ایران به لحاظ تعداد رشته‌های صنایع‌دستی رتبه نخست صنایع‌دستی جهان را دارد اما در صادرات صنایع‌دستی رتبه دهم را به‌خود اختصاص داده است. سهم صنایع‌دستی در تولید ناخالص ملی در سال ۸۳ با صنعت پتروشیمی کشور برابری می‌کرد اما امروز جایگاه صنایع‌دستی در تولید ناخالص ملی اندک است. نبود مدیریت درست در بخش صنایع‌دستی کشور، بزرگ‌ترین آسیب را به این هنر صنعت ایرانی زده است؛ هنری که زمانی جایگزینی آن با صنعت نفت زمزمه می‌شد. مشکل دیگر بیمه هنرمندان صنایع‌دستی است که به‌رغم وعده‌های مکرر مدیران دولتی همچنان بر جاست و در نتیجه وقتی یک هنرمند صنایع‌دستی کشور در ۶۰ سالگی براثر کار دچار مشکل می‌شود برای درمان خود مشکلات جدی خواهد داشت. بدیهی است که در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار ترویج و توسعه صنایع‌دستی را داشت و به جای آن، باید مرثیه نابودی شاخه‌های صنایع‌دستی کشور را یک به یک سرود.
صنایع‌دستی در حال منسوخ شدن است
حسن مرتضوی،عضوهیئت‌مدیره انجمن هنرمندان
با شرایطی که در حال حاضر بر اقتصاد کشور حاکم شده است امید چندانی برای ارزآوری صنایع دستی نداریم. این وضعیت در چند سال گذشته تا به امروز وجود داشته و هر روز شکل بدتری به خود می گیرد. در کشورهای اروپایی دیگر مشتری زیادی برای این صنابعوجود ندارد. حتی در داخل کشور نیز به دلایل مختلف این صنابع خریداری نمی شوند. قیمت آخر این صنایع برای مصرف کننده بسیار گران است و در شرایط فعلی صنایع دستی اصلا اولویت خرید مردم نیست. متاسفانه تراکنش های فروش صنایع دستی در بازارهای بین المللی نیز بسیار ناچیز است.
هم‌اکنون صنایع‌دستی در حال منسوخ شدن و این وضعیت منقدان بسیاری دارد. تولیدات بی‌برنامه و نبود بازارهای مناسب برای فروش و عرضه تولیدات هر روز تعداد هنرمندان صنایع‌دستی را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال باید به صنایع دستی همدان اشاره کنیم. سفال لالجین زمانی بالاترین حجم صادرات کشور به اروپا را داشت اما حالا محصولات سفال لالجین سرب دارد و اروپا هم استفاده از این محصولات را زیان بار خوانده است. درحالی‌که راهکار حذف سرب از سفال لالجین وجود داشت اما هیچ توجهی به این راهکار نشد تا بازار سفال لالجین از دست برود. نمونه های زیادی از این دست وجود دارد که همین امر موجب از بین رفتن بازارهای صادراتی و عدم تمایل خارجی ها برای خرید صنایع دستی ایرانی است.
از طرفی دیگر به دلیل مشکلات زیادی که در کشور برای گردشگران خارجی وجود دار حجم ورود گردشگر خارجی به ایران بسیار کاهش داشته است و فروش صنایع دستی از این روش نیز ناچیز است. بنابراین باید برنامه ریزی برای ورود بیشتر گردشگر به کشور داشته باشیم. کشورهای پیرامون ایران حدود ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت دارند که اگر برنامه ریزی اصولی انجام شود و ۱۰ درصد این جمعیت به عنوان گردشگر به ایران بیایند تحول عظیمی در اقتصاد کشور رخ می دهد و دیگر نیازی به فروش نفتی که این همه مشکلات را به کشور تحمیل کرده نداریم.
