افزایش ریسک کارآفرینی

ثمانه نادری

کسب و کارنیوز، به اعتقاد کارشناسان آنچه در حال حاضر به کارآفرینی و تشویق کارآفرینان کمک می‌کند، ایجاد فضایی سالم و شفاف برای کارآفرینی است که در آن مجال اقشار مختلف از گروه‌های متفاوت شغلی و تحصیلی را فراهم می‌سازد.
از دیگر حمایت‌ها کاهش مجوزهای سخت‌گیرانه، کمک قوانین برای پوشش ریسک‌های کارآفرینی، افزایش سطح اطلاعات و آگاهی کارآفرینان با ایجاد روابط گسترده با کشورها و کارآفرینان خارجی، اتصال کارآفرینان به روش‌های درست خلق ایده و نوآوری و همچنین ارتباط کارا و موثر با آنها برای افزایش اعتماد بین دولت و کارآفرینان است.
طبق بسته وزارت کار پیشنهاد شده است تمامی صندوق‌های ضمانت دولتی تسهیلات مربوط به طرح‌های سرمایه‌گذاری در دست اجرای کارآفرینان پیشرو را که به تصویب بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری می‌رسد را مشروط بر اینکه اقساط معوق قبلی کارآفرینان پیشرو از ۲۵ درصد مبلغ تسهیلات درخواستی نباشد، ضمانت کنند.
همچنین براساس این گزارش، «گمرک جمهوری اسلامی ایران» موظف می‌شود ورود مواد اولیه و تجهیزات فناورانه مرتبط با فعالیت‌های اصلی کارآفرینان پیشرو را با تأیید دستگاه‌های تخصصی مربوطه، مشمول مسیر سبز قرار داده و شامل ۵۰ درصد تخفیف در حقوق و موارض و سود بازرگانی کنند.
سازمان تأمین اجتماعی هم موظف می‌شود معوقه بیمه تأمین اجتماعی کارکنان تحت پوشش کارآفرینان پیشرو را با دوره زمانی حداکثر ۲ سال، به مدت ۴۸ ماه تقسیط و جریمه آن را صرفا برای یک‌بار مورد بخشودگی قرار دهد.
بر این اساس تمامی دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های وابسته موظفند در خرید هر دسته کالا یا خدمت مورد خود تا ۲۰ درصد از نیاز خود را بدون رعایت تشریفات مناقصه، به خرید محصول یا خدمت از کارآفرینان پیشرو اقدام نمایند. مشروط بر اینکه محصول یا خدمت کارآفرینان پیشرو، تکنولوژی و کیفیت هم‌سطحی نسبت به مشابه خارجی و تکنولوژی و کیفیت بالاتری نسبت به مشابه داخلی داشته باشد. همچنین تشویق و حمایت از کارآفرینان نمونه و برتر و امتیازات مشابه از دیگر پیشنهاداتی است که برای حمایت از کارآفرینان مطرح می‌‌شود.
اما مسئله اینجاست که کدام یک از این راهکارها به راستی معضل کارآفرینان پیشرو در کشور است؟ از سویی مهم‌ترین انتظار کارآفرینان از دستگاه‌ها و وزارت‌خانه ها چیست؟

اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی

کوچ کارآفرینان

مهم ترین مشکلی که کارآفرینان برای شروع فعالیت اقتصادی دارند، موضوع نقدینگی است. یعنی یک کارآفرین برای تامین جا مکان، پرسنل و … باید هزینه هایی را بپردازد که در شرایط فعلی برای خیلی‌ها مقدور نیست. خیلی از پیشنهاداتی که در حمایت از کارآفرینان مطرح می‌شود، به خودی خود موثر کارگشا است. اما مسئله این است که این طرح‌ها و پیشنهادات اجرا نمی‌شود و یا به صورت موقتی است. تجربه نشان داده است که وقتی قوانین در کشور برای تولیدکنندگان دست و پاگیر باشد، مسیر برای رسیدن به مقصود کارآفرینی طولانی‌تر و انگیزه افراد برای کارآفرینی کاهش پیدا می‌کند. اتفاقی که به نظر می‌رسد با کوچ برای از کارآفرینان نوآور از کشور و کاهش انگیزه آنها در کشور افتاده باشد. ریسک فعالیت اقتصادی در شرایطی که قوانین مدام تغییر می‌کند، بسیار زیاد است و تنها کسانی چنین ریسکی را می‌پذیرند که از پشتوانه نهادهای دولتی و یا حمایت‌های مشابه بهره‌مند باشند. هیچ یک از پیشنهادات مطرح شده ضمانت اجرایی ندارد. در حالی که مسئله اصلی اجرای این پیشنهادات است. مشکلات کارآفرینان در موراد مشخصی به طور کلی روشن شده است. هر چند هر بخشی خواسته مجزایی دارد. اما مسئله ساختار کلی قوانین است که کل عرصه کارآفرینی را دچار مشکل کرده است. دولت باید با اجرای این پیشنهادات ریسک کارآفرینی را کاهش دهد.به اعتقاد کارشناسان آنچه در حال حاضر به کارآفرینی و تشویق کارآفرینان کمک می‌کند، ایجاد فضایی سالم و شفاف برای کارآفرینی است که در آن مجال اقشار مختلف از گروه‌های متفاوت شغلی و تحصیلی را فراهم می‌سازد.
از دیگر حمایت‌ها کاهش مجوزهای سخت‌گیرانه، کمک قوانین برای پوشش ریسک‌های کارآفرینی، افزایش سطح اطلاعات و آگاهی کارآفرینان با ایجاد روابط گسترده با کشورها و کارآفرینان خارجی، اتصال کارآفرینان به روش‌های درست خلق ایده و نوآوری و همچنین ارتباط کارا و موثر با آنها برای افزایش اعتماد بین دولت و کارآفرینان است.
طبق بسته وزارت کار پیشنهاد شده است تمامی صندوق‌های ضمانت دولتی تسهیلات مربوط به طرح‌های سرمایه‌گذاری در دست اجرای کارآفرینان پیشرو را که به تصویب بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری می‌رسد را مشروط بر اینکه اقساط معوق قبلی کارآفرینان پیشرو از ۲۵ درصد مبلغ تسهیلات درخواستی نباشد، ضمانت کنند.
همچنین براساس این گزارش، «گمرک جمهوری اسلامی ایران» موظف می‌شود ورود مواد اولیه و تجهیزات فناورانه مرتبط با فعالیت‌های اصلی کارآفرینان پیشرو را با تأیید دستگاه‌های تخصصی مربوطه، مشمول مسیر سبز قرار داده و شامل ۵۰ درصد تخفیف در حقوق و موارض و سود بازرگانی کنند.
سازمان تأمین اجتماعی هم موظف می‌شود معوقه بیمه تأمین اجتماعی کارکنان تحت پوشش کارآفرینان پیشرو را با دوره زمانی حداکثر ۲ سال، به مدت ۴۸ ماه تقسیط و جریمه آن را صرفا برای یک‌بار مورد بخشودگی قرار دهد.
بر این اساس تمامی دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های وابسته موظفند در خرید هر دسته کالا یا خدمت مورد خود تا ۲۰ درصد از نیاز خود را بدون رعایت تشریفات مناقصه، به خرید محصول یا خدمت از کارآفرینان پیشرو اقدام نمایند. مشروط بر اینکه محصول یا خدمت کارآفرینان پیشرو، تکنولوژی و کیفیت هم‌سطحی نسبت به مشابه خارجی و تکنولوژی و کیفیت بالاتری نسبت به مشابه داخلی داشته باشد. همچنین تشویق و حمایت از کارآفرینان نمونه و برتر و امتیازات مشابه از دیگر پیشنهاداتی است که برای حمایت از کارآفرینان مطرح می‌‌شود.
اما مسئله اینجاست که کدام یک از این راهکارها به راستی معضل کارآفرینان پیشرو در کشور است؟ از سویی مهم‌ترین انتظار کارآفرینان از دستگاه‌ها و وزارت‌خانه ها چیست؟
اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی
کوچ کارآفرینان
مهم ترین مشکلی که کارآفرینان برای شروع فعالیت اقتصادی دارند، موضوع نقدینگی است. یعنی یک کارآفرین برای تامین جا مکان، پرسنل و … باید هزینه هایی را بپردازد که در شرایط فعلی برای خیلی‌ها مقدور نیست. خیلی از پیشنهاداتی که در حمایت از کارآفرینان مطرح می‌شود، به خودی خود موثر کارگشا است. اما مسئله این است که این طرح‌ها و پیشنهادات اجرا نمی‌شود و یا به صورت موقتی است. تجربه نشان داده است که وقتی قوانین در کشور برای تولیدکنندگان دست و پاگیر باشد، مسیر برای رسیدن به مقصود کارآفرینی طولانی‌تر و انگیزه افراد برای کارآفرینی کاهش پیدا می‌کند. اتفاقی که به نظر می‌رسد با کوچ برای از کارآفرینان نوآور از کشور و کاهش انگیزه آنها در کشور افتاده باشد. ریسک فعالیت اقتصادی در شرایطی که قوانین مدام تغییر می‌کند، بسیار زیاد است و تنها کسانی چنین ریسکی را می‌پذیرند که از پشتوانه نهادهای دولتی و یا حمایت‌های مشابه بهره‌مند باشند. هیچ یک از پیشنهادات مطرح شده ضمانت اجرایی ندارد. در حالی که مسئله اصلی اجرای این پیشنهادات است. مشکلات کارآفرینان در موراد مشخصی به طور کلی روشن شده است. هر چند هر بخشی خواسته مجزایی دارد. اما مسئله ساختار کلی قوانین است که کل عرصه کارآفرینی را دچار مشکل کرده است. دولت باید با اجرای این پیشنهادات ریسک کارآفرینی را کاهش دهد.