سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مینا حسینی
به گزارش کسب و کار نیوز، مطلب جالب توجه این است که حالا از «اسنپ» خبر می‌رسد این شرکت قصد دارد وارد این حوزه شود. دور یا نزدیک این فناوری پای خود را به کشور ما باز خواهد کرد؛ اما آنچه مهم است این است که در حال حاضر ما از دنیا در این فناوری عقب مانده‌ایم.
سامانه هوشمند «اسنپ» برای جابه‌جایی مسافران در شرایط ضروری بنا دارد سرویس هوایی راه‌اندازی کند. این سرویس به‌طور ویژه به منظور تسهیل رفت‌وآمد کسانی که در شرایط خاص لازم است در کمترین زمان به شهر دیگری برسند، راه‌اندازی خواهد شد و مهارت‌های عمومی ایران را در حوزه صنعت و خدمات هوانوردی به‌شدت ارتقا می‌دهد. در حال حاضر تیم استراتژی و تحقیقات بازار «اسنپ» با همکاری متخصصان این حوزه در حال بررسی زیرساخت‌های موجود و سنجش شرایط لازم هستند. آن‌طور که «میثم محمدی‌امین» عضو هیات علمی پژوهشگاه هوافضا و مدیر گروه پژوهشی علوم هوایی می‌گوید: «بحث تاکسی‌های هوایی چند سالی است که در کشورهای مختلف دنیا در حال بررسی و اجراست. سامانه تاکسی هوایی یا ایرتاکسی شاید اولین نمونه کاربردی وسایل هوانوردی عمومی، عمدتا هواپیماهای ۲ تا ۹ نفره در صنعت حمل‌ونقل مسافر باشد که در کشور ما توجه زیادی به آن نشده است. این سامانه در سال‌های اخیر با طرح پرواز اشتراکی مبتنی بر بسترهای آنلاین شکل جدیدی به خود گرفته و بدون‌شک با توجه به توسعه‌‌های فناورانه در حوزه مخابرات و ناوبری ماهواره‌ای، پهپادهای عمود پرواز با قابلیت حمل مسافر و پیشرانه‌های جت کارآمد و کم‌وزن در آینده شاهد تحول شگرفی در حوزه حمل‌ونقل هوایی خواهیم بود.» محمدی‌امین همچنین با اشاره به پتانسیل‌های موجود در ایران، درباره امکان‌سنجی راه‌اندازی این سرویس خبر می‌دهد: «ما امروز در ایران تعداد زیادی هواپیمای فوقسبک و خلبان آموزش‌دیده، علاقه‌مند و فعال داریم که آماده پرواز هستند. همچنین تعداد زیادی فرودگاه کم‌ترافیک در شهرهای مختلف وجود دارد که می‌توان از این ظرفیت‌ها در راستای تسهیل سفرهای فوری و کوتاه‌مدت استفاده کرد. این هدف در مرحله اول با استفاده از هواگردهای سبک موجود در کشور قابل تحقق است و در صورت موفقیت می‌تواند با تزریق سرمایه و توسعه ناوگان گسترش پیدا کند.»
این در حالی است که «اوبر» مهرماه سال جاری از سرویس Uber Copter خود در شهر نیویورک رونمایی کرد و در سالیان گذشته نیز شرکت‌های همچون ایرباس تاکسی‌های هوایی خود را در مرحله آزمایشی تست کرده بودند.
ایرتاکسی عبارت است از استفاده از هواپیما در مسیرهای مختلف پرواز بدون استفاده از برنامه پروازی که به‌خودی‌خود موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه خواهد شد. تاکسی هوایی یک هواپیمای سبک یا حتی فوقسبک است و می‌تواند با حداقل ظرفیت ممکن که چیزی در حدود ظرفیت یک تاکسی یا اتوبوس معمولی است، در مسیرهای کوتاه جا‌به‌جا شود. این در حالی است که پیش از این دبیر ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری گفته بود: طبق توافقات انجام‌شده با مجموعه سازمان هواپیمایی کشور تا پایان امسال ۱۲ تاکسی هوایی راه‌اندازی خواهد شد. منوچهر منطقی افزود: تاکسی هوایی در چند استان از جمله خراسان شمالی و هرمزگان برای ارائه خدمات از مرکز استان به شهرهای اطراف راه‌اندازی شده و قرار است این حوزه توسعه پیدا کند.
حالا باید منتظر ماند و دید که آیا «اسنپ» می‌تواند چنین سیستمی را پیاده‌سازی کند یا ایرتاکسی‌های این شرکت زمین‌گیر خواهند شد. «کسب‌وکار» در گفتگو با کارشناسان، این مساله را بررسی می‌کند.
راه‌اندازی ایرتاکسی نیازمند عزم همه دستگاه‌هاست
یک کارشناس هوا فضا که خواست نامش فاش نشود، در این زمینه گفت: «پیش از بحث تاکسی‌های هوایی، بحث مربوط به هواپیماهای شخصی مطرح بود. نکته نخست در کشور ما این است که عبور از برخی مناطق محدودیت دارد. در کشور یک‌سری محدودیت‌هایی داریم و به همین دلیل پیش از این تعدادی هواپیمای شخصی ۲ تا ۸ نفره وارد شد؛ ولی متاسفانه هیچ‌گاه صاحبان این هواپیماها نتوانستند آن‌طور که باید، از آنها استفاده کنند. به‌طور مثال شخصی قصد داشت با هواپیمای شخصی خود از تهران پرواز کند و در یکی از فرودگاه‌های شهرهای شمالی فرود بیاید؛ اما در کشور ما این شخص اجازه این کار را ندارد. علت این مساله بحث‌های کاریدورینگ و مسائل امنیت پرواز از یک طرف است. از طرف دیگر مسائل قوانین مطرح است که کاریدورهای پرواز این تاکسی‌ها از چه بخش‌هایی باشد. منظور این است که قبل از تاکسی‌های هوایی ما مشکل پرواز هواپیماهای شخصی را در کشور داشتیم و داریم. کسانی که هواپیمای شخصی خریدند تنها می‌توانند یک تفریح خلبانی با این هواپیماها داشته باشند نه اینکه بخواهند به صورت خانوادگی از هواپیمای شخصی خود استفاده کنند.» وی در مورد چالش ها و مشکلاتی که در مسیر راه اندازی ایرتاکسی در کشور وجود دارد گفت: «مهم‌ترین چالش تاکسی‌های هوایی برای کشور ما بحث کاریدورینگ پرواز و کاریدورهایی است که هواپیماها بتوانند بدون خطر پرواز کنند. دومین چالش قوانینی است که اجازه بدهد هواپیما از مناطقی که حفاظت‌نشده است، عبور کند. اگر این دو مشکل حل شود ایراد جدی دیگری در این مورد نیست.» وی ادامه داد: «تاکنون کشورهای دیگر ازجمله امارات به این موضوع ورود کرده‌اند. امارات تاکسی‌های هوایی را وارد ناوگان حمل و نقل خود کرده است. همچنین در حال حاضر در کشورهای دیگر اپلیکیشنی موجود است – مانند اسنپ و تپسی- که به بحث ساخت تاکسی‌های هوایی ورود کرده است. منظور این است که «اسنپ» و «تپسی» هم می‌توانند به موضوع ایرتاکسی ورود کنند؛ ولی مساله تنها سرمایهگذاری نیست، بلکه این شرکت‌ها باید بتوانند مشکلاتی که بر سر راه این هواپیماها هست را برطرف کنند که ان‌شاءا… با سرمایهگذاری در این بخش بازگشت سرمایه داشته باشند و به سود خود برسند. قوانینی که داریم جلوی این شرکت‌ها را می‌گیرد چون این قوانین باید بخشی به مجلس برود و در این مورد با شورایعالی امنیت ملی بحث شود و قوانینی که بر سر راه این شرکت‌ها در این زمینه وجود دارد، چیزی نیست که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌تنهایی بتواند آنها را حل کند چون یک بحث در این مورد بحث ایمنی این هواپیماهاست. زمانی که در یک مسیر پرواز می‌کنید که پر از سکنه است، باید کاریدور پرواز این تاکسی‌ها مشخص شود و طبق آن، قوانینی را تدوین کنند که واقعا بتوان به صورت تجاری از آنها استفاده کرد؛ نه اینکه تعدادی هواپیما بخریم و بدون استفاده بماند. نهایت هنر معاونت علمی این است که تعدادی تاکسی هوایی بخرد؛ ولی در شرایط حال حاضر این تاکسی‌ها بلااستفاده می‌ماند. اگر از این تاکسی‌ها در حال حاضر بخواهد استفاده شود با قوانینی که بر سر راه است روبه‌رو می‌شوند. بعید می‌دانم به این راحتی بتوان این مشکلات را حل کرد. سقف پرواز تاکسی‌های هوایی مثل هواپیمای مسافربری و تجاری نیست، بلکه بسیار پایین‌تر است. باید کار عملیاتی شود و ترسیم شود که این تاکسی‌ها از چه نقاطی می‌توانند عبور کنند و نهایتا براساس این مسائل قانون نوشته شود و کارهای مراقبت پروازی آنها انجام شود؛ یعنی این‌طور نباشد که همه بدون اطلاع از یکدیگر بخواهند از یک باندی پرواز و تیک‌آف کنند و نهایتا ۱۰ کیلومتر آن طرف‌تر دو تا هواپیما به‌هم برخورد کنند. باید این پروازها به صورت مرکزی مدیریت شود. همتی در این مسیر نیاز است تا به کمک آن بتوان مشکلاتی که بر سر راه تاکسی‌های هوایی است برطرف شود. در شهری مانند تهران به‌دلیل وجود معضل ترافیک وجود این تاکسی‌ها ضروری است و این وسایل خیلی از مشکلات را می‌تواند حل کند؛ ولی در کل می‌طلبد که عزم بسیار جدی پشت این کار باشد و نه‌تنها معاونت علمی، بلکه دستگاه‌های دیگر هم پای کار بیایند مثل مجلس و… و قوانین را تسهیل کنند. شاید ارائه لایحه‌ای دو فوریتی در مجلس به تسهیل این قوانین کمک کند.»
دست شرکت‌ها برای تهیه هواپیمای مناسب باز نیست
ایرج ابراهیمی، فعال در حوزه هوا فضا
در مورد اینکه «اسنپ» می‌تواند سرویس تاکسی هوایی را ارائه کند یا خیر، ذکر یک نکته خالی از لطف نیست. شرکت ما در کیلومتر ۲۵ بعد از میدان آزادی است؛ ولی «اسنپ» این منطقه را با وجود نزدیکی به تهران پوشش نمی‌دهد و آن را خارج از محدوده محسوب می‌کند و به مشتریان ما سرویس نمی‌دهد. این در حالی است که تپسی سرویس می‌دهد. منظور این است که این شرکت ضعف‌های خود را دارد و آن یک موضوع جداست؛ ولی راه‌اندازی تاکسی هوایی مشکل قانونی ندارد. اگر یک اپراتور قوی و خوب وارد این موضوع شود و سرویس، خدمات، پشتیبانی و این موارد را داشته باشد حتماً شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، مشکلی برای آن ایجاد نمی‌کند؛ ولی اگر یک شرکت ضعیف پای کار بیاید که هواپیمای درستی نداشته باشد و از طرفی خدمات درستی ندهد و مشتریان را ناراضی کند و مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند شرکت فرودگاه‌ها هم با آن اپراتور موافقت نخواهد کرد. این نوع هواپیما (ایرتاکسی) با هواپیمای فوقسبک متفاوت است. اینکه یک‌سری موانع برای پرواز برای برخی مناطق ایجاد می‌کنند به‌دلیل ضعف هواپیماهاست زیرا با هواپیمای فوقسبک می‌خواهند در برخی جاها پرواز کنند چون این هواپیماها تجهیزات کافی ندارند و در رادار دیده نمی‌شوند و تحت نظارت برج مراقبت نمی‌توانند قرار بگیرند، نگرانی ایجاد می‌کند. بنابراین یک‌سری مشکلات برای این هواپیماها به وجود می‌آید؛ ولی اگر هواپیماهای ۶، ۹ و ۲۰ نفره که مناسب ایرتاکسی هستند و در ارتفاع مناسب پرواز کنند و شرایط و ایمنی آنها مرتب باشد که رادارهای ثانویه شرکت‌های فرودگاه‌ها این تاکسی‌ها را ببینند، به نظر نمی‌رسد کسی عنادی با آنها داشته باشد و مجوز خواهند گرفت. اینکه این نوع تاکسی‌ها در کشور تاکنون راه‌اندازی نشده یکی به‌دلیل کمبود هواپیمای آن است که به‌دلیل اینکه دست شرکت‌ها برای تهیه هواپیماهای مناسب باز نیست، به‌دنبال هواپیماهای نامناسب می‌روند. اگر اپراتور قوی در ایران پیدا شود که اهل فن باشد به نظر می‌رسد هم طرح و ایده درستی می‌دهد و همه هم آن را قبول می‌کنند. در اینکه ما عقب‌تر از کشورهای دیگر هستیم به‌دلیل تلاش کم ماست. در حال حاضر حتی محصولات داخلی خودمان در بازار داخل مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. باید دانست اپراتورها در زمینه ایرتاکسی خیلی قوی نیستند. اگر اپراتورهای قوی وارد این حوزه شوند و هلی‌کوپتر و هواپیماهای مناسب داشته باشند هیچ مشکلی نخواهد بود؛ ولی اگر ضعیف باشند، اجازه این کار را نخواهند داشت.
