جایگزین‌های نفت در بودجه

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، دراین‌ راستا سازمان برنامه اعلام کرده است شفافیت در تخصیص بودجه و بازبینی در بودجه‌های عمرانی و استانی از دیگر اقداماتی است که سازمان برنامه در دستور کار قرار داده است و قرار است بت تمرکززدایی نقش استان‌ها در بودجه سال آینده افزایش پیدا کند. علاوه بر این سازمان برنامه ( درواقع دولت) به دنبال آن است که راه ایجاد تعهدهای مالی جدید برای دولت را در سال آینده از سوی نهادها و مقامات مختلف بگیرد به شرطی که از کانال سازمان برنامه مجوز آن دریافت شود.
با این حال کارشناسان اعتقاد دارند اجرای این کار در عمل دشوار و حتی شاید غیرممکن به نظر برسد. به بیانی دیگر اگرچه دولت سعی دارد با کاهش هزینه‌ها و همچنین ایجاد منابع جدید درآمدی مثل ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید این کار را انجام دهد، اما معلوم نیست که سیاست‌های دولت به تحقق این درآمدها منتهی شود.
به اعتقاد کارشناسان با توجه به کاهش شدید درآمدهای دولت از فروش نفت به دنبال تحریم‌های شدید آمریکا و فشار به دیگر کشورها برای کاهش روابط اقتصادی خود با ایران؛ مهم‌ترین راه برای تأمین کسری بودجه دولت مدیریت یارانه‌های پنهان و آشکار خواهد بود که عملاً بخش مهمی از هزینه‌های سالانه کشور را هم شامل می‌شود. اما مسئله این است که اجرایی شدن این موضوع با توجه به موانع موجود، قطعی نیست. برای مثال موضوع حذف یارانه‌های پنهان خیلی وقت است که مطرح می‌شود.اما در عمل اقدامی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود.

حسن مرادی، کارشناس اقتصادی

توفیق اجباری اقتصاد بدون نفت

اگر به منابع درآمدی کشورهای توسعه یافته دنیا نگاه کنیم، بیش از ۹۰ درصد درآمد این کشورها وابسته به مالیات است. در کشور ما نیز بر حسب تجربه ثابت شده که درآمدهای نفتی نتوانسته به رشد اقتصادی کشور منجر شود و آمار اختلاس‌ها و رانت‌های گسترده در دستگاه های دولتی و مرتبط با درآمدهای نفتی حاکی از این مسئله است. بنابراین دیر  یا زود راهی جز حرکت به سمت اقتصاد بدون نفت نخواهیم داشت. حالا که فشار تحریم در کشور چنین شرایطی را به وجود آورده و یک توفیق اجباری نصیب کشور شده، لازم است از آن در جهت افزایش درآمدهای مالیاتی و همچنین درآمدهای صادراتی استفاده کنیم. در کنار مالیات که منبع قابل اتکا و مهم دولت‌ها در درآمدزایی است، افزایش صادرات غیرنفتی نیز به این موضوع کمک خواهد کرد. اگر صادرات بنزین و گازوئیل نیز به صادرات فعلی اضافه شود، رقم خوبی از درآمدهای صادراتی را نصیب کشور خواهد کرد. حذف هزینه‌های جاری نیز راهکار مهم دیگری برای کمک به دولت جهت حرکت به سمت بودجه بدون نفت است. هزینه‌ای که دولت بابت پرداخت یارانه به اقشار ثروتمند پرداخت می‌کند، مثل یارانه‌های پنهان، هزینه‌های جاری دستگاه‌های دولتی که بعضا بسترساز رانت و انحراف منابع است و همچنین کاهش هزینه دولت با کوچک کردن آن گام مهمی برای کمک به دولت در راستای اجرای این هدف مهم است. البته باید تاکید کرد، اجرای همه این اقدامات منوط به این است که دولت در اجرای برنامه‌های خود مصمم بوده و دستگاه های ذی ربط با وی در این مقوله همکاری کنند.