دیوار کج خصوصی‌سازی آموزش عالی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، به اعتقاد کارشناسان تجربه خصوصی‌سازی آموزش در کشور درست مثل تجربه خصوصی‌سازی سایر بخش‌ها است و از جمله ویژگی‌های آن عدم حضور بخش خصوصی واقعی و نقش گسترده بخش دولتی و شبه دولتی در آن، نبود رقابت در آن، فقدان نظارت و بی‌توجهی به رعایت چارچوب‌های نظارت و ارزیابی کیفیت و عدم ارتباط با مؤسسات خارجی است که خود به خود روی سطح کیفی آموزش اثرات منفی می‌گذارد و به گفته برخی از کارشناسان از اعتبار نظام آموزش بیش از پیش خواهد کاست. برای مثال کاسبی برخی از دانشگاه‌های پولی به قیمت پذیرش دانشجویانی منجر شده که از منظر صلاحیت‌های علمی فاقد هیچ گونه امتیازی هستند و البته این در حالی است که بر خروجی این دانشگاه‌ها نیز هیچ نظارتی نیست.

بر اساس گزارش‌های موجود، هم‌اکنون خصوصی‌سازی در نظام آموزش عالی ایران آرام و بی سروصدا از طریق گسترش دوره‌هایی که در دانشگاه‌های دولتی، شهریه دریافت می‌کنند (دوره‌‌های شبانه، پیام نور و علمی-کاربردی) در حال افزایش است و بسیاری از دانشگاه های دولتی از این طریق کاسبی می کنند. این در حالیست که چند وقت پیش رئیس جمهور با تصریح به اینکه “دانشگاه نباید محل درآمدزایی باشد و ما مجبور باشیم به‌خاطر کسب درآمد دانشجوی پولی جذب کنیم”، گفت: شأن و منزلت دانشگاه، استاد و دانشجو باید در نظر گرفته شود.

وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی

تجربه ناموفق خصوصی‌سازی دانشگاه‌ها

عملا در دنیا دانشگاه‌های مهم و برتر متعلق به بخش خصوصی است. در کشورهای دنیا مثل کشور ما دو نوع دانشگاه دولتی و خصوصی وجود دارد. در دانشگاه‌های خصوصی این کشورها معمولا به این دلیل که دانشجویان هزینه دانشگاه را متقبل می‌شوند، هم کیفیت خدمات دانشگاه و هم سطح علمی دانشگاه نسبت به دانشگاه‌های دولتی بالاست. اما در کشور ما خصوصی‌سازی دانشگاه برعکس عمل کرده است. به طوری که دانشگاه‌های آزاد و غیرانتفاعی به مراتب کیفیت پایین‌تری نسبت به دانشگاه های دولتی داشته و از نظر علمی نیز سطح بسیار پایینی دارند. علت اساسی این موضوع این است که روند خصوصی‌سازی در بخش آموزش به خوبی انجام نشده است و مثل سایر بخش‌هایی که خصوصی‌سازی در آن نتیجه معکوس داشته است. هدف دانشگاه‌های پولی در کشور عمدتا درآمدزایی با شعار مدرک‌گرایی بوده است. به همین دلیل تبدیل به کاسبی و محلی برای خرید و فروش مدرک شده و عملا به زیان اقتصاد کشور است. مهم‌ترین شرط خصوصی سازی وجود یک فضای سالم و رقابتی در کسب و کار است. در حالی که این دو مولفه در کسب و کار ما مشاهده نمی‌شود و نمود عینی آن را در نظام آموزشی کشور که خصوصی سازی شده می‌شود، دید.