جنگ در خلیج فارس قیمت نفت را به اوج می‌رساند

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از شانا, در هفته‌های اخیر، به ویژه پس از ساقط کردن پهپاد آمریکایی از سوی ایران، احتمال بسته شدن تنگه هرمز و احتمال جنگ در خلیج فارس افزایش یافته است.
این اقدام تهدید ایران را درباره اعمال خسارت‌های شدید به متحدان آمریکا در منطقه در صورت حمله نیروهای آمریکایی و جلوگیری از صادرات نفت این کشورها در صورت بسته شدن راه صادرات نفت ایران، جدی‌تر می‌کند.
خاطره کودتای آمریکایی علیه محمد مصدق در سال ۱۳۳۲ شمسی و بازگرداندن محمدرضا پهلوی به ایران از سوی سازمان سی‌آی‌ای، هنوز برای مردم ایران زنده است.
پیامدهای بستن تنگه هرمز از سوی ایران، چشمگیر خواهد بود.
پس از جنگ نفتکش‌ها در جریان هشت سال جنگ تحمیلی با عراق، فرماندهان نیروی دریایی و سپاه پاسداران ایران با آگاهی از اینکه نمی‌توانند آمریکا را به شکل سنتی تهدید کنند، توانایی‌های نامتقارن و دیگر توانایی‌ها را کسب کرده‌اند تا به جمهوری اسلامی توان بسته تنگه هرمز را بدهند.
این توانایی‌ها شامل هزاران مین دریایی، اژدر، موشک‌های کروز پیشرفته، زیردریایی‌های معمولی و کوچک و ناوگانی از قایق‌های تندرو بوده که بیشتر آنها در منطقه تنگه هرمز متمرکزند.
برنامه‌ریزان وزارت دفاع آمریکا باور دارند ایران از همه این توانایی‌ها برای اختلال در کشتیرانی از خلیج فارس و مسدود کردن دسترسی آمریکا و متحدانش به منطقه خلیج فارس استفاده خواهد کرد. نیروی دریایی ایران، به عنوان تهدیدی قابل توجه برای کشتیرانی بین‌المللی در تنگه هرمز در نظر گرفته می‌شوند.
جیم متیس، وزیر دفاع پیشین آمریکا، زمان ریاست بر ستاد مرکزی فرماندهی آمریکا، برنامه‌ای چند ملیتی را برای محدود کردن اختلال‌ها در حمل‌ونقل دریایی در تنگه هرمز تدوین کرد.
البته ممکن است درگیری‌ها به تنگه هرمز محدود نشوند و به دیگر نقاط منطقه خلیج فارس نیز کشیده شوند، حتی ممکن است بدون بسته شدن تنگه هرمز در آغاز، جنگی منطقه‌ای آغاز شود که در آن زیرساخت‌های تولید و صادرات نفت و گاز متحمل آسیب‌های شدیدی شوند.
اگر ایران مورد حمله آمریکا و متحدانش قرار گیرد، یا احساس کند که حمله نزدیک است، ممکن است تصمیم بگیرد حمله هوایی و موشکی به نیروهای نظامی آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن را در زمانی که هنوز توانایی این کار را دارد، آغاز کند.
تأثیر بسته شدن تنگه هرمز بر قیمت جهانی نفت، به‌روشنی به میزان نفت دور مانده از بازار به صورت روزانه و مدت بسته شدن این تنگه، بستگی دارد. سه فرض کلی درباره جنگ در خلیج فارس قابل طرح است.
در فرض خوشبینانه، تنگه هرمز تنها چند روز برای حمل‌ونقل تجاری بسته می‌شود و تأثیر آن بر عرضه جهانی نفت نسبتاً محدود خواهد بود، اما به هر حال به دلیل ابهام‌های اولیه درباره نتیجه جنگ، شاهد عبور قیمت نفت از مرز ۱۰۰ دلار خواهیم بود، سپس قیمت نفت به‌سرعت به سطح پیش از بحران باز خواهد گشت.
اگر تنگه هرمز به طور کامل بسته شود، عرضه روزانه ۲۰ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت مختل خواهد شد، اما ظرفیت انتقال روزانه ۴ میلیون بشکه نفت از طریق خط لوله به پایانه‌های عربستان و امارات در خارج از خلیج فارس که اکنون بدون استفاده است، بخشی از این توقف عرضه را جبران می‌کند.
افزون بر آن، عربستان میزان اعلام نشده، اما نسبتاً اندک از نفت را در چند تأسیسات ذخیره‌سازی در نقاط مختلف جهان ذخیره کرده که شامل اروپا، ژاپن، چین و آمریکا می‌شوند.
در فرض بدبینانه که طبق آن تنگه هرمز برای چند ماه بسته خواهد شد، سازوکار واکنش اضطراری جهانی در دو ماه نخست بحران تمام می‌شود و قیمت نفت به رقمی بی‌سابقه در طول تاریخ می‌رسد.
به‌طور کلی، ذخایر راهبردی نفت جهان برای کمبود جبران کافی خواهد بود و پس از پایان بحران، همچنان ۴۰ درصد از حدود ۲ میلیارد بشکه ذخایر راهبردی جهان، باقی خواهد ماند، اما ظرفیت برداشت روزانه از این ذخیره‌سازی‌ها، چالش ایجاد خواهد کرد.
تحقیق‌های پیشین نشان می‌دهد در یک ماه نخست بحران احتمالی، روزانه حداکثر ۱۴ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت را می‌توان از ذخایر راهبردی انرژی برداشت کرد و در ماه دوم، این رقم به ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد، در حالی که طبق برآوردهای ما، عرضه روزانه ۱۶ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه نفت مختل خواهد شد.
چین و هند حدود یک پنجم از ظرفیت ذخیره‌سازی راهبردی نفت جهان را در اختیار دارند.
طبق پژوهش منتشر شده در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی مرکز مطالات و پژوهش نفت ملک عبدالله در عربستان، در فرض فقدان ظرفیت مازاد عرضه نفت در جهان (که در صورت بسته شدن تنگه هرمز با آن مواجه خواهیم شد)، در دوران اوج بحران جنگ داخلی لیبی در سال ۲۰۱۱ میلادی قیمت نفت به ۳۲۵ دلار برای هر بشکه افزایش می‌یافت. برای مقایسه، لازم است اشاره شود که در آن دوران تنها ۶۰ میلیون بشکه از ذخایر راهبردی نفت کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی آزادسازی شد.
در نهایت، در فرض وقوع جنگ منطقه‌ای و فراتر رفتن آن از بسته شدن تنگه هرمز که در آن، آسیب‌های جدی به زیرساخت‌های تولید و صادرات نفت در منطقه خاورمیانه وارد می‌شود و تنگه هرمز برای سه ماه بسته می‌شود، قیمت نفت سر به فلک خواهد گذاشت. قیمت‌ها پیش از سقوط اقتصاد جهانی به رکودی شدید، کاهش نخواهند یافت. حمله مستقیم به تأسیسات فراوری نفت بقیق شرکت آرامکو عربستان، به تنهایی می‌تواند تا زمان بازسازی کامل این تأسیسات، عرضه روزانه ۷ میلیون بشکه نفت در جهان را برای یک سال یا بیشتر مختل کند.
تأثیر این اتفاق و دیگر خسارت‌ها به تولید نفت در خلیج فارس، تنها می‌تواند تا حدی با استفاده از ۴۰ درصد باقی مانده از ذخایر راهبردی نفت جهان جبران شود.