سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، روند افزایشی نرخ دلار درحالی قیمت آن را روز دوشنبه ۶۰۰ تومان افزایش داد که روز سه شنبه نیز در ادامه این روند صعودی با رشد ۱۵۰ تومان به به رقم ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان و بعد ازظهر این روز نیز به قیمت۱۳۹۰۰ تومان رسید. به اعتقاد کارشناسان دلایل مختلفی برای افزایش قیمت دلار وجود دارد که از جمله آن انتظارات تورمی و همچنین افزایش تقاضا برای دلار است.
به اعتقاد برخی از کارشناسان جدا از افزایش سفرهای خارجی که روی تقاضای ارزی اثرگذار بوده، ناآرامی‌های کشور عراق نیز در افزایش تقاضای ارز و گرانی آن نقش داشته است. به گفته آنان تا پیش از ناآرامی‌های اخیر در عراق، بیشتر بازرگانان عراقی حاضر بودند از ریال در مبادلات تجاری خود با ایران استفاده کنند، اما پس از تشدید درگیری ها در عراق تقاضای آنها برای دلار، درهم و دینار بالا رفته است.
از آنجایی که افزایش قیمت دلار روی بالا رفتن قیمت سایر کالاها تاثیرگذار است، به تبع با افزایش قیمت دلار شاهد اوج‌گیری قیمتها در بازار سکه، طلا، خودرو و … هستیم. به همین دلیل قبل از پرداختن به این موضوع پاسخ به چند نکته کلیدی در این باب ضروری است.
اول اینکه روند صعودی دلار اگر تحت تاثیر انتظارات تورمی ناشی از گرانی بنزین باشد، تا کی ادامه خواهد یافت؟ دوم اینکه کسری بودجه دولت تا چه اندازه در تشدید نوسانات دلار اثرگذار است و آیا از این پس باید شاهد نوسانات بازارها به مثابه آنچه سال قبل اتفاق افتاد باشیم؟ و مهم‌تر از همه اینکه راه‌اندازی بازار متشکل ارزی روی توقف روند افزایشی قیمت دلار اثرگذار خواهد بود یا نه و آیا حالا زمان مناسبی برای راه‌اندازی آن خواهد بود؟
بر اساس گزارش‌های موجود، نرخ خرید هر دلار در ساعت ۱۳ امروز در تابلوی صرافی‌های بانکی ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومان و فروش ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان درج شد.نرخ خرید هر یورو نیز ۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان و فروش ۱۵ هزار تومان شد.
میانگین بهای هر یورو در معاملات روزگذشته در سامانه سنا ۱۴ هزار و ۸۴۱ تومان و هر دلار ۱۳ هزار و ۵۳۶ تومان بود.
همچنین در سامانه نیما در روز معاملاتی گذشته هر حواله یورو ۱۲ هزار و ۳۱۷ تومان فروخته شد، هر حواله دلار نیز ۱۰ هزار و ۹۸۱ تومان به فروش رسید.
کامران ندری، کارشناس اقتصادی
بازار ارز قابل پیش‌بینی نیست
نوسانات اخیر بازار ارز به چند مسئله اساسی بر می‌گردد. یک مورد کسری شدید بودجه دولت است که البته نباید منتظر تاثیر آن در زمان حاضر باشیم. به عبارتی مسائل ناشی از پولی شدن بودجه و اثرات آن یعنی جبران کسری بودجه از طریق چاپ پول و از طریق منابع بانک مرکزی که به تورم شدید منتهی می‌شود، در سال آینده و ماه‌های آتی قابل دیدن است.اما دلیل اصلی نوسانات ارز به افزایش قیمت بنزین و تحولات منطقه‌ای و اعتراضات مردم در عراق بر می‌گردد. اتفاقاتی که در عراق افتاده روی صادرات غیرنفتی به عراق تاثیرگذار است و آثار روانی اعتراضات مردم به گرانی بنزین نیز در بالا رفتن قیمت ارز نقش داشته است. همچنین در چند هفته گذشته اتفاقاتی افتاده که روی تعاملات و همکاری‌های ما با کشورهای دیگر اثرات منفی دارد و جا به جایی ارز را با مشکلاتی مواجه می‌کند. بخش دیگری از نوسانات بازار ارز به فرارسیدن زمان پایان سال میلادی و پایان سال چینی یعنی موعد تسویه با تجار خارجی مربوط است.
باید بدانیم که تصمیم دولت برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، در یک زمان نامناسب و با بدترین شیوه اجرایی انجام شد. این سیاست درست زمانی پیاده شده که کشورهای منطقه دچار یک سری حوادث سیاسی شده و از سویی رفتار دولت با مردم بعد از گرانی بنزین مسئله را پیچیده‌تر کرد. امکانات بانک مرکزی نیز محدود است. پس نمی‌توان توقعی از مدیریت بهینه بازار ارز در شرایط فعلی داشت. با این حال دخالت در بازار ارز یکی از راهکارهای پیش روی بانک مرکزی برای آرامش بازار است. یک سری اقدامات نیز از سوی بانک مرکزی در دست انجام است که به کاهش قیمت دلار منجر خواهد شد. برای مثال طبق دستورالعمل بانک مرکزی تراکنش‌های بانکی محدود شده و اعمال اینگونه محدودیت‌ها، معاملات سفته‌بازانه را تا حدی مهار خواهد کرد.
با ابزار نرخ سود بانکی نیز می‌توان تا حدی بازار را مهار کرد و به طور موقت سرمایه‌ها را به سمت بانک‌ها برد. اما با توجه به وضعیت بانک‌ها به نظر نمی‌رسد بانک مرکزی تصمیمی برای کاربرد این ابزار در شرایط کنونی داشته باشد. البته اقدامات خوبی نیز از سوی بانک مرکزی انجام شده که باید نسبت به آن خوش‌بین بود. مثل مراودات با عمان و تلاش برای تسهیل این مراودات و همچنین اخذ وام از روسیه و تسهیل مبادلات بانکی با این کشور که اگر محقق شود، روی بازار ارز اثر مثبت دارد.
با وجود بی‌توجهی دولت به آثار سوء سیاست اصلاح قیمت بنزین و اثر آن بر بازار ارز، به نظر نمی‌رسد راهکار مطمئن و اثرگذار دیگری جز موارد فوق وجود داشته باشد. از سویی حالا هم زمان مناسبی برای راه‌اندازی بازار متشکل ارزی نیست که از این طریق به آینده بازار دل خوش کرد.
بازار ارز در شرایط فعلی روی جو روانی و انتظارات تورمی سوار است و به تبع ادامه روند افزایش قیمت دلار مردم را به سمت بازارهای موازی مثل سکه و ارز و… خواهد برد و قیمتها را افزایش می‌دهد.
بنابراین با در نظر داشتن این مسئله مهم که آینده بازار ارز قابل پیش‌بینی نیست، سیاست‌گذاران، تصمیم‌گیران و مدیران اقتصادی باید در خصوص سیاست‌های اقتصادی و حتی صحبت های سیاسی و اقتصادی خود، هوشیاری بیشتری به خرج دهند تا شرایط در بازار ارز بدتر از این نشود.
